Vat ly 10 TT hg

Bài 11: LỰC HẤP DẪN - ĐỊNH LUẬT VẠN VẬT HẤP DẪN
I. Mục tiêu.
a. Về kiến thức:
Nêu được khái niệm về lực hấp dẫn & các đặc điểm của lực hấp dẫn
Phát biểu được định luật hấp dẫn và viết được hệ thức liên hệ của lực hấp dẫn (giới hạn áp dụng của công thức đó).
b. Về kĩ năng:
Giải thích được một cách định tính sự rơi tự do và chuyển động của các hành tinh, vệ tinh bằng lực hấp dẫn.
Phân biệt lực hấp dẫn với các loại lực khác như: lực điện, lực từ, lực ma sát,…
Vận dụng được công thức của lực hấp dẫn để giải các bài tập đơn giản.
c. Thái độ:
II. Chuẩn bị.
- Gv: Tranh vẽ chuyển động của các hành tinh xung quanh hệ mặt trời
III. Tiến trình giảng dạy.
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ. (4’)
Viết biểu thức của định luật III Niu-tơn? Nêu đặc điểm của cặp “lực & phản lực” trogn tương tác giữa hai vật.
3. Bài mới.
TG
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung

8’








































15’















5’











10’

- Gv: Thả một vật nhỏ (cái hộp) rơi xuống đất.
- Lực gì đã làm cho vật rơi?
- Trái đất hút cho hộp rơi. Vậy hộp có hút trái đất không?
- Theo ĐL III, nếu trái đất hút hộp thì hộp cũng hút trái đất. Vậy không phải chỉ có trái đất “biết” hút các vật, mà mọi vật trên trái đất đều “biết” hút trái đất.
- Trước đây, Niu-tơn cũng từng băng khoăn, suy nghĩ khi nhìn trái táo rụn từ trên cành cây, & cũng đã đi đến nhận xét: không phải chỉ riêng trái đất mà mọi vật đều có khả năng hút các vật khác về phía mình.
- Cho hs xem tranh hình 11.1
- Chuyển động của trái đất & mặt trăng có phải là chuyển động theo quán tính không?
- Rõ ràng là không phải chuyển động theo quán tính, mà là chuyển động có gia tốc (gia tốc hướng tâm)
- Theo ĐL II, gia tốc là do lực gây ra. Vậy lực nào đã gây ra gia tốc hướng tâm cho trái đất để nó quanh mặt trời và giữ cho mặt trăng quay quanh trái đất?
- Theo Niu-tơn, lực do trái đất hút các vật rơi xuống và lực giữ trái đất và mặt trăng chuyển động tròn là có cùng bản chất. Khái quát hơn nữa, ông cho rằng mọi vật trong vũ trụ đều hút nhau bằng 1 loại lực gọi là lực hấp dẫn.
- Lực này có đặc điểm gì khác với các loại lực mà em đã được biết?
- Nhận xét câu trả lời của hs: lực hấp dẫn có thể tác dụng từ xa, qua khoảng không gian giữa các vật.
- Các em đóng SGK lại, gv phát phiếu học tập.
- Gọi hs lên bảng vẽ & trả lời câu b trong phiếu học tập.
- Các nhóm khác nhận xét câu trả lời của bạn.
- Nhận xét hs trả lời của hs.
- Gọi hs trả lời tiếp câu c trong phiếu học tập.

- Gv chốt lại ý đúng, sai của hs & nêu cách phát biểu định luật.
- Các em mở SGK ra để đọc nội dung định luật & tự sửa những chỗ chưa đúng trong phiếu của từng nhóm.
- Các em đóng SGK lại, chỉ dựa vào nội dung ĐL hãy viết công thức của lực hấp dẫn.
- Gọi 1 hs lên bảng viết - Nhận xét về công thức hs vừa viết
- Tróng đó: gọi là hằng số hấp dẫn
- Vì sao trong đời sống hàng ngày, ta không cảm thấy được lực hút giữa các vật thể thông thường?


- Ở phần đầu bài, các em nói trọng lực làm cho cái hộp rơi xuống. Sau khi học xong ĐLVVHD, em có thể hiểu trọng lực chính là gì?

- Điểm đặt của trọng lực ở đâu?
- Vậy trọng tâm của vật là gì? Dán hình 11.3
- Dựa vào ĐLVVHD hãy lập công thức tính độ lớn của trọng lực

- Gọi hs lên bảng viết công thức. Gv nhận xét.

- Hãy viết công thức tính trọng lượng của vật theo ĐL II Niu-tơn
- Từ (1)&(2) chúng ta rút ra công thức tính g.