Vùng văn hoa Bắc bộ

PHÂN TÍCH QUY TRÌNH THIẾT KẾ BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ
MÔN: VĂN HÓA VÙNG VÀ VĂN HÓA CÁC TỘC NGƯỜI ViỆT NAM


Tiết 22 - Bài 10: VÙNG VĂN HÓA BẮC BỘ (tiếp theo)

Bước 1. Chọn bài giảng hay phần bài giảng thích hợp
Chọn bài 10 của giáo trình Văn hóa vùng và văn hóa các tộc người Việt Nam bởi những lý do sau đây:
- Đây là bài học có chứa đựng nhiều yếu tố, nhiều kiến thức mà việc vận dụng CNTT có thể áp dụng được như là: các hình ảnh, video liên quan…
- Bài học này chứa đựng nhiều yếu tố mà giáo viên có thể mở rộng cho sinh viên như: quan sát, tự nghiên cứu, tìm hiểu, đánh giá…
- Có nguồn tư liệu phong phú trên mạng
Bước 2. Tìm hiểu nội dung, xác định mục tiêu của bài giảng
I. MỤC TIÊU: Sau khi học xong sinh viên có được:
1. Kiến thức
Hiểu biết về đời sống tinh thần của cư dân vùng đồng bằng Bắc Bộ về tín ngưỡng, lễ hội…
2. Kỹ năng
- Phân tích, đánh giá để rút ra đặc trưng trong văn hóa tinh thần của vùng, từ đó so sánh với các vùng văn hóa khác
- Vận dụng những kiến thức đã học để khảo tả, điền dã… các thành tố văn hóa
3. Thái độ:
- Ý thức được những giá trị văn hóa tinh thần của vùng, từ đó có thái độ tôn trọng, giữ gìn, bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa đó.
- Có tinh thần trách nhiệm đối với công việc trong tương lai.
Bước 3. Viết kịch bản sư phạm dựa trên các kiến thức cơ bản
1. Các kiến thức cơ bản cần phải xây dựng trong bài giảng là:
Tìm hiểu đời sống tinh thần của cư dân vùng đồng bằng Bắc Bộ, thể hiện qua các khía cạnh:
- Tín ngưỡng, tôn giáo
- Lễ hội
- Nghệ thuật biểu diễn
- Tri thức dân gian
- Văn học dân gian
2. Các hoạt động dạy - học gồm các hoạt động sau:
Hoạt động 1: Giáo viên hệ thống bài ( text) (1 phút)
Ở tiết học trước chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu đặc điểm tự nhiên, xã hội và đời sống văn hóa vật chất của cư dân vùng đồng bằng Bắc Bộ qua các khía cạnh: trang phục, nhà ở, ẩm thực,…qua đó một phần của bức tranh văn hóa đặc sắc vùng quê Bắc Bộ được hé mở. Hôm nay chúng ta tiếp tục đi tìm hiểu phần tiếp theo của bức tranh văn hóa nơi đây – đó là đời sống văn hóa tinh thần.
Hoạt động 2: Giới thiệu bài mới. (text) (2 phút)
- Các sinh hoạt văn hóa tinh thần của cư dân Bắc Bộ luôn gắn liền với bối cảnh môi sinh. Trên vùng đất này, từng tấc đất, lá cây, ngọn cỏ đều đậm hồn khí thiêng sông núi, mỗi bước đi là cả bề dày trầm tích văn hóa. Không chỉ đời sống vật chất mà cả đời sống tinh thần của người dân nơi đây cũng rất phát triển, đa dạng, phong phú.
Văn hóa tinh thần của vùng đồng bằng Bắc Bộ bao gồm tín ngưỡng, tôn giáo, lễ hội, văn học dân gian, tri thức dân gian, nghệ thuật biểu diễn nhưng trong tiết học hôm nay chúng ta chỉ tìm hiểu về tín ngưỡng và lễ hội.
- Đoạn phim có những hình ảnh tiêu biểu, đặc trưng cho văn hóa vùng đồng bằng Bắc Bộ.
Hoạt động 3: Tìm hiểu Tín ngưỡng vùng đồng bằng châu thổ Bắc Bộ (hoạt động nhóm) (17 phút)
- GV: Tín ngưỡng là một bộ phận của đời sống văn hóa tinh thần con người mà ở đó, con người cảm nhận được sự tồn tại của các vật thể và lực lượng siêu nhiên. Đó là những cái chi phối, khống chế con người và nằm ngoài giới hạn hiểu biết của con người hiện tại. Với tư cách là cái nôi của văn hóa Việt Nam, văn hóa Bắc Bộ có đầy đủ những hình thức tín ngưỡng.
Tin vào truyền thuyết vạn vật hữu linh nên tín ngưỡng đa thần là tín ngưỡng phổ biến trong vùng (thần núi, thần sông, thần lửa, hồn cây đa, ma cây gạo..). Thần linh có vai trò rất lớn trong đời sống tâm linh của cộng đồng người dân nơi đây. Đó là những lực lượng bảo hộ cho các hoạt động của nhân dân, trong đó quan trọng nhất và mang tính chủ đạo là tín ngưỡng thờ tổ tiên. Các tín ngưỡng bản địa khác của cư dân nơi đây như: tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, tín ngưỡng thờ thần, tín ngưỡng nghề nghiệp và tín ngưỡng vòng đời người.
- GV chia lớp thành 4 nhóm và phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng nhóm với nội dung: Tín