Ánh sáng bẻ cong vật chất

Ánhsángbẻcongvậtchất

I.-Ánhsángbẻcongchùmnano
Từthếkỷtrước, giớikhoahọcđãpháthiệnvậtchấtcókhốilượnglớncóthểbẻcongánhsáng. Thếnhưng, gầnđây, cácnhàkhoahọcMỹlạikhámpháramộtđiềungượclại, ánhsángcóthểbẻcongvậtchất.  Trongphòngthínghiệmtối, cácnhàkhoahọcnốinhữnghạtnanovớinhauthànhmộtdải. Dảihạtnano ban đầulàhìnhdẹt, nhưngkhibịtiasángchiếu, cuốicùngchúngtạorađườngcong, hìnhthànhmộtxoáyốc.

Giáosư Nicholas Kotovgiảithích: Bềmặtcủahạtnanotrongthínghiệmcóchứa cadmium sulfide, mangđiệntíchâmyếu. Khivachạmvớicáchạtnano, nănglượngcủalượngtửánhsánglàmchođiệntửcủahạtnano ở trạngtháihoạtđộng, dẫnđếnphảnứnghóahọcvàkhiếnchonómangnhiềuđiệntíchâm. Do haiđiệntíchcùngdấu (âm) đẩynhaunênlàmxuấthiệnvậtchấtbị "bẻcong".  "Mộttầnghạtnanobắtđầuđẩycáchạtnanokháchìnhthànhứngsuấtcơhọc. Đểgiảiphóngứngsuấtcơhọc, dảihạtnanoxảyrahiệntượngbẻconggiáosưKotovchobiết.  Điềunàygiốngnhưkhikéosợidâybuộctrênhộpquà. Sợidâyhìnhdẹtsaukhibịkéocũngtrởthànhhìnhxoắnốc.  Kếtcấuxoắnốcvôcùngquantrọngđốivớiviệcnghiêncứuquanghọc, giúpgiớikhoahọcnghiêncứunhữngvậtliệumớiliênquanđếnnhiềucôngnghệkhác. 


II.-Ánhsángbẻcongchấtlỏng
CácnhàkhoahọcPhápvàMỹđãtìmracáchbẻcongvàđiềuchỉnhhướngcủachấtlỏngchỉbằnglựccủaánhsáng. Họđãsửdụngmộtchùm laser đểtạoramộttiachấtlỏngdàivàổnđịnhđángkinhngạc, hẹphơnmộtsợitócngười. Khiđổihướngchùm laser ở mộtgóckhác, nóđẩychấtlỏngthànhhìnhmộtcáibướu.
Đâylàlầnđầutiên, mộtchùm laser đượcsửdụngđểbuộcchấtlỏngchảythànhdòng. Pháthiệncóthểdẫntớinhữngtiếnbộtronglĩnhvực y sinhhọc, bằngcáchmởramộtcáchmớiđểkiểmsoátdòngchảycủachấtlỏngthông qua nhữngốngdẫncựchẹp.
Wendy Zhang, giáosưĐạihọc Chicago đãtìnhcờchứngkiếnpháthiệnnàykhitớithămcộngsựtạiĐạihọc Bordeaux. Zhang đượcmờitớimộtphòngthínghiệmnơitrướcđónhàkhoahọc Jean-Pierre Delvilleđãquansátthấymộthiệntượnglạsaukhikếtthúcthínghiệmnhằmtìmhiểuhànhvicủachấtlỏngdướimộtchùm laser cườngđộyếu.
Delvilletăngcườngđộchùm laser đểxemđiềugìcóthểxảyra.
"Ôngấytăngcườngđộvàrồinhìnthấyđiềukỳlạnày", Zhang kể.
Zhang đưa ý tưởngtrởlại Chicago vàcùngvớimộtcựusinhviên, Robert Schroll, họbắttayxâydựnggiảthuyếtvềđiềugìđãxảyra. "Tôinghĩđiềunàythậtđặcbiệtbởivìtôibiếtkhinàothìchấtlỏngbịtảnra, vàlầnnàythìkhôngphảinhưthế", Zhang nói.
Mặtdùnhiệtcóthểkhiếnchấtlỏngchuyểnđộng, song Zhang vàcộngsựnhậnthấyđókhôngphảilàtácnhântrongtrườnghợpnày. Thayvàođó, chínhápsuấtnhẹsinhrabởicác photon ánhsángmớibuộcchấtlỏng di chuyển.
Ápsuấtnàynhẹđếnnỗithườngthìkhómànhậnra, nhưngchấtlỏngsửdụngtrongthínghiệm ở Bordeaux lạicóbềmặtyếukinhngạc, đếnmứcngaycảánhsángcũngcóthểlàmbiếndạngnó.
"Vềcơbảnnólàxàphòng", Zhang chobiếtchấtlỏngtrongthínghiệmlàmộthỗnhợpcủanướcvàdầumàkhitrộnlẫnvớinhau, nóthểhiệnđặctínhkháclạtrongnhữngđiềukiệnnàođó.
Tuynhiên, cácnhàkhoahọccầnthựchiệncácnghiêncứutiếptheođểkhẳngđịnhliệucóthểmởrộngpháthiệnnàyđểứngdụngvàocuộcsống hay không.
T. An


PHH sưutầm 8/2016Nguồn: Theo AFP, Vnexpress