Andehit.rtf

Công thức  - cấu tạo - cách gọi tên


1. Công thức tổng quát : R(CHO)m,  m
1.
R có thể là H hoặc gốc hiđrocacbon và đặc biệt có hợp chất OHC - CHO trong đó m = 2, R không có.
- Anđehit no, mạch thẳng một lần anđehit có CTPT: CnH2n+1 - CHO với n
0.
2. Cấu tạo phân tử


- Đồng phân có thể do:
+ Mạch C khác nhau.
+ Vị trí các nhóm chức.
+ Đồng phân với xeton và rượu chưa no.
Ví dụ: Anđehit C3H7 - CHO có các đồng phân
        

3. Cách gọi tên
a) Tên thông dụng: Gọi theo tên axit hữu cơ tương ứng.
Ví dụ.
H - CHO : anđehit fomic.
CH3 - CHO : anđehit axetic.
b) Danh pháp quốc tế: Thêm đuôi al vào tên hiđrocacbon no tương ứng (về số C).
Ví dụ.
H - CHO  : metanal
CH3 - CHO  : etanal.
CH2 = CH - CH2 - CHO  : butenal.
Tính chất vật lý


- Nhiệt độ sôi của anđehit thấp hơn của rượu tương ứng vì giữa các phân tử anđehit không có liên kết hiđro.
- Độ tan trong nước giảm dần khi tăng số nguyên tử C trong phân tử.
Tính chất hoá học


1. Phản ứng oxi hoá
      

a) Phản ứng tráng gương: Tác dụng với AgNO3 trong NH3.
  

b) Phản ứng với Cu(OH)2 và nước feling:


Các phản ứng này là các phản ứng đặc trưng để nhận biết anđehit.
c) Với oxi không khí có muối Mn2+ xúc tác:


2. Phản ứng cộng
a) Cộng hợp H2: Phản ứng khử anđehit thành rượu bậc nhất.


b) Cộng hợp HX:
      

3. Phản ứng trùng hợp anđehit: Có nhiều dạng.
* Tạo polime:
      


4. Phản ứng trùng ngưng : Giữa anđehit fomic và phenol tạo thành polime phenolfomanđehit.
5. Nếu gốc R chưa no, anđehit dễ dàng tham gia phản ứng cộng và phản ứng trùng hợp.
Ví dụ


(Phản ứng cộng ở đây trái với quy tắc Maccôpnhicôp).
Điều chế


- Tách H2 khỏi rượu bậc nhất.
- Oxi hoá êm dịu rượu bậc nhất.
- Hợp nước vào axetilen được anđehit axetic.


- Thuỷ phân dẫn xuất thế 2 lần halogen:


Giới thiệu một số anđehit


1. Fomanđehit HCHO
- Là chất khí, có mùi xốc, tan nhiều trong nước.
- Dung dịch 37 - 40% gọi là fomon dùng nhiều trong y học.
- Điều chế: Trực tiếp từ CH4.


- Fomanđehit được dùng làm chất sát trùng, chế tạo nhựa phenolfomanđehit.
2. Anđehit axetic CH3 - CHO
- Là chất lỏng, tan nhiều trong nước, nhiệt độ sôi = 52,4oC, bị oxi hoá thành axit acrilic, bị khử thành rượu anlylic.
- Điều chế bằng cách tách nước khỏi glixerin.