Tuần 9. Khái quát văn học Việt Nam từ đầu thế kỉ XX đến Cách mạng tháng Tám năm 1945

* Nội dung hiện đại hóa:
- Thay đổi về quan niệm văn học.
- Không còn tình trạng “văn, sử, triết bất phân”.
- Thoát khỏi những quan niệm thẩm mỹ và hệ thống thi pháp văn học trung đại.
- Thay đổi kiểu nhà văn nghệ sĩ, thay đổi công chúng văn học.
- Hiện đại hóa hệ thống thể loại văn học.
Câu cá mùa thu
Ao thu lạnh lẽo nước trong veo,
Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo.
Sóng biếc theo làn hơi gợn tí,
Lá vàng trước gió khẽ đưa vèo
Tầng mây lơ lững trời xanh ngắt,
Ngõ trúc quanh co khách vắng teo.
Tựa gối buông cần lâu chẳng được,
Cá đâu đớp động dưới chân bèo.

( Nguyễn Khuyến)
Đây mùa thu tới
Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang,
Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng;
Đây mùa thu tới- mùa thu tới,
Với áo mơ phai dệt lá vàng.

Hơn một loài hoa đã rụng cành,
Trong vườn sắc đỏ rủa màu xanh;
Những luồng run rẫy rung rinh lá,…
Đôi nhánh khô gầy xương mỏng manh.
…
( Xuân Diệu)
Ví dụ:
Ví dụ: - Đông Dương tạp chí
- An Nam tạp chí, …
Ti?ng d�n
Nam Phong t?p chí
- Dịch Pháp văn: Nguyễn Văn Vĩnh, Phạm Quỳnh,…
Dịch Hán văn: Phan Kế Bính, Nguyễn Đỗ Mục,…

Ví dụ:
* Giai đoạn 1:
Nhu cầu văn hóa tăng
kinh doanh văn hóa
nhiều nhà in, nhà xuất bản, tòa soạn báo ra đời.
Truyện ngắn:
Kí:
Tiểu thuyết:
Thơ văn cổ động tuyên truyền:
Thầy La-za-rô Phiền của Nguyễn Trọng Quản
Chuyến đi Bắc Kì năm Ất Hợi (Trương Vĩnh Kí)
Hoàng Tố Anh hàm oan (Trần Chánh Chiếu)
của Phan Bội Châu,
Phan Chu Trinh, Nguyễn Thượng Hiền, Huỳnh Thúc Kháng,..

Ví dụ:

Non sông đã chết, sống thêm nhục,
Hiền thánh còn đâu học cũng hoài!
( Lưu biệt khi xuất dương-
Phan Bội Châu)
Chừng nào Thánh đế ân soi thấu,
Một trận mưa nhuần rửa núi sông.
( Xúc cảnh-
Nguyễn Đình Chiểu)

- Vũ Đình Long (Chén thuốc độc)
- Nam Xương (Ông Tây An Nam)
* Giai đoạn 2: Thành tựu:
Truyện ngắn:
Tiểu thuyết:
- Hoàng Ngọc Phách ( Tố Tâm)
- Hồ Biểu Chánh ( Cha con nghĩa nặng)

Thơ:
- Tản Đà ( Thề non nước; Hầu Trời)
- Á Nam Trần Tuấn Khải (Duyên nợ phù sinh)

Tùy bút:
- Tương Phố (Giọt lệ thu )
Đông Hồ ( Linh Phượng kí)
Kịch:
Phạm Duy Tốn( Sống chết mặc bay)
Nguyễn Bá Học ( Câu chuyện một tối của người tân hôn)
Văn học cách mạng:
Phan Bội Châu, Nguyễn Ái Quốc
Thơ: Đề tài, hình ảnh sáo mòn, cũ kĩ, sử dụng thể thơ
Đường luật, chữ Hán, …
Ví dụ: Mở mắt thấy rõ ràng tân vận hội
Xúm vai vào xốc vác cựu giang sơn.
(Phan Bội Châu)
* Giai đoạn 2: Hạn chế:
Tiểu thuyết: Thuyết minh đạo lý, văn biền ngẫu, …
Ví dụ: Trên trời trăng thanh vằng vặc; dưới sông dòng bích nao nao. Cảnh im lìm, mà lòng lại bồi hồi; con vui sướng,
còn cha thì sầu não…(Hồ Biểu Chánh)

Kịch: Xung đột gượng ép, nhà văn nói thay nhân vật về đạo lí.
Ví dụ: Chén thuốc độc (Vũ Đình Long)
Tiểu thuyết
Truyện ngắn
Bút kí, tùy bút
Phóng sự
Kịch
Số đỏ
Vũ Trọng Phụng
Chí Phèo
Nam Cao
Nguyễn Tuân
Một chuyến đi
Kĩ nghệ lấy Tây
Vũ Trọng Phụng
Vũ Như Tô
Nguyễn Huy Tưởng
* Giai đoạn 3:
Giai đoạn 2:
Trên trời trăng thanh vằng vặc; dưới sông dòng bích nao nao. Cảnh im lìm, mà lòng lại bồi hồi; con vui sướng, còn cha thì sầu não… (Hồ Biểu Chánh)
Giai đoạn 3:
Chiều, chiều rồi. Một chiều êm ả như ru, văng vẳng tiếng ếch nhái kêu ran ngoài đồng ruộng theo làn gió nhẹ đưa vào…
(Thạch Lam)
Câu văn biền ngẫu
Câu văn mềm mại, uyển chuyển.
Ví dụ:
Thơ
Thơ thơ
Gửi hương cho gió
Lửa thiêng
Thơ điên
Nhật kí trong tù
Xuân Diệu
Huy Cận
Hàn Mặc Tử
Hồ Chí Minh
Thi nhân Việt Nam
Hoài Thanh, Hoài Chân
Thể loại
Tác phẩm
Tác giả
Nghiên cứu, phê bình
* Giai đoạn 3:
Ví dụ : Vội vàng ( Xuân Diệu)
Tôi muốn tắt nắng di
Cho màu đừng nhạt mất;
Tôi muốn buộc gió lại,
Cho hương đừng bay đi.
…
Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn;
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn,
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu,
Và non nước, và cây, và cỏ rạng,
Cho chếch choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng,
Cho no nê thanh sắc của thời tươi;
- Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!
Giai đoạn I
Đổi mới về nội dung, tư tưởng
Hình thức chưa đổi mới đáng kể
Giai đoạn II
Đã có tính hiện đại cả nội dung lẫn hình thức
Còn tồn tại nhiều yếu tố văn học cổ
Giai đoạn III
Hiện đại hóa triệt để