Bài 1. Nhận biết ánh sáng - Nguồn sáng và vật sáng

GV: Lê Hoàng Bảo
Thanh đố Hải: Đặt một cái đèn pin nằm ngang trước mắt sao cho không nhìn thấy bóng đèn. Bấm công tắc bật đèn pin, mắt ta có nhìn thấy ánh sáng trực tiếp từ đèn phát ra không? Vì sao? (hình 1.1).
Hải: tất nhiên là nhìn thấy vì đèn pin đã bậc sáng.
Thanh cãi: Đèn không chiếu thẳng vào mắt làm sao mà nhìn thấy được! Bạn nào đúng?
BÀI 1 NHẬN BIẾT ÁNH SÁNG NGUỒN SÁNG VÀ VẬT SÁNG
I. Nhận biết ánh sáng:
Quan sát và thí nghiệm
Từ những thí nghiệm hoặc quan sát hàng ngày sau đây, trường hợp nào mắt ta
nhận biết ánh sáng?
Ban đêm đứng trong phòng có cửa gỗ đóng kín, không bật đèn, mở mắt.
Ban đêm đứng trong phòng đóng kín cửa, bật đèn, mở mắt
Ban ngày, đứng ngoài trời, mở mắt.
Ban ngày, đứng ngoài trời, mở mắt, lấy tay che kín mắt.
C1: Trong những trường hợp mắt ta nhận biết được ánh sáng, có điều kiện gì giống nhau?
Trong những trường hợp mắt ta nhận biết được ánh sáng. Có điều kiệ giống nhau là ánh sáng truyền vào mắt.
Kết luận:
Mắt ta nhận biết được ánh sáng khi có . . . . . . . . truyền vào mắt ta.
ánh sáng
Thí nghiệm
C2. Hãy nhìn hình 1.2a. mảnh giấy trắng dán trên thành màu đenbên trong hộp
kín. Trường hợp nào dưới đây ta nhìn thấy mảnh giấy trắng:
a) Đèn sáng (hình 1.2a)
b) Đèn tắt (hình 1.2b)
Tại sao lại nhìn thấy?

Ta nhìn thấy mảnh giấy trắng khi đèn bậc sáng. Đó là vì đèn chiếu sáng mảnh giấy rồi mảnh giấy hắt lại ánh sáng, cuối cùng ánh sáng truyền vào mắt ta. Vậy ta nhìn thấy mảnh giấy trắng vì có ánh sáng từ mảnh giấy truyền vào mắt ta.
II. Nhìn thấy một vật
Kết luận:
Ta nhìn thấy một vật khi có . . . . . . . . . . . . . . . . . truyền vào mắt ta.
ánh sáng từ vật đó
III. Nguồn sáng và vật sáng
Thí nghiệm
C3: Trong các thí nghiệm ở hình 1.2a và 1.3 ta nhìn thấy mảnh giấy trắng và
dây tóc bóng đèn đang phát sáng vì từ hai vật đó đều có ánh sáng truyền đến
mắt ta. Vật nào tự nó phát sáng, vật nào hắt lại ánh sáng do vật khác chiếu tới?

Dây tóc bóng đèn tự nó phát ra ánh sáng còn mảnh giấy trắng hắt lại ánh sáng do vật khác chiếu vào nó.
Kết luận:
Ta nhìn thấy một vật khi có . . . . . . . . . . . . . . . . . truyền vào mắt ta.
ánh sáng từ vật đó
III. Nguồn sáng và vật sáng
Kết luận
Dây tóc bóng đèn tự nó. . . . . . . . ánh sáng gọi là nguồn sáng.
Dây tóc bóng đèn phát ra ánh sáng và mãnh giấy trắng. . . . . . . . ánh sáng từ vật khác chiếu vào nó gọi chung là vật sáng.

phát ra
hắt lại
IV. Vận dụng
C4: Trong cuộc tranh luận ở đầu bài, bạn nào đúng? Vì sao?
Thanh đúng. Vì ta chỉ nhìn thấy một vật khi có ánh sáng truyền từ vật đó vào mắt ta.
C5: Trong thí nghiệm hình 1.1 nếu ta thắp một nắm hương để cho khói bay lên
ở phía dưới đèn pin, ta sẽ nhìn thấy một vệt sáng từ đèn phát ra xuyên qua khói.
Giải thích tại sao? Biết kkhói gồm những hạt nhỏ li li bay lơ lững.
Ta nhìn thấy một vệt sáng xuyên qua khói vì các hạt khói hắt ánh sáng.