Tuần 9. Khái quát văn học Việt Nam từ đầu thế kỉ XX đến Cách mạng tháng Tám năm 1945

Lớp: 11A1
Chào mừng quý thầy cô đến dự giờ
Tiết 31:
KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ ĐẦU THẾ KỈ XX ĐẾN CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945
I/ ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CỦA VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ ĐẦU THẾ KỈ XX ĐẾN CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945
- Văn học đổi mới theo hướng hiện đại hoá
- Văn học hình thành hai bộ phận và phân hoá thành nhiều xu hướng, vừa đấu tranh với nhau, vừa bổ sung cho nhau để cùng phát triển
- Văn học phát triển với một tốc độ hết sức nhanh chóng
a. Những điều kiện đổi mới văn học:
Về kinh tế
Về cơ cấu giai cấp
Về ý thức hệ
Về văn hóa
- Thực dân Pháp đặt ách đô hộ, chúng tiến hành khai thác thuộc địa với quy mô lớn => mâu thuẫn xã hội trở lên gay gắt. Cơ cấu và trình độ văn hóa cũng biến đổi theo hướng hiện đại hóa
- Xuất hiện những tầng lớp giai cấp mới : tư sản , tiểu tư sản, công nhân….
- Ảnh hưởng của tư tưởng tiến bộ phương Tây. Luồng văn hóa mới thông qua tầng lớp trí thức Tây học thấm sâu vào ý thức tâm hồn ngưới viết và người đọc
- Chữ quốc ngữ và chữ Pháp dần thay thế chứ Hán và chữ Nôm, báo chí, nghề xuất bản, và văn học dịch phát triển… phát triển mạnh tới sự phát triển của văn xuôi quốc ngữ. Viết văn trở thành nghề để kiếm sống
Kết luận : tất cả các nhân tố này là cơ sở tiền đề để đổi mới văn học theo hướng hiện đại hóa
Hiện đại hoá là quá trình làm cho văn học thoát ra khỏi hệ thống thi pháp của văn học trung đại và đổi mới theo hình thức văn học phương Tây, có thể hội nhập với nền văn học hiện đại thế giới .
b) Khái niệm hiện đại hóa văn học:
c/ Nội dung hiện đại hoá văn học
Bút pháp nghệ thuật
Hình thức chữ viết
Quan niệm văn học
Ước lệ, tượng trưng
Bút pháp tả thực,
lãng mạn
Hướng về cái đẹp trong
quá khứ, thiên về cái
cao cả, tao nhã
Hướng về cuộc sống hiện
tại, đề cao vẻ đẹp con
người trần thế
Văn chương chở đạo,
Thơ nói chí
Hoạt động nghệ thuật đi
tìm và sáng tạo cái đẹp
Các nhà Nho
Các nhà văn nghệ sĩ
mang tính chuyên nghiệp
Hán, Nôm
Chữ quốc ngữ
Văn học cổ, chưa tách
khỏi sử, triết
Xuất hiện các thể loại mới:
Kịch, phóng sự, phê bình…
TÁC GiẢ TIÊU BIỂU GIAI ĐOẠN 1
PHAN BỘI CHÂU
PHAN CHÂU TRINH
H.T.KHÁNG
NGUYỄN T. HIỀN
Xuất dương lưu biệt
Sinh vi nam tử yếu hi kì,
Khẳng hứa càn khôn tự chuyển di.
Ư bách niên trung tu hữu ngã,
Khởi thiên tải hậu cánh vô thuỳ.
Giang sơn tử hĩ sinh đồ nhuế,
Hiền thánh liêu nhiên tụng diệc si.
Nguyện trục trường phong Đông hải khứ,
Thiên trùng bạch lãng nhất tề phi.
Làm trai phải lạ ở trên đời
Há để càn khôn tự chuyển dời.
Trong khoảng trăm năm cần có tớ,
Sau này muôn thuở há không ai?
Non sống đã chết sống thêm nhục,
Hiền thánh còn đâu học cũng hoài.
Muốn vượt biển Đông theo cánh gió,
Muôn trùng sóng bạc tiễn ra khơi.


( Phan Bội Châu )
Nhìn chung, văn học ở giai đoạn này chỉ mới đổi mới về nội dung tư tưởng, chứ chưa đổi mới về hình thức nghệ thuật.
TÁC GiẢ TIÊU BIỂU GIAI ĐOẠN 2
TẢN ĐÀ
HỒ BIỂU CHÁNH
PHẠM DUY TỐN
Thề non nước
“ Nước non nặng một lời thề,
Nước đi đi mãi không về cùng non.
Nhớ lời nguyện nước thề non,
Nước đi chưa lại non còn đứng không.
Non cao những ngóng cùng trông,
Suối khô dòng lệ chờ mong tháng ngày
Xương mai một nắm hao gầy,
Tóc mây một mái đã đầy tuyết sương.
Trời tây ngả bóng tà dương,
Càng phơi vẻ ngọc nét vàng phôi pha.
Non cao tuổi vẫn chưa già,
Non thời nhớ nước nước mà quên non!
Dù cho sông cạn đá mòn,
Còn non còn nước vẫn còn thề xưa…”

(Tản Đà )
Thạch Lam
Vũ T.Phụng
Nam Cao
Xuân Diệu
Huy Cận
TÁC GiẢ TIÊU BIỂU GIAI ĐOẠN 3
Ví dụ: Vội vàng ( Xuân Diệu )
Tôi muốn tắt nắng đi,
Cho màu đừng nhạt mất.
Tôi muốn buộc gió lại,
Cho hương đừng bay đi
( … )
Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn;
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn,
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu,
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều;
Và non nước, và cây, và cỏ rạng,
Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng,
Cho no nê thanh sắc của thời tươi
- Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!
2. Văn học hình thành hai bộ phận và phân hoá thành nhiều xu hướng, vừa đấu tranh với nhau, vừa bổ sung cho nhau để cùng phát triển
Văn học thời kì này hình thành bộ phận nào?
a/ Bộ phận văn học công khai
b/ Bộ phận văn học không công khai
Gồm các sáng tác được đăng tải và xuất bản công khai. Các tp này vẫn có tính dân tộc và có tư tưởng lành mạnh nhưng không có được ý thức Cm và tinh thần chống đối trực tiếp chính quyền TD
Phân hoá thành nhiều xu hướng: Hiện thực, lãng mạn, tự nhiên, siêu thực…
Bộ phận vh công khai có những xu hướng nào? Nêu hiểu biết của em về xu hướng vh cơ bản?
a/ Bộ phận văn học công khai
- Tiếng nói cá nhân tràn đầy cảm xúc…
- Bất hoà với thực tại, tìm cách thoát li…
- Những cảm xúc mạnh mẽ, những biến thái tinh vi trong tâm hồn con người…
- Phơi bày thực trạng bất công
- Phản ánh mâu thuẫn giàu nghèo
- Phản ánh hiện thực khách quan, cụ thể, xd những tính cách điển hình…
- Thức tỉnh ý thức cá nhân, chống luân lí, lễ giáo phong kiến giành quyền hp cá nhân…
- Làm tâm hồn con người phong phú, tinh tế…
Thấm đượm tinh thần nhân đạo…
Ít gắn với đs chính trị, có khi sa vào khuynh hướng đề cao CN cá nhân cực đoan
Chưa thấy được tiền đồ của nhân dân và tương lai của dân tộc.
- Các nhà thơ phong trào thơ mới, nhóm Tự lực văn đoàn, một số nhà văn và nhà phê bình văn học…
Truyện ngắn và tiểu thuyết phóng sự: PDT, NTT, NCH, NC…Thơ trào phúng: Tú Mỡ, Đồ Phồn…
Nêu những hiểu biết của em về bộ phận văn học này?
b/ Bộ phận văn học không công khai
Là sản phẩm của các nhà văn – chiến sĩ. Là bộ phận văn học cách mạng. Nó sẽ trở thành dòng văn học chủ lưu của VHVN sau này.
Tiêu biểu có thơ văn Phan Bội Châu; Phan Châu Trinh…
* Tóm lại: Giữa các bộ phận và các xu hướng văn học có sự khác biệt và đấu tranh với nhau về khuynh hướng, tư tưởng…nhưng thực tế chúng vẫn có tác động và có khi chuyển hoá lẫn nhau cùng phát triển. Điều đó tạo nên tính đa dạng, phong phú và phức tạp của thời kì này.
3. Văn học phát triển với một tốc độ hết sức nhanh chóng
Tại sao nói vh thời kì này phát triển nhanh chóng? Nguyên nhân ?
Văn học giai đoạn này phát triển mau lẹ cả về số lượng, sự cách tân, sự trưởng thành, về độ kết tinh ở những cây bút tài năng.Vd:
+ Từ 1932-> 1941, Hoài Thanh và Hoài Chân đã chọn được 169 bài thơ của các nhà thơ mới cho “Thi nhân VN” (Chưa kể thơ HCM, Tố Hữu và các nhà thơ Cm)
+ Thời kì trung đại chưa có văn xuôi TV, vậy mà chỉ trong gần nửa đầu TKXX, văn học có nhiều tp văn chương NT gắn với tên tuổi: Hoàng Ngọc Phách, Nhóm Tự lực văn đoàn, Nguyễn C Hoan, Vũ T Phụng, Nam Cao…
=> Vũ Ngọc Phan cho rằng: “Ở nước ta, một năm có thể kể như 30 năm của người”.
3. Văn học phát triển với một tốc độ hết sức nhanh chóng
Nguyên nhân ?
* Nguyên nhân:
+ Do cơ cấu xh biến đổi nhanh chóng tạo nên một thế hệ công chúng mới với nhu cầu mới…Xh đặt ra nhiều vấn đề về đất nước, con người, nghệ thuật đòi hỏi vh giải quyết.
+ Vai trò của tầng lớp trí thức Tây học với sự thức tỉnh, trỗi dậy của “cái tôi” tạo nên một động lực
+ Do sức sống nội tại mãnh liệt của bản thân nền vh dân tộc…
Ngoài ra còn các nguyên nhân khác: Thời kì này văn chương trở thành một thứ hàng hoá, viết văn được coi là một nghề để kiếm sống…
* Hướng dẫn học bài:
Bài vừa học:
- Đặc điểm cơ bản của VHVN từ đầu TKXX đến CmT8/1945
+ Đổi mới theo hướng HĐH.
+ Hình thành hai bộ phận và nhiều xu hướng.
+ Tốc độ phát triển nhanh chóng.
2. Bài sắp tới: Tiết 2 “Khái quát VHVN…”
Thành tựu chủ yếu của VHVN từ đầu TKXX đến CmT8/1945
KÍNH CHÚC QUÝ THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH HẠNH PH ÚC
BÀI HỌC ĐẾN ĐÂY KẾT THÚC
HƯỚNG DẪN SOẠN BÀI
KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ ĐẦU THẾ KỈ XX ĐẾN CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945
I/ ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CỦA VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ ĐẦU THẾ KỈ XX ĐẾN CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945
(Nêu những đặc điểm cơ bản của VHVN từ đầu TK XX đến CMT8/1945 ?)
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
1. Văn học đổi mới theo hướng hiện đại hoá
* Khái niệm hiện đại hóa văn học?
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
a/ Những nhân tố tạo điều kiện cho văn học thời kì này đổi mới theo hướng hiện đại hóa?)
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
b/ Nội dung hiện đại hóa văn học?
Phương diệnVh trung đạiVh hiện đạiQuan niệm vc thẩm mĩ Thể loạiKiểu nhà vănĐộc giảc/ Các giai đoạn của quá trình HĐH văn học?
Giai đoạnNội dung HĐHThành tựu HĐHĐầu TK XX -> khoảng những năm 1920Từ 1920 -> 1930Khoảng từ 1930 -> 19452. Văn học hình thành hai bộ phận và phân hoá thành nhiều xu hướng, vừa đấu tranh với nhau, vừa bổ sung cho nhau để cùng phát triển
a/ Bộ phận văn học công khai
 Văn học lãng mạnVăn học hiện thựcĐặc điểmGiá trịHạn chếTác giả tiêu biểub/ Bộ phận văn học không công khai
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
3. Văn học phát triển với một tốc độ hết sức nhanh chóng
Biểu hiện:
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
Nguyên nhân:
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
II/ THÀNH TỰU CHỦ YẾU CỦA VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ ĐẦU THẾ KỈ XX ĐẾN CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
(Thảo luận trong thời gian 3 phút)
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2
(Thảo luận trong thời gian 5 phút)