Bài 1. Nhận biết ánh sáng - Nguồn sáng và vật sáng

TRÒ CHƠI ÔN TẬP
NHẬN BIẾT ÁNH SÁNG
NGUỒN SÁNG VÀ VẬT SÁNG
Nội dung tìm hiểu
Trong trường hợp nào mắt ta nhận biết được ánh sáng?
Mặt Trăng có phải là một nguồn sáng?
LUẬT CHƠI
Có tất cả 11 câu hỏi (gồm trắc nghiệm và tự luận).
Cả lớp sẽ chia thành 4 nhóm.
Mỗi câu hỏi sẽ có 15 giây để trả lời (GV đếm).
Sau 15 giây, mỗi nhóm sẽ cử đại diện lên để trả lời.
Nếu đúng, nhóm sẽ được cộng 10 điểm.
Nếu sai hoặc không trả lời, nhóm vẫn giữ nguyên số điểm của mình.
Đến cuối trò chơi, nhóm nào thắng sẽ được nhận một phần quà (GV chuẩn
bị trước). Các nhóm còn lại sẽ nhận được một tràng pháo tay.
CÂU 1
Chọn câu đúng:
Vật được chiếu sáng là nguồn sáng.
Vật sáng tự nó không phát ra ánh sáng.
Vật được chiếu sáng không phải là nguồn sáng.
Vật sáng gồm nguồn sáng và vật được chiếu sáng.
Đáp án: D

CÂU 2
Để nhìn thấy một vật:
Vật ấy phải được chiếu sáng.
Vật ấy phải là nguồn sáng.
Phải có các tia sáng đi từ vật đến mắt.
Vật vừa là nguồn sáng, vừa là vật sáng.
Câu nào đúng nhất?
Đáp án: C
CÂU 3
Khi chiếu ánh sáng đến một vật đặt trong không khí (như thủy tinh), ta
thấy trong suốt là vì:
Vật hoàn toàn không cho ánh sáng đến mắt ta.
Vật không nhận ánh sáng chiếu đèn.
Vật phản chiếu tất cả mọi ánh sáng.
Có các tia sáng đi đến mắt nhưng mắt không nhận ra.
Đáp án: A
CÂU 4
Một học sinh đang đọc sách. Hình nào sau đây mô tả đúng đường đi của
tia sáng?









Đáp án: C
A
B
C
CÂU 5
Qua hình vẽ sau, em hãy giải thích tại sao mắt người có thể nhìn thấy vật.







Đáp án: Ánh sáng chiếu đến vật. Vật hắt lại một số tia sáng đi vào mắt và
hội tụ trên võng mạc. Ánh sáng kích thích các tế bào que và nón ở võng mạc,
biến thành các tín hiệu được dây thần kinh truyền đến não.
CÂU 6
Trong các trường hợp sau, hãy cho biết đâu là nguồn sáng, vật sáng.
Trái Đất, Mặt Trời, ngôi sao, Sao Mai, mắt người, Sao chổi.






Đáp án: Mặt trời, ngôi sao là nguồn sáng. Còn Trái Đất, mắt người, Sao
chổi, Sao Mai (còn gọi là Sao Kim hoặc Sao Hôm là một hành tinh trong hệ
Mặt Trời), đều là vật sáng.
CÂU 7
Em hãy tìm:
5 nguồn sáng tự nhiên.
5 nguồn sáng nhân tạo.

Đáp án:
5 nguồn sáng tự nhiên: Mặt Trời, ngôi sao, tia chớp, đom đóm, nham
thạch phun ra từ núi lửa.
5 nguồn sáng nhân tạo: đèn thắp sáng, hồ quang điện, nguồn laser, đèn
pin, đèn tín hiệu.
CÂU 8
Em hãy kể ra các sinh vật phát sáng mà em đã biết.
Đáp án: đom đóm (chỉ có con cái phát sáng do các đốt ở bụng), bọ cánh
cứng (vùng Mexico), một số loại tôm cá biển, một số loại nấm.

CÂU 9
Sơn phản quang là loại sơn có thể phản chiếu hầu hết các loại ánh sáng.
Tại sao các biển số xe đều dùng sơn phản quang?
Sơn phản quang còn được dùng trong các lĩnh vực nào?





Đáp án: Ban đêm khi chiếu ánh sáng một vật đã được sơn bằng sơn phản
quang, ta thấy giống như vật đó là nguồn sáng.
Nhờ các biển số xe được làm bằng sơn phản quang, khi có ánh sáng chiếu
vào, tia sáng được hắt trở lại và ta thấy rõ số xe.
Sơn phản quang còn được dùng cho các biển báo hiệu, các vạch phân
chia làn đường đi để người đi đường nhìn thấy vào lúc ban đêm.

29M1-1678
CÂU 10
Khi nhìn lên bảng học trong lớp, đôi lúc em thấy bảng bị chói và không đọc
được chữ. Em hãy tìm hiểu nguyên nhân từ đó đưa ra các phương pháp khắc
phục.
Đáp án: Đó là do bề mặt của bảng đã được sơn
nhẵn bóng nên ánh sáng khi chiếu đến bảng, hầu
như hoàn toàn phản chiếu lại khiến mắt nhìn lên
bảng bị chói. Để hạn chế hiện tượng này, người
dùng sơn hấp thụ ánh sáng, tức là nếu có ánh sáng
chiếu vào mặt bảng sẽ hấp thụ ánh sáng nhiều và
phản xạ lại rất ít.
CÂU 11
Để thắp sáng một số công trình (như cầu Mĩ Thuận), người ta dùng kĩ thuật
chiếu sáng gián tiếp, nghĩa là hướng các ngọn đèn chiếu vào công trình, đồng
thời bố trí sao cho ánh sáng đèn không chiếu trực tiếp vào mắt người quan
sát. Hãy nêu các ưu điểm của kĩ thuật chiếu sáng này.







Đáp án: Kĩ thuật chiếu sáng gián tiếp có ưu điểm:
Không làm chói mắt vì nguồn sáng được bố trí sao cho không chiếu trực
tiếp vào mắt.
Dễ phối hợp màu sắc để tăng vẻ đẹp cho công trình.
CHÚC MỪNG NHÓM ? ĐÃ CHIẾN THẮNG!
GHI NHỚ
Ta nhận biết được ánh sáng khi có ánh sáng đi vào mắt ta.
Ta nhìn thấy một vật khi có ánh sáng đi từ vật đó đến mắt ta. Ánh sáng ấy
có thể do vật tự nó phát ra (nguồn sáng) hoặc hắt lại ánh sáng chiếu vào nó.
Các vật ấy được gọi là vật sáng.



Trong vũ trụ có những ngôi sao rất đặc đến mức chúng hút tất cả vật chất
xung quanh nó. Ngay cả ánh sáng khi chiếu đến thì cũng bị ngôi sao giữ lấy mà
không phản xạ trở lại. Ánh sáng của chính ngôi sao ấy phát ra cũng bị giữ lại
nốt. Như thế, ngôi sao ấy là vật đen và người ta gọi là lỗ đen vũ trụ.
EM CÓ BIẾT
SUY NGHĨ VÀ THẢO LUẬN

Khi chụp ảnh trong phòng có đèn chớp, đôi lúc mắt người trên ảnh có màu
đỏ (người ta gọi là hiện tượng mắt đỏ). Em có biết vì sao không ? 

SUY NGHĨ VÀ THẢO LUẬN
Đáp án:
Khi chụp ảnh trong phòng, do thiếu ánh sáng nên con ngươi của mắt
người mở to. Đồng thời lúc ấy, máy phát ra đèn chớp (đèn flash). Ánh sáng đi
từ đèn, đến mắt đi qua con ngươi, đi đến võng mạc rồi phản chiếu ngược trở
lại in lên phim. Ánh sáng đi ra mang màu đỏ, là màu của võng mạc.
Để hạn chế hiện tượng này, ở một số máy ảnh hiện đại, trước khi đèn
chớp hoạt động, máy phát ra các xung sáng chói làm con ngươi tự động khép
nhỏ lại. Vì vậy khi chụp ảnh, lượng ánh sáng đi vào con ngươi và phản xạ lại sẽ
giảm đi đáng kể. 

THƯ GIÃN & GIẢI TRÍ
Nhà tạo mẫu tóc nổi tiếng.
Đây là con tôi! Tôi sẽ tắm rửa cho nó.
Đừng có nhìn tôi thế!
Thoải mái quá!
Ghét vẫn hoàn ghét.
I’m the boss!
Khát nước.
Rất hân hạnh được gặp bác!
Gậy ông đập lưng ông!
Giả chết.
Nhìn gì mà nhìn!
Hai trong một luôn!