Tuần 9. Khái quát văn học Việt Nam từ đầu thế kỉ XX đến Cách mạng tháng Tám năm 1945

Tiết 31– 32: Văn học
KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ ĐẦU THẾ KỈ XX ĐẾN CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945.
I. ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CỦA VHVN TỪ ĐẦU TK XX ĐẾN CM THÁNG 8 – 1945.
1/ Văn học đổi mới theo hướng hiện đại hoá
* Những điều kiện thúc đẩy một nền văn học được hiện đại
Theo em những điều kiện lịch sử nào tạo điều kiện cho nền VHVN được hiện đại hoá ?
- Về kinh tế: Thực dân Pháp xâm lược, tiến hành khai thác thuộc địa về kinh tế dẫn đến mâu thuẫn cơ bản trong xã hội thực dân nửa PK trở nên sâu sắc. Cơ cấu và trình độ KT VN cũng biến đổi theo hướng HĐH.
- Giai cấp mới xuất hiện: tư sản, tiểu tư sản, công nhân,đặc biệt là tiểu tư sản.
- Về văn hoá: chữ quốc ngữ và chữ Pháp dần thay thế chữ Hán và chữ Nôm, báo chí xuất bản phát triển, lớp trí thức Tây học giữ vai trò trung tâm trong đời sống VH thời kỳ này.
Đây chính là tầng lớp công chúng Văn học mới với ý thức thẩm
mỹ mới họ đòi hỏi một thứ văn học mới phù hợp.
Họ trở thành nhân vật trung tâm của đời sống văn học.
Sự xuất hiện tầng lớp giai cấp mới này có ý nghĩa gì trong vận động đổi thay của Văn học ?
Vậy hiểu thế nào là một nền Văn học
được hiện đại hoá ?
HĐH là quá trình làm cho văn học thoát ra khỏi
hệ thống thi pháp của VHTĐ và đổi mới theo hình thức
VH phương Tây có thể hội nhập với nền VH hiện đại
thế giới.
* Tiến trình hiện đại hoá.
Tiến trình phát triển Văn học Việt Nam XX – CM
8/1945 về đại thể diễn ra mấy bước hiện đại hoá ?
GĐ1:Từ dầu TK - 1920
GĐ 2: 1920 - 1930
GĐ 3: 1930 – 1945.
Tóm lại: Nộidung tư tưởng mới nhưng hình thức, tư tưởng tình cảm thẩm mĩ không khác.
- Nội dung HĐH: chữ quốc ngữ phổ biến, dịch thuật báo chí phát triển.
-Thành tựu: + xuất hiện một sốt truyện ký bằng chữ quốc ngữ.
+ quan điểm, tình cảm thẩm mỹ chưa khác nhiều so với VHTĐ.
Quỏ trỡnh HDH VH giai do?n n�y di?n ra ntn?
Đánh giá chung về quá trình HĐH giai đoạn này ?
a. Giai đoạn 1: Từ đầu Tk XX - 1920
b. Giai đoạn thứ 2: Từ đầu những năm 1920 đến 1930.
Đánh giá chung như thế nào về bước hiện đại hoá này ?
- N?i dung HDH: l� GD quỏ d?, nh?ng y?u t? c?a VHTD v?n t?n t?i ? m?i th? lo?i.
- Th�nh t?u: d?t m?t s? th�nh t?u dỏng ghi nh?n, nhi?u tỏc ph?m cú giỏ tr?: ti?u thuy?t c?a HBC, truy?n ng?n PDT, NBH, k?ch VDL, truy?n kớ hi?n d?i vi?t b?ng ti?ng Phỏp c?a NAQ.
Tác giả tác phẩm tiêu biểu của GĐ 1920 - 1930
Hồ Biểu Chánh
Tản Đà
Tài cao phận thấp chí khí uất
Giang hồ mê chơi quên quê hương.
Tố Tâm - HNP
Họ là những người tiên phong.Trong đóTản Đà là mộtcái
Tôi độc đáo, kẻ đem văn chương ra bán phố phường...
c. Giai đoạn 3: Từ đầu những năm 30 đến 1945.
Quỏ trỡnh hi?n d?i hoỏ Van h?c ? giai do?n n�y cú thay d?i d?c bi?t n�o ?
- N?i dung HDH: VH giai do?n n�y dó ho�n t?t quỏ trỡnh HDH, n?n VH VN tr? th�nh th?c s? hi?n d?i.
- Th�nh t?u: + nhi?u cỏch tõn v? m?i th? lo?i d?c bi?t l� ti?u thuy?t, truy?n ng?n v� tho.
+ 2 th? lo?i m?i ra d?i: phúng s? v� phờ bỡnh van h?c.
+Ti?u thuy?t: Cú dúng gúp l?n c?a t? l?c Van Do�n
Tr�o luu VH hi?n th?c dó bi?n ti?u thuy?t c?a h? th?c
s? l� nh?ng trang d?i th?t. Nhõn v?t cú tớnh di?n hỡnh
+Truy?n ng?n:Th�nh t?u phong phỳ v?i nhi?u tờn tu?i
Th?ch Lam, Nguy?n Tuõn, NCH, Nam Cao, Tụ Ho�i.
+ Tho: Xu?t hi?n phong tr�o tho m?i - m?t "cu?c cỏch
m?ng trong thi ca"
M?t s? nh� tho tiờu bi?u trong phong tr�o tho m?i
GĐ1:1920
Hán học
canh tân

Bình cũ
rượu mới
GĐ 2: 1930
Trí thức
HH và
Tây Học

Đổi mới
chưa
đồng đều
GĐ3: 1945
Trí thức
Tây
học trẻ
sung sức.

Đổi mới
toàn diện.
Một năm của ta kể như bằng 30 năm của người.
2. VH hình thành 2 bộ phận và phân hoá thành nhiều xu hướng, vừa đấu tranh với nhau, vừa bổ sung cho nhau để cùng phát triển
Tại sao đến thời kì này văn học phát triển lại có sự phân hóa
Nguyên nhân: Xã hội phức tạp, nhiều tư tưởng mới
du nhập. Đây là thời kì của người sáng tác có ý thức.
Sự ra đời của nhiều cây bút phê bình lí luận.
Nguyên nhân này khiến cho văn học thời kì này phát triển
như thế nào ? Nêu cụ thể ?
Phân hóa thành nhiều xu hướng,
bộ phân phức tạp.
Xu hướng
Bộ phận
CN Lãng mạn
CN Hiện thực
Hợp pháp
Bất hợp pháp
Đặcđiểm:
Phân biệt hai bộ phận văn học hợp pháp và bất hợp pháp?
Vậy em hiểu gì về các trào lưu văn học trong bộ phận văn học hợp pháp ?
Tóm lại: về đại thể các bộ phận, các xu hướng VH có sự khác biệt và đấu tranh với nhau về khuynh hướng, quan điểm nghệ thuật nhưng trong thực tế không hoàn toàn tách biệt mà có sự ảnh hưởng qua lại tạo nên tính chất đa dạng phong phú phức tạp của VH thời kỳ này, đặc biệt là giai đoạn 30 - 45
3. VH phát triển với tốc độ hết sức nhanh chóng
b. Nguyên nhân:
Do cơ cấu XH biến đổi tạo nên một thế hệ công chúng mới với nhu cầu thẩm mỹ văn hoá mới.
Sự xuất hiện của tầng lớp trí thức Tây học với sự thức tỉnh, trỗi dậy mạnh mẽ của cái Tôi cá nhân sau hàng trăm năm bị kìm hãm.
Do sức sống nội tại mãnh liệt của bản thân nền VH dân tộc.
a. Biểu hiện:
Phát triển mau lẹ về số lượng tác giả, tác phẩm (gấp nhiều lần thời kỳ và giai đoạn trước)
Sự hình thành và đổi mới các thể loại VH và độ kết tinh ở những tác giả, tác phẩm tiêu biểu.
II. THÀNH TỰU CHỦ YẾU CỦA VH VN TỪ ĐẦU THẾ KỈ XX ĐẾN CÁCH MẠNG THÁNG 8- 1945
1. Về nội dung, tư tưởng.
Văn học thời kì này nối tiếp các tư tưởng truyền thống nào của văn học dân tộc ?.
Kế thừa và phát huy truyền thống quý báu của VH dân tộc
là CN yêu nước và CN nhân đạo, đồng thời đem đến cho
truyền thống ấy một đóng góp mới của thời đại: tinh thần
dân chủ.

2. Về thể loại và ngôn ngữ VH.
a. Thành tựu về thể loại:
Thơ
Thơ ca thời kì này đã để lại những giá trị nghệ thuật gì ?
Để lại những tên tuổi lớn:
Xuân Diệu
- Hàn Mặc Tử
-Thâm Tâm
-Vũ Đình Liên
Lột xác, cởi bỏ bộ áo quy phạm,cất tiếng nói nhân văn khám phá thế giới quê hương và nội tâm con người.
Kết thành nhiều điệu thơ, nhiều phong cách thơ
Dòng thơ cách mạng làm phong phú thêm bộ
mặt thi đàn
a. Thành tựu thể loại (tiếp)
b. Thành tựu về ngôn ngữ:
- Ngôn ngữ mang màu sác hiện đại.
- Đậm phong vị dân tộc.
- Mang hơi thở của cuộc sống
Đó là tấm lụa bạch chung hứng vong hồn dân tộc.
Nhận xét về đặc điểm ngôn ngữ văn chương giai đoạn này ?
- Trên bốn chòi canh, ngục tốt bắt đầu điểm vào cái quạnh quẽ của trời
tối mịt, những tiếng kẻng và mõ đều đặn thưa thớt. Lướt qua cái thăm
thẳm của nội cỏ đẫm sương...(Nguyễn Tuân)
Hắn sợ rưọu như nguời ta sợ cơm. Tiếng chim hót ngoài kia vui vẻ quá !
...Anh thuyền chài gõ mái chèo đuổi cá.Những tiếng quen thuộc ấy
Hôm nào cha có. Nhưng hôm nay hắn mới nghe thấy...Chao ôi
Là buồn! (Nam Cao)
III. KẾT LUẬN: Văn học thời kì này đạt được nhiều thành
tựu. Nó được kế thừa truyền thống văn học dân tộc và cũng
góp Phẩn đổi mới diện mạo VHDT.
Dĩ nhiên do thời đại ít nhiều còn những tồn tại...
IV. Luyện tập:

1. Tiến trình hiện đại hóa VH từ đầu TK XX đến Cm tháng 8- 1945 được hiểu như thế nào ?
Thể hiện ý thức cá nhân, tự do sáng tạo
B. Thi pháp sáng tác hiện đại, thoát ra khỏi tư duy
thẩm mĩ TĐ.
C. Tiếp cận tư tưởng thẩm mĩ của phương Tây.
D. A và C.
2. Tốc độc phát triển mau lẹ của VH thời kì XX – 1945 là do vai trò của tầng lớp :
A. Do đòi hỏi của thời đại.
B. Do sức mạnh truyền thống văn học.
C. Do tầng lớp trí thức Tây học.
3. Văn học thời kì XX – 1945 phân thành những xu hướng, bộ phận nào ?
A. Hợp pháp và bất hợp pháp ( Gồm Lãng mạn chủ nghĩa và hiện thực chủ nghĩa)
B. Trào lưu văn học cách mạng và Vh lãng mạn.
C. Tự lực văn đoàn và trào lưu hiện thực chủ nghĩa.
D. Tất cả những ý trên.
4. Đánh giá thành tựu về thể loại của VH thời kì XX -1945
Gợi ý: Văn xuôi (tiểu thuyết và truyện ngắn); thơ ca.
Tìm những tên tuổi tiêu biểu.


TỔNG KẾT NỘI DUNG BÀI HỌC
Đặc điểm
Thành tựu
Hiện đại
hóa
P.triển
Mau lẹ
Phân hóa
Phức tạp
Nội dung
Tư tưởng
Thể loại
Ngôn ngữ
XIN TRÂN TRỌNG CẢM ƠN ...