Tuần hoàn máu

KIỂM TRA BÀI CŨ
Tại sao hệ tuần hoàn của bò sát, thú …được gọi là hệ tuần hoàn kín? Ưu điểm của tuần hoàn máu trong hệ tuần hoàn kín so với hệ tuần hoàn hở?
Hệ tuần hoàn của bò sát, thú… là hệ tuần hoàn kín vì máu lưu thông liên tục trong mạch kín( qua động mạch, mao mạch, tĩnh mạch và về tim).
Trong hệ tuần hoàn kín, máu chảy trong động mạch dưới áp lực trung bình hoặc cao, tốc độ máu chảy nhanh, máu đi được xa, đến các cơ quan nhanh, do vậy đáp ứng được nhu cầu trao đổi khí và trao đổi chất.
III. HOẠT ĐỘNG CỦA TIM
1. Tính tự động của tim
2. Chu kì hoạt động của tim
IV. HOẠT ĐỘNG CỦA HỆ MẠCH
1. Cấu trúc hệ mạch
2. Huyết áp
3. Vận tốc máu
BÀI 19: TUẦN HOÀN MÁU( TT)
III. HOẠT ĐỘNG CỦA TIM
1. Tính tự động của tim:
Hãy xem đoạn phim sau, cho biết hiện tượng xảy ra với tim sau khi đã cắt rời khỏi cơ thể?
- Tính tự động của tim là khả năng co giãn tự động theo chu kì của tim.
BÀI 19: TUẦN HOÀN MÁU( TT)
a,Tính tự động của tim là gì?
Hãy




























































































BÀI 19: TUẦN HOÀN MÁU( tt)
Quan sát sơ đồ sau, thảo luận nhóm và trả lời các câu hỏi sau:
- Nguyên nhân gây ra tính tự động của tim?
- Hệ dẫn truyền tim gồm những bộ phận nào? Chức năng?
-Con đường dẫn truyền xung điện trong hệ dẫn truyền tim?
b.Hệ dẫn truyền tim:
*Cấu tạo: gồm nút xoang nhĩ, nút nhĩ thất, bó His và mạng Puôckin.
*Hoạt động: cứ sau một khoảng thời gian nhất định, nút xoang nhĩ tự phát xung điện, xung điện lan ra khắp cơ TN làm TN co, sau đó lan tới nút nhĩ thất, đến bó His rồi theo mạng Puôckin lan ra khắp cơ TT làm TT co
BÀI 19: TUẦN HOÀN MÁU( tt)
2. Chu kì hoạt động của tim :
-Hãy quan sát hình và cho biết một chu kì tim gồm mấy pha?Thời gian mỗi pha?
- Chu kì tim là một lần co và giãn nghỉ của tim.
- Mỗi chu kỳ tim dài 0,8s gồm 3 pha :
+ Tâm nhĩ co : 0,1s
+ Tâm thất co : 0,3s
+ Giãn chung : 0,4s
BÀI 19: TUẦN HOÀN MÁU( TT)
TN co 0,1s
Dựa vào thời gian co và giãn nghỉ của tim, hãy giải thích vì sao tim hoạt động suốt đời mà không mệt mỏi?
a, Chu kì tim:
Chu kì tim là gì?
- Ở người trưởng thành, trung bình trong một phút có khoảng 75 chu kì tim, nghĩa là nhịp tim 75 lần/phút
Bảng 19.1. Nhịp tim của thú
Hãy nghiên cứu số liệu trong bảng trên, từ đó có thể rút ra những nhận xét gì?
Nhịp tim của các loài động vật là khác nhau.
2 - Chu kì hoạt động của tim:
BÀI 19: TUẦN HOÀN MÁU( TT)
b, Nhịp tim:
- Nhịp tim là số chu kì tim trong 1 phút.
Động vật càng nhỏ, nhịp tim càng nhanh và ngược lại.
BÀI 19: TUẦN HOÀN MÁU( TT)
2 - Chu kì hoạt động của tim:
b, Nhịp tim:
- Nhịp tim phụ thuộc : Loài, tuổi, giới tính, trạng thái tâm-sinh lý, điều kiện sống…
- Nhịp tim là số chu kì tim trong 1 phút.
IV. HOẠT ĐỘNG CỦA HỆ MẠCH :
1. Cấu trúc hệ mạch
BÀI 19: TUẦN HOÀN MÁU( TT)
Hãy quan sát hình và cho biết hệ mạch gồm những loại mạch nào?
Động mạch:ĐM
Mao mạch: MM
Tĩnh mạch: TM
Đường kính: đk
BÀI 19: TUẦN HOÀN MÁU( TT)
IV. HOẠT ĐỘNG CỦA HỆ MẠCH :
1. Cấu trúc hệ mạch: gồm
-Hệ thống ĐM: ĐM chủ, ĐM có đường kính nhỏ dần, tiểu động mạch.
- Hệ thống MM: nối giữa tiểu ĐM và tiểu TM
- Hệ thống TM: tiểu TM, TM đường kính lớn dần, TM chủ.
2. Huyết áp
Hãy quan sát hình bên, thảo luận nhóm và trả lời các câu hỏi sau:
- Khi tim co và giãn, áp lực máu tác động lên thành mạch thay đổi như thế nào?
BÀI 19: TUẦN HOÀN MÁU( TT)
- Động lực nào làm máu chảy được trong hệ mạch?
- Khi máu chảy trong mạch, thì thành mạch có hiện tượng gì?
- Huyết áp là gì?Nguyên nhân gây ra huyết áp?
- Người Việt Nam trưởng thành có huyết áp tâm thu khoảng 110 mmHg và huyết áp tâm trương khoảng 70 mmHg.
-Nguyên nhân gây ra huyết áp: do tim co bóp đẩy máu vào hệ mạch.
Khi tim co : tim bơm máu vào động mạch tạo huyết áp tâm thu( huyết áp tối đa)
Khi tim giãn: máu không được bơm vào động mạch tạo huyết áp tâm trương ( huyết áp tối thiểu).
- Huyết áp là áp lực máu tác dụng lên thành mạch.
BÀI 19: TUẦN HOÀN MÁU( TT)
2. Huyết áp
Hãy quan sát hình 19.3 và 19.2, cho biết huyết áp biến động như thế nào trong hệ mạch? Giải thích?
- Huyết áp giảm dần từ động mạch đến mao mạch đến tĩnh mạch. Nguyên nhân là do ma sát của máu với thành mạch và ma sát của các phần tử máu với nhau khi máu chảy trong mạch.
BÀI 19: TUẦN HOÀN MÁU( TT)
Bảng 19.2. Biến động huyết áp trong hệ mạch của người trưởng thành
2. Huyết áp
- Người Việt Nam trưởng thành có huyết áp tâm thu khoảng 110 mmHg và huyết áp tâm trương khoảng 70 mmHg.
-Nguyên nhân gây ra huyết áp: do tim co bóp đẩy máu vào hệ mạch.
Khi tim co : tim bơm máu vào ĐM tạo huyết áp tâm thu
( huyết áp tối đa).
Khi tim giãn: máu không được bơm vào ĐM tạo huyết áp tâm trương ( huyết áp tối thiểu).
- Huyết áp là áp lực máu tác dụng lên thành mạch.
BÀI 19: TUẦN HOÀN MÁU( TT)
2. Huyết áp
- Các tác nhân làm thay đổi lực co tim, nhịp tim, khối lượng máu, sự đàn hồi của mạch máu… đều làm thay đổi huyết áp.
- Huyết áp giảm dần từ ĐM đến MM đến TM. Nguyên nhân là do ma sát của máu với thành mạch và ma sát của các phần tử máu với nhau khi máu chảy trong mạch.
Những tác nhân làm thay đổi huyết áp?
Hãy quan sát hình sau, thảo luận nhóm và trả lời các câu hỏi:
Vận tốc máu biến động như thế nào trong hệ mạch?
So sánh tổng tiết diện các loại mạch?
Mối liên quan giữa vận tốc máu và tổng tiết diện mạch?
3. Vận tốc máu
- Vận tốc máu là tốc độ máu chảy trong 1 giây
Mao m?ch
a
b
Động mạch
Tĩnh mạch
a. Vận tốc máu b. Tổng tiết diện mạch
BÀI 19: TUẦN HOÀN MÁU( TT)
Các em hãy cho biết vận tốc máu là gì ?
Vận tốc máu liên quan chủ yếu đến :
+ Tổng tiết diện của mạch.
+Chênh lệch huyết áp giữa hai đầu đoạn mạch .
Vận tốc máu phụ thuộc vào những yếu tố nào ?
BÀI 19: TUẦN HOÀN MÁU( TT)
3. Vận tốc máu
- Vận tốc máu là tốc độ máu chảy trong 1 giây
Ở người, tiết diện của ĐM chủ là 5-6cm2, tốc độ máu ở đây là 500mm/s.
Tổng tiết diện MM là khoảng 6000cm2 nên tốc độ máu chảy là 0,5 mm/s
1. Cấu trúc nào sau đây không thuộc hệ thống thần kinh tự động của tim?
Mạng lưới Puôc - kin
Bó His
Van nhĩ - thất
Nút xoang nhĩ.
b.
c.
d.
a.
CỦNG CỐ
BÀI 19: TUẦN HOÀN MÁU( TT)
2. Xỏc d?nh cõu sai:
a. V?n t?c mỏu t? l? ngh?ch v?i d? quỏnh c?a mỏu
b. V?n t?c mỏu t? l? thu?n v?i ti?t di?n m?ch
c. V?n t?c mỏu l?n nh?t ? d?ng m?ch ch?
d. V?n t?c mỏu nh? nh?t ? mao m?ch
BÀI 19: TUẦN HOÀN MÁU( TT)
3. Nhận xét nào không đúng về sự biến động huyết áp trong hệ mạch:
Càng xa tim, huyết áp càng giảm
Huyếp áp ở mao mạch là thấp nhất
Huyết áp cực đại đo được ứng với lúc tâm thất co
Tim đập chậm và yếu làm giảm huyết áp
4. Chu kỳ tim là:
a. Một lần tim co
b. Một lần tim giãn
c. Một lần co v� gión ngh? c?a tim
d. Cả a,b,c
5. Giá trị huyết áp của một người là 120/80 con số 120 chỉ.và con số 80 chỉ.
a. Huyết áp động mạch.huyết áp tĩnh mạch
b. Huyết áp ?ng v?i lỳc tim co.. huyết áp ?ng v?i lỳc tim giãn
c. Huyết áp động mạch.nhịp tim.
d. Huyết áp trong vòng tuần hoàn lớn.huyết áp trong vòng tuần hoàn nhỏ
BÀI 19: TUẦN HOÀN MÁU( TT)
BÀI 19: TUẦN HOÀN MÁU( TT)
6. Để có một hệ tim mạch khoẻ mạnh, chúng ta nên làm gì?
HƯỚNG DẪN HỌC BÀI
- Học bài theo vở và sgk. Trả lời các lệnh còn lại trong bài và các câu hỏi cuối bài.
- Chuẩn bị bài 20:
+ Xem lại các thành phần tham gia vào một cung phản xạ
+ Vai trò của thận và gan trong chuyển hoá vật chất( SH8)
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN