Tuân thủ điều trị ARV

TRUNG TÂM CHỮA BỆNH – GIÁO DỤC
LAO ĐỘNG XÃ HỘI TỈNH YÊN BÁI


TUÂN THỦ ĐIỀU TRỊ



Nguyễn Lâm Ngọc
2
VCHAP
Chương trình hợp tác về AIDS giữa
Việt Nam-CDC-ĐH Y khoa Harvard
Tuân thủ điều trị
3
#
4
Mục tiêu bài học
Kết thúc bài trình bày, học viên có thể nói được:
Tuân thủ điều trị là gì
Mức tuân thủ điều trị nào cần thiết đẻ đạt kết qủa tốt trong điều trị ARV.
Nêu 5 yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ
Nêu 3 chiến lược để tăng cường tuân thủ
Nêu những bước đi để dạy BN tuân thủ và đánh gía sự sẵn sàng tuân thủ điều trị ARV
5
Nội dung bài học
Định nghĩa điều trị
Mục đích tuân thủ điều trị
Hậu quả của sự không tuân thủ điều trị
Những chiến lược để tăng cường tuân thủ điều trị
Sẳn sàng tuân thủ điều trị ARV
6
Định nghĩa Tuân thủ (1)
“Khả năng người bệnh chấp nhận thái độ và hành vi của chính mình để cải thiện sức khỏe và tự quản lý bệnh của mình”
7
Định nghĩa Tuân thủ (2)
Quá trình không tiên đoán trước và biến động: mức độ tuân thủ thay đổi theo thời gian
Quá trình hợp tác: BN có một vai trò tích cực trong việc hiểu biết và thực hiện kế họach điều trị cùng với nhân viên y tế
**
8
Định nghĩa Y học về
Tuân thủ điều trị
Khả năng BN uống các thuốc được kê đơn-không quên liều nào
Đúng thuốc
Đúng liều
Đúng thời gian
3. Đúng cách

#
9
Ức chế tối đa tải lượng virus
Gia tăng số lượng CD4
Giảm tối thiểu nguy cơ kháng thuốc
Tăng tối đa hiệu quả phác đồ điều trị
Kết quả là:
Phòng tiến triển bệnh
Cải thiện chất lượng cuộc sống
Kéo dài sự sống
Mục đích của Tuân thủ
10
8 giờ sáng
8 giờ tối
8 giờ sáng
Liều sáng
Liều tối
Độc tính
cao hơn
Ức chế virút
Nồng độ thuốc đềiu trị
* Phác đồ 2 lần.ngày *
Source: David Pantalone, Dept of Psychology, UW
Nồng độ thuốc
Tuân thủ biểu hiện như thế nào ?
11
(Số thuốc uống/số thuốc kê đơn)
Ann Intern Med 2000;133:21
Tuân thủ bao nhiêu là đủ?
12
Hậu quả không tuân thủ
Ức chế virút không đầy đủ
Phá hủy CD4
Tiến triển bệnh
Kháng thuốc
Nguy cơ lan truyền chủng kháng thuốc
Hạn chế phác đồ điều trị trong tương lai
Chi phí điều trị cao
13
8 giờ sáng
8 giờ chiều
8 giờ sáng
Nồng độ thuốc
điều trị đạt được
Quần thể
ức chế virút
Virút kháng thuốc
Virút kháng thuốc
* Phác đồ 2lần/ngày *
Nồng độ thuốc
Source: David Pantalone, Dept of Psychology, UW
Tuân thủ kém như thế nào?
14
Yếu tố nào làm tuân thủ
quá phức tạp?
Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ điều trị:

Kinh tế xã hội
Hệ thống/ đội ngũ y tế
Điều kiện
Điều trị
Bệnh nhân

Source: CJM Sigrid, AIDS 2007.
15
Lý do phổ biến không tuân thủ điều trị thuốc HIV
Đơn giản quên hoặc bận
Xa nhà
Thay đổi thói quen hàng ngày
Ngủ quên
Bệnh
Nhiều thuốc
Tác dụng phụ

Bamberger, 2000
16
Chiến lược tăng cường
tuân thủ điều trị

«Hãy để thuốc thích nghi với cuộc sống của bạn hơn là cuộc sống của bạn bị ảnh hưởng bởi thuốc»




Sigrid AIDS 2007
17
Nhóm Tuân thủ đa ngành
Thông điệp
về tuân thủ
Dược sỹ
Nhân viên xã hội/
Tư vấn viên
Điều dưỡng viên
Bao cao su
Người hỗ trợ
điều trị/
Gia đình/
Bạn bè
18
Vai trò của nhóm đa thành phần
Để hỗ trợ cho BN bằng cách:
Thiết lập mối quan hệ tin tưởng lẫn nhau;
Cung cấp việc giáo dục liên tục;
Xác định và tập trung vào những khó khăn đối với tuân thủ;
Hỗ trợ tâm lý, tình cảm;
Quản lý tác dụng phụ;
Tiếp tục hỗ trợ và đánh giá tuân thủ.
Giúp BN tự chọn lựa kế họach điều trị riêng cho bản thân: BN biết rõ hơn điều gì là tốt cho họ
19
Sẵn sàng tuân thủ điều trị
Không có tiêu chuẩn vàng để tiên lượng tuân thủ;
Nhân viên y tế không thể tiên lượng BN nào sẽ tuân thủ tốt hay không;
Học tuân thủ điều trị là một bước chính trước khi bắt đầu ARV để làm tăng tối đa điều trị thành công;
Bắt đầu ĐT ARV không phải là một chỉ định cấp cứu và có thể chờ đến khi BN đã học xong tuân thủ điều trị.
20
Ba bước sẵn sàng tuân thủ ARV
HIV/AIDS và ARV là gì
Tiền sử của BN: tình trạng sức khỏe và điều kiện xã hội
Kế họach điều trị
Chiến lược điều trị
Khó khăn liên quan đến điều trị
Hiểu về HIV và kế họach điều trị
Thông tin về quản lý tác dụng phụ
Những khó khăn và đề xuất chiến lược tuân thủ
Tập trung vào vấn đề kinh tế xã hội
Hỗ trợ tình cảm
Hiểu ARV
Tầm quan trọng của việc tuân thủ
Quản lý tác dụng phụ
Kế họach điều trị và theo dõi
Thảo luận với nhóm điều trị về sự sẵn sàng của BN
Bước 1: Thảo luận Bước 2: Xem xét đánh giá Bước 3: Lập lại sự sẵn sàng
Bắt đầu ART
21
Vai trò của bác sỹ trong tuân thủ ARV
Mối giao tiếp giữa BN và bác sỹ
Giáo dục về thuốc HIV
Giới thiệu phác đồ của BN
Thảo luận tác dụng phụ
Cung cấp chuyển tuyến thích hợp
22
Uống tất cả thuốc này?..…suốt đời?.....


Tôi có phải ăn hay không được ăn khi uống thuốc?
Liệu các thuốc này có thực sự giúp được cho tôi?
Tôi phải uống thuốc nào bây giờ?
Nhưng thuốc làm cho tôi khó chịu quá?
Uống thuốc hàng ngày trong suốt quãng đời còn lại..?
Làm sao nhớ được để uống tất cả các thuốc này cho mọi lần?
Làm thế nào để tôi uống thuốc mà bạn bè và gia đinh không biết?
23
Báo trước và quản lý tác dụng phụ
Giáo dục BN:
Tác dụng phụ điển hình với phác đồ của BN
Giải thích rằng tác dụng phụ có thể giảm do cơ thể tự điều chỉnh
Tư vấn cho BN rằng BN không nên tự động ngừng thuốc: nếu có tác dụng phụ thì nên tái khám lập tức hoặc gọi điện thọai liền
Cách đối phó với tác dụng phụ
Điều trị triệu chứng nếu có
Đổi thuốc nếu cần thiết
24
Chiến lược để nhớ uống thuốc
Đơn giản phác đồ điều trị (dùng FDC khi có thể)
Lồng ghép với họat động hàng ngày
Uống thuốc đúng giờ mỗi ngày
Kết hợp với những họat động khác hàng ngày: bữa ăn, đánh răng, xem TV, giờ ngủ,…
Sử dùng đồng hồ báo thức hoặc hộp thuốc
Lời nhắc từ người hỗ trợ điều trị
Mang theo thuốc khi đi xa nhà
25
Cân nhắc người nghiện chích ma tuý vào chương trình Methadone
Giáo dục BN về tính hiệu quả và sự an toàn của methadone
Đánh giá nguy cơ tương tác giữa HAART và methadone
NNRTI và PI có thể làm giảm nồng độ methadone và như vậy có thể gây ra hội chứng cai.
Hãy tư vấn BN để BN cho phóng khám Methadone biết rằng BN đang uống ARV.
Giáo dục BN về tương tác thuốc đặc biệt khi bắt đầu một thuốc mới
26
Một số câu hỏi đánh giá tuân thủ
Bạn đã quên bao nhiêu liều ngày hôm qua? Tuần qua? Hai tuần qua?
Khó khăn nhất khi bạn uống thuốc là gì?
Biện pháp nào giúp bạn uống thuốc đều đặn? Biện pháp nào sẽ giúp bạn để nhớ uống thuốc?
Bạn quản lý và kiểm sóat tác dụng phụ như thế nào?
27
Một số lời khuyên
Nhấn mạnh tầm quan trọng của :
Tuân thủ 100% (uống đủ liều)
Không chia thuốc cho người khác
Không uống thuốc khi không được bác sỹ khuyên dùng
Vẫn uống thuốc thậm chí khi khỏe hơn
Yêu cầu BN báo cáo những tác dụng phụ với nhóm điều trị đa ngành (cho số điện thọai liên lạc)
Yêu cầu BN đến phòng khám trong trường hợp cấp cứu hoặc trước ngày tái khám nếu có thay đổi thói quen hàng ngày (VD: đi xa)
28
Hiệu quả của tuân thủ tốt
Một BN việt nam, trước và sau điều trị
29
Những điểm chính
Tuân thủ 95% cho cơ hội tốt nhất để đạt được sự ức chế virút và phòng kháng thuốc;

Để thuốc thích nghi với cuộc sống hơn là cuộc sống của bạn bị ảnh hưởng bởi thuốc là chiến lược chìa khóa để tăng cường tuân thủ;

Mối quan hệ bác sỹ-bệnh nhân tốt và tiếp cận tập trung vào bệnh nhân sẽ làm tăng tối đa tuân thủ đềiu trị;

Bắt đầu điều trị ARV không phải là một chỉ định cấp cứu. Cần phải đảm bảo rằng BN sẵn sàng điều trị sẽ cải thiện tuân thủ và đưa đến cơ hội tốt hơn để điều trị thành công.
30
Cám ơn!

Câu hỏi?