Virut và sự nhân lên của virut.

Chương III: VIRUT VÀ BỆNH TRUYỀN NHIỄM.
Bài 1: VIRUT VÀ SỰ NHÂN LÊN CỦA VIRUT.
TRƯƠNG THỊ HỒNG HẠNH (TTGDTX & KTTH – HN CẦN GIUỘC)
* MỤC TIÊU
Biết được virut là gì?

Biết được cấu tạo của virut, từ đó có các phân loại và nhận dạng một số loại virut.

Cơ chế hoạt động của virut như thế nào?
TRƯƠNG THỊ HỒNG HẠNH (TTGDTX & KTTH – HN CẦN GIUỘC)
I. VIRUT:
TRƯƠNG THỊ HỒNG HẠNH (TTGDTX & KTTH – HN CẦN GIUỘC)

Thế nào là virut?

Kích thước như thế nào?

Đời sống hoạt động của chúng ra sao?


TRƯƠNG THỊ HỒNG HẠNH (TTGDTX & KTTH – HN CẦN GIUỘC)
1. Khái niệm:

Là thực thể chưa có cấu tạo tế bào.

Có kích thước siêu nhỏ (nm).

Sống kí sinh nội bào bắt buộc.
TRƯƠNG THỊ HỒNG HẠNH (TTGDTX & KTTH – HN CẦN GIUỘC)
Virus chủ yếu có cấu tạo mấy phần?

Đó là những phần nào?

- Có cấu tạo 2 phần.

- Phần vỏ và phần lõi.
TRƯƠNG THỊ HỒNG HẠNH (TTGDTX & KTTH – HN CẦN GIUỘC)
Hãy quang sát, và cho biết virut có cấu tạo ntn?
Lõi(axit nuclêic)
Capsôme(prôtêin)
Capsit (vỏ)
Nuclêôcapsit

Lõi của virut được cấu tạo như thế nào?

Vỏ của virut được cấu tạo như thế nào?
TRƯƠNG THỊ HỒNG HẠNH (TTGDTX & KTTH – HN CẦN GIUỘC)
2.Cấu tạo: có 2 phần.

Lõi chỉ mang 1 loại axit nuclêic:( ARN hoặc ADN đơn hay kép)

Vỏ là prôtêin để bao bọc bên ngoài.
TRƯƠNG THỊ HỒNG HẠNH (TTGDTX & KTTH – HN CẦN GIUỘC)
Một số virut có thêm vỏ ngoài:
+Là lớp đôi lipit và prôtêin.
+Có thể có gai glicôprôtêin làm nhiệm vụ kháng nguyên và giúp virut bám lên bề mặt tế bào vật chủ.
Vỏ
Lõi
Vỏ ngoài
Cấu tạo của vỏ ngoài như thế nào?
Lớp đôi lipit
prô
Gai glicôprôtêin
TRƯƠNG THỊ HỒNG HẠNH (TTGDTX & KTTH – HN CẦN GIUỘC)
Căn cứ vào lõi thì virut chia làm mấy loại?
Căn cứ vào vỏ ngoài thì virut chia làm mấy loại?
Căn cứ vào tế bào vật chủ thì virut chia làm mấy loại?
Căn cứ vào hình thái thì virut chia làm mấy loại?
Virut trần
Virut có vỏ ngoài
2 loại
2 loại
2 loại
3 loại
TRƯƠNG THỊ HỒNG HẠNH (TTGDTX & KTTH – HN CẦN GIUỘC)
Cấu trúc xoắn
Cấu trúc khối
Cấu trúc hỗn hợp
TRƯƠNG THỊ HỒNG HẠNH (TTGDTX & KTTH – HN CẦN GIUỘC)
3.Hình thái:

Cấu trúc xoắn:
-Capsôme sắp xếp theo chiều xoắn của axit nuclêic.
-Hình que, hình sợi, hình cầu.
-Ví dụ: virut khảm thuốc lá, virut bệnh dại, virut cúm, virut sởi.

Thế nào là vurut có cấu trúc xoắn?
Thế nào là virut có cấu trúc khối?
Thế nào là virut có cấu trúc hỗn hợp?
TRƯƠNG THỊ HỒNG HẠNH (TTGDTX & KTTH – HN CẦN GIUỘC)

Cấu trúc khối:
-Capsôme sắp xếp theo hình khối đa diện với 20 mặt tam giác đều.
-Ví dụ: virut bại liệt, virut mụn cơm, virut hecpet.
TRƯƠNG THỊ HỒNG HẠNH (TTGDTX & KTTH – HN CẦN GIUỘC)

Cấu trúc hỗn hợp:
-Đầu có cấu trúc khối chứa axit nuclêic gắn với đuôi có cấu trúc xoắn.
-Ví dụ: virut phagơ T, virut đậu mùa.
TRƯƠNG THỊ HỒNG HẠNH (TTGDTX & KTTH – HN CẦN GIUỘC)
II. Chu trình nhân lên của virut:
Ôn lại:
Thế nào là virut?
Cấu tạo virut ntn?
Hình thức nhân lên trong tế bào vật chủ ntn?

TRƯƠNG THỊ HỒNG HẠNH (TTGDTX & KTTH – HN CẦN GIUỘC)
TRƯƠNG THỊ HỒNG HẠNH (TTGDTX & KTTH – HN CẦN GIUỘC)
Giai đoạn hấp phụ.
Giai đoạn xâm nhập.
Giai đoạn sinh tổng hợp.
Giai đoạn lắp ráp.
Giai đoạn phóng thích.
Quá trình nhân lên của Bacteriophage gồm mấy giai đoạn?
Đó là những giai đoạn nào?
TRƯƠNG THỊ HỒNG HẠNH (TTGDTX & KTTH – HN CẦN GIUỘC)
1. Sự hấp phụ:
Gai glicoprotein của virut phải đặc hiệu với thụ thể bề mặt của tế bào chủ.
Virut bám vào tế bào vật chủ.
TRƯƠNG THỊ HỒNG HẠNH (TTGDTX & KTTH – HN CẦN GIUỘC)
2.Xâm nhập:
Đối với phago: tiết enzim lizozim phá hủy thành tế bào, bơm axit nucleic vào trong, vỏ để bên ngoài.
Đối với virut động vật: đưa cả nucleocapsit vào tế bào chất, sau đó “cởi vỏ” giải phóng axit nucleic.
diễn ra theo 2 hình thức.
TRƯƠNG THỊ HỒNG HẠNH (TTGDTX & KTTH – HN CẦN GIUỘC)
3. Sinh tổng hợp:
Sử dụng nguyên liệu và năng lượng của tế bào vật chủ để tổng hợp axit nucleic và protein cho riêng mình.
Các nguyên liệu dùng tổng hợp lõi và vỏ được lấy từ đâu?
TRƯƠNG THỊ HỒNG HẠNH (TTGDTX & KTTH – HN CẦN GIUỘC)
4. Lắp ráp:
Lắp axit nucleic vào protein vỏ để tạo virut hoàn chỉnh.
TRƯƠNG THỊ HỒNG HẠNH (TTGDTX & KTTH – HN CẦN GIUỘC)
5. Phóng thích:
Virut phá vỡ thành tế bào, chui ra ngoài (giải phóng từ từ, hoặc ồ ạt)
Sau khi tổng hợp xong, virut tiếp tục làm gì?
TRƯƠNG THỊ HỒNG HẠNH (TTGDTX & KTTH – HN CẦN GIUỘC)
Ôn lại:
Toàn bộ quá trình xâm nhập và nhân lên của virus được chia làm mấy giai đoạn?
gđ hấp phụ  gđ xâm nhập  gđ sinh tổng hợp  gđ lắp ráp  gđ phóng thích.
Chu trình sinh tan Chu trình tiềm tan
Nhận xét thế nào là chu trình sinh tan? Chu trình tiềm tan?
TRƯƠNG THỊ HỒNG HẠNH (TTGDTX & KTTH – HN CẦN GIUỘC)
Chu trình sinh tan: virut nhân lên làm tan tế bào.
Chu trình tiềm tan: Là quá trình ADN của virut xâm nhập vào hệ gen TB chủ (prophage), nhân lên cùng hệ gen TB chủ và tồn tại trong đó suốt một thời gian dài
-VR tham gia vào quá trình này gọi là VR ôn hòa.
-TB VK mang VR ôn hòa gọi là TB tiềm tan
-TB tiềm tan không bị tiêu diệt bởi phage độc.
TRƯƠNG THỊ HỒNG HẠNH (TTGDTX & KTTH – HN CẦN GIUỘC)
III. HIV/ AIDS:
Thế nào là HIV?
Thế nào là AIDS?
Hậu quả của chúng ntn?
TRƯƠNG THỊ HỒNG HẠNH (TTGDTX & KTTH – HN CẦN GIUỘC)
1. Khái niệm:
HIV là virut gây suy giảm miễn dịch ở người. (Human Immunodeficiency Virus)


AIDS là hội chứng suy giảm miễn dịch do HIV gây ra. (Acquired Immuno Deficiency Syndrome)
TRƯƠNG THỊ HỒNG HẠNH (TTGDTX & KTTH – HN CẦN GIUỘC)
Vi sinh vật cơ hội?
Bệnh cơ hội?
Mấy con đường lây nhiễm HIV?
Mấy giai đoạn phát triển bệnh?
Biện pháp phòng chóng?
TRƯƠNG THỊ HỒNG HẠNH (TTGDTX & KTTH – HN CẦN GIUỘC)
2.Các con đường lây nhiễm HIV:
Đường máu.
Đường tình dục.
Mẹ truyền sang con.
3.Các giai đoạn phát triển bệnh:
Có 3 giai đoạn
Có 3 con đường
TRƯƠNG THỊ HỒNG HẠNH (TTGDTX & KTTH – HN CẦN GIUỘC)
Giai đoạn sơ nhiễm ( giai đoạn cửa sổ): 2 tuần -3 tháng; Thường không biểu hiện triệu chứng.

Giai đoạn không triệu chứng: 1 – 10 năm.

Giai đoạn biểu hiện triệu chứng AIDS: Các bệnh cơ hội xuất hiện:tiêu chảy, viêm da, sưng hạch, ung thư, mất trí, sút cân,…, cuối cùng chết.
TRƯƠNG THỊ HỒNG HẠNH (TTGDTX & KTTH – HN CẦN GIUỘC)
4.Biện pháp phòng ngừa:
Chưa có vacxin phòng HIV hữu hiệu.

Các thuốc hiện có chỉ có thể làm chậm tiến trình phát bệnh AIDS.

Thực hiện lối sống lành mạnh, vệ sinh y tế, loại trừ tệ nạn xã hội.
TRƯƠNG THỊ HỒNG HẠNH (TTGDTX & KTTH – HN CẦN GIUỘC)
Cám ơn anh chị đã lắng nghe.
TRƯƠNG THỊ HỒNG HẠNH (TTGDTX & KTTH – HN CẦN GIUỘC)