Võ tướng Đinh Nhạ Hành (1740 – 1786)

Võ tướng Đinh Nhạ Hành (1740 – 1786)
VN Times -
Võ tướng Đinh Nhạ Hành đời Lê Hiển Tông (1740 – 1786), quê làng Hàm Giang, huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương, con trưởng quan Tư không Đinh Công Phục và quận phu nhân Nguyễn Thị.Ông thông minh, hiếu học. Thời loạn lạc đành xếp bút nghiên theo việc quân sự. Làm đến Án trấn đất Hưng Hóa.
Đại tướng Phạm Cự Lượng (944 - 984)
Danh tướng Trần Quang Diệu (1746–1802)
Danh tướng Bùi Thế Đạt (1704-1778)

VN Times - Võ tướng Đinh Nhạ Hành đời Lê Hiển Tông (1740 – 1786), quê làng Hàm Giang, huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương, con trưởng quan Tư không Đinh Công Phục và quận phu nhân Nguyễn Thị.Ông thông minh, hiếu học. Thời loạn lạc đành xếp bút nghiên theo việc quân sự. Làm đến Án trấn đất Hưng Hóa.

Năm Bính Ngọ (1786), tháng 5, Nguyễn Hữu Chỉnh dẫn quân Tây Sơn ra Bắc Hà, biến loạn xảy ra nhiều nơi, riêng tại Hưng Hóa, Đinh Nhạ Hành chống giữ oanh liệt. Nguyễn Huệ nghe danh Đinh Nhạ Hành, lấy sắc mạng vua Lê triệu ông nhưng ông từ chối không đến. Kịp khi Nguyễn Huệ trở về Qui Nhơn, ông về Thăng Long yết vua Lê, được thăng Hiệp trấn Hải Dương.

Đinh Nhạ Hành  không ưa Nguyễn Hữu Chỉnh. Chỉnh thì kiềng ông, ông lờ đi.

Tháng 10 - năm Đinh Mùi (1787),  Đinh Nhạ Hành chống nhau với Võ Văn Nhậm tại Võ Xuyên, thuộc huyện Ý Yên. Lúc này ông được trao chức Sơn Nam đạo Bình khấu đại tướng quân, tước Hàm Quận Công, đăng đàn bái tướng tại bờ Thuận Giang.

Tây Sơn đại thắng, Chiêu Thống sai Trần Danh Án sang cầu viện nhà Thanh. Ông vẫn ra sức chống cự. Em ông là Đinh Thận Võ khuyên nên lui về quê, ông dứt khoát liều chết. Chiêu Thống ẩn náu ở Lạng Giang, sai sứ giả phong Đinh Nhạ Hành làm Đông đạo thống lãnh thủy bộ chư dinh Bình khấu đại tướng quân và ủy cho ông tiện đường sang Khâm Châu đón quân Thanh.

Năm Mậu Thân (1788), tháng 9 ông sang Liêm Châu, Tổng đốc Lưỡng Quảng là Tôn Sĩ Nghị bảo ông về trước.

Quân Thanh sang, Đinh Nhạ Hành được phong làm Đại tướng, ông nghi ngờ quân Thanh, khuyên Chiêu Thống phải dè dặt. Chiêu Thống không quan tâm đến lời ông, ông dâng sớ xin cáo quan về làng. Chiêu Thống phải an ủi lưu ông ở lại. Nhưng từ đấy ông không tin Tôn Sĩ Nghị và quân Thanh, mọi việc đều lo liệu lấy. Có lần phẫn chí thái quá, ông gieo mình xuống sông tự vẫn, các thuộc hạ vớt lên, ông không ngớt buồn phiền.

Năm Kỷ Dậu (1789), Lê Chiêu Thống chạy theo đám tàn quân Thanh sang Trung Quốc, Đinh Nhạ Hành cũng theo phò, ngậm đắng nuốt cay trước thái độ bạc đãi của triều đình Mãn Thanh.

Năm Quý Hợi (1803), mùa xuân, nghe tin Gia Long thống nhất đất nước, Đinh Nhạ Hành cùng Lê Quýnh dâng biểu xin về nước cũ. Vua Thanh không cho bảo là chờ có sứ ta sang cầu phong sẽ liệu sau. Đến tháng 7 ông bịnh nặng rồi mất, hưởng dương 52 tuổi, lưu lạc ở Trung Quốc 14 năm. Sau, con ông rước linh cữu ông theo hài cốt Lê Chiêu Thống về chôn cất tại quê nhà. Đến đời Tự Đức (1829-1883), mộ phần ông được trùng tu lại.