Bài 1. Nhận biết ánh sáng - Nguồn sáng và vật sáng

Tiết 1
Bài 1: Nhận biết ánh sáng- nguồn sáng và vật sáng
ĐẶT VẤN ĐỀ
-Thanh đố Hải: Đặt một cái đèn pin nằm ngang trước mắt sao cho không nhìn thấy bóng đèn.Bấm công tắc bật đèn pin, mắt ta có nhìn thấy ánh sáng trực tiếp từ đèn phát ra không ? Vì sao ? Hình 1.1
-Hải: Tất nhiên là nhìn thấy vì đèn pin đã bật sáng
-Thanh cãi lại: Đèn không chiếu thẳng vào mắt làm sao mà nhìn thấy được! Bạn nào đúng ?
I. Nhận biết ánh sáng:
Quan sát và thí nghiệm
Từ những thí nghiệm hoặc quan sát hàng ngày sau đây, trường hợp nào mắt ta nhận biết ánh sáng?
1. Ban đêm đứng trong phòng có cửa gỗ đóng kín, không bật đèn, mở mắt.
Mắt không nhận biết được ánh sáng.
2. Ban đêm đứng trong phòng đóng kín cửa, bật đèn, mở mắt.
Mắt nhận biết được ánh sáng.
3. Ban ngày, đứng ngoài trời, mở mắt.
Mắt nhận biết được ánh sáng.
4. Ban ngày, đứng ngoài trời, mở mắt, lấy tay che kín mắt.
Mắt không nhận biết được ánh sáng.
C1: Trong những trường hợp mắt ta nhận biết được ánh sáng, có điều kiện gì giống nhau?
Mắt ta nhận biết được ánh sáng khi có……………truyền vào mắt ta
ánh sáng
Kết luận:
II. Nhìn thấy một vật:
Thí nghiệm
C2: Hãy nhìn hình 1.2a. mảnh giấy trắng dán trên thành màu đen bên trong hộp
kín. Trường hợp nào dưới đây ta nhìn thấy mảnh giấy trắng:
a) Đèn sáng (hình 1.2a)
b) Đèn tắt (hình 1.2b)
Ta nhìn thấy mọi vật khi có……….....truyền từ……....vào mắt ta.
ánh sáng
 Trường hợp a đèn sáng.
ánh sáng mảnh giấy trắng mắt ta.
vật đó
Tại lại sao nhìn thấy ?
 Vì có …………từ………………….truyền vào…………..
Kết luận:
III. Nguồn sáng và vật sáng:
C3: Trong các thí nghiệm ở hình 1.2a và 1.3 ta nhìn thấy mảnh giấy trắng và dây tóc bóng đèn đang phát sáng vì từ hai vật đó đều có ánh sáng truyền đến mắt ta. Vật nào tự nó phát sáng, vật nào hắt lại ánh sáng do vật khác chiếu tới?
Dây tóc bóng đèn tự phát ra ánh sáng.
Tờ giấy trắng hắt lại ánh sáng do bóng đèn chiếu tới.
Dây tóc bóng đèn tự nó……….ánh sáng gọi là nguồn sáng.
Kết luận:
phát ra
Dây tóc bóng đèn phát ra ánh sáng và mãnh giấy trắng………ánh sáng
từ vật khác chiếu vào nó gọi chung là vật sáng.
hắt lại
Nguồn sáng là vật tự nó phát ra ánh sáng .
VD: Dây tóc bóng đèn, mặt trời…
Vật sáng gồm nguồn sáng và những vật hắt lại ánh sáng chiếu vào nó.
VD: Vỏ chai dưới trời nắng…
III. Nguồn sáng và vật sáng:
Nguồn sáng là vật tự nó phát ra ánh sáng.
Vật sáng gồm nguồn sáng và những vật hắt lại ánh sáng chiếu vào nó.
II. Nhìn thấy một vật:
Ta nhìn thấy mọi vật khi có ánh sáng truyền từ vật đó vào mắt ta.
I. Nhận biết ánh sáng:
Mắt ta nhận biết được ánh sáng khi có ánh sáng truyền vào mắt ta
Tiết 1
Bài 1: Nhận biết ánh sáng- nguồn sáng và vật sáng
IV. Vận dụng:
-Thanh đố Hải: Đặt một cái đèn pin nằm ngang trước mắt sao cho không nhìn thấy bóng đèn.Bấm công tắc bật đèn pin, mắt ta có nhìn thấy ánh sáng trực tiếp từ đèn phát ra không ? Vì sao ? Hình 1.1
-Hải: Tất nhiên là nhìn thấy vì đèn pin đã bật sáng
-Thanh cãi lại: Đèn không chiếu thẳng vào mắt làm sao mà nhìn thấy được!
C4: Trong cuộc tranh luận ở đầu bài, bạn nào đúng? Vì sao?
Bạn Thanh nói đúng. Tuy đèn có bật sáng nên không chiếu thẳng vào mắt nên ta không nhìn thấy


C5: Trong thí nghiệm hình 1.1 nếu ta thắp một nắm hương để cho khói bay lên ở phía dưới đèn pin, ta sẽ nhìn thấy một vệt sáng từ đèn phát ra xuyên qua khói.
Giải thích tại sao? Biết khói gồm những hạt nhỏ li li bay lơ lững.
 Khói gồm các hạt li ti được chiếu sáng trở thành vật sáng, ánh sáng từ các vật này truyền đến mắt.
Các hạt li ti gần như xếp liền nhau tạo thành vệt sáng mà mắt ta đã nhìn thấy.
IV. Vận dụng:
Ở các thành phố lớn, do nhà cao tầng che chắn nên học sinh thường phải học tập và làm việc dưới ánh sáng nhân tạo, điều này có hại cho mắt . Để làm giảm tác hại này, học sinh cần có kế hoạch học tập và vui chơi dã ngoại.
Ngoài ra cần học tập nơi có đầy đủ ánh sáng để bảo vệ mắt.
Giáo dục bảo vệ môi trường
Bài tập
1 Vì sao ta nhìn thấy một vật?
a.Vì ta mở mắt hướng về phía vật
b. Vì mắt ta phát ra các tia sáng chiếu lên vật.
c. Vì có ánh sáng từ vật truyền vào mắt ta.
d. Vì vật được chiếu sáng
2 Hãy chỉ ra vật nào dưới đây không phải là nguồn sáng?
a. Ngọn nến đang cháy.
b. Vỏ chai sáng chói dưới trời nắng.
c. Mặt trời.
d. Đèn ống đang cháy.
3 Khi nào ta nhận biết được ánh sáng ?
a. Khi ta mở mắt .
b. Khi có ánh sáng đi ngang qua mắt ta
c. Khi có ánh sáng lọt vào mắt ta.
d. Khi đặt một nguồn sáng trước mắt
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Học thuộc phần ghi nhớ
Đọc thêm phần “ Có thể em chưa biết”
Làm bài tập: sách bài tập.
Xem trước nội dung bài 2