Tuần 9. Đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết

KIỂM TRA BÀI CŨ
Để trao đổi thông tin con người phải thực hiện
hoạt động gì?
Ngôn ngữ tồn tại ở mấy dạng? Đó là những
dạng nào?
Đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết
1) Chất liệu :
Sử dụng âm thanh, ngữ điệu ;
I.Đặc điểm của ngôn ngữ nói
Ông họa sĩ vẽ bức tranh hai đứa trẻ đang nhặt lá.
Ví dụ
Ông họa sĩ / vẽ bức tranh hai đứa trẻ đang nhặt lá.
Ông họa sĩ vẽ bức tranh / hai đứa trẻ đang nhặt lá.
Ông họa sĩ vẽ bức tranh hai đứa trẻ / đang nhặt lá.
Cách ngắt nhịp thứ nhất
Cách ngắt nhịp thứ hai
Cách ngắt nhịp thứ ba
1
2
3
4
5
6
Đau khổ, tuyệt vọng
Vui vẻ, hạnh phúc
Bất ngờ, ngạc nhiên
Ê! Taxi!
Xin chào !
Im lặng nào !
Đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết
I. Ñaëc ñieåm cuûa ngoân ngöõ noùi
1) Chất liệu :
Sử dụng âm thanh, ngữ điệu;
nét mặt, cử chỉ, điệu bộ.
Đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết
I. Ñaëc ñieåm cuûa ngoân ngöõ noùi
1) Chất liệu :
Sử dụng âm thanh, ngữ điệu;
2) Hoàn cảnh sử dụng :
Không được chuẩn bị, không có điều kiện gọt giũa, là hoạt động
giao tiếp trực tiếp
3) Từ ngữ :
Cho phép sử dụng từ ngữ mang tính khẩu ngữ, từ địa phương,
tiếng lóng, trợ từ.
cử chỉ, điệu bộ, nét mặt,.
Ví dụ
- Từ mang tính khẩu ngữ: lo sốt vó, chờ đỏ mắt, ăn thua gì, phải lòng,
hết sức, phải biết.
-Từ địa phương: nỏ (không), bổ (ngã), mô (đâu), răng (sao), rứa (đó),
u (mẹ), tía (cha)..
- Các trợ từ: đấy, nhé, nhỉ, nha, ha,..
- Tiếng lóng:
+ Trong giới bóng đá: sút (đá), treo giò (không cho đá).
+ Trong giới sinh viên: phao (tài liệu), chết (thi hỏng), ngánh (nhìn trộm bài).
+ Trong giới bộ đội , lính không quân: lính phòng không (chưa vợ), lái F
( vợ trẻ, chưa con) đi R (nghỉ phép), đi xe dép (đi bộ).
Đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết
I. Ñaëc ñieåm cuûa ngoân ngöõ noùi
1) Chất liệu :
Sử dụng âm thanh, ngữ điệu;
2) Hoàn cảnh sử dụng :
Không được chuẩn bị, không có điều kiện gọt giũa, là hoạt động giao tiếp
trực tiếp.
3) Từ ngữ :
Cho phép sử dụng từ mang tính khẩu ngữ, từ địa phương, tiếng lóng, trợ từ.
4) Ngữ pháp :
Dùng câu ngắn gọn, cho phép tỉnh lược nhiều thành phần
cử chỉ, điệu bộ, nét mặt.
Ví dụ
A : Ăn cơm chưa ?
B : Rồi
A: Tối nay cà phê nhé!
B: Ừ!
Phân biệt nói và đọc
Giống nhau: đều sử dụng âm thanh để truyền tải thông tin
Khác nhau:
Trước một đối tượng, một hoàn cảnh cụ thể nảy sinh ý
tưởng tình cảm phát ra thành lời gọi là nói
- Có sẵn văn bản viết chuyển nguyên vẹn thành lời gọi
là đọc
Đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết
I. Ñaëc ñieåm cuûa ngoân ngöõ noùi
1) Chất liệu :
Sử dụng chữ viết và hệ thống dấu câu
II. Ñaëc ñieåm cuûa ngoân ngöõ vieát
Lễ hội múa rồng
Lễ hội chọi trâu
Được phép đi
Giảm tốc độ
Dừng lại
Dành cho người
đi bộ
Đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết
I. Ñaëc ñieåm cuûa ngoân ngöõ noùi
1) Chất liệu :
Sử dụng chữ viết và hệ thống dấu câu
II. Ñaëc ñieåm cuûa ngoân ngöõ vieát
; hình vẽ, kí hiệu, biển báo.
Đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết
I. Ñaëc ñieåm cuûa ngoân ngöõ noùi
1) Chất liệu :
Sử dụng chữ viết và hệ thống dấu câu; hình ảnh, kí hiệu, biển báo.
2) Hoàn cảnh sử dụng :
Có điều kiện chuẩn bị, có cơ hội gọt giũa, là hoạt động giao tiếp gián tiếp
3) Từ ngữ :
Tránh dùng từ ngữ mang tính khẩu ngữ, từ địa phương, tiếng lóng.
4) Ngữ pháp :
Dùng câu ghép dài, tránh dùng câu tỉnh lược chủ ngữ và vị ngữ mà
không có tác dụng tu từ.
II. Ñaëc ñieåm cuûa ngoân ngöõ vieát
Ví dụ
Trước hết văn học dân gian giáo dục con người tinh thần nhân đạo
và lạc quan. Đó là tình yêu thương đối với đồng loại, là tinh thần
đấu tranh không biết mệt mỏi để bảo vệ và giải phóng con người
khỏi những cảnh bất công, là niềm tin bất diệt vào chiến thắng
cuối cùng của chính nghĩa, của cái thiện.
Lưu ý:Trong thực tế sử dụng ngôn ngữ có hai trường hợp:
- Ngôn ngữ nói được ghi lại bằng chữ viết (lời nói của
nhân vật trong tác phẩm văn học, bài báo ghi lại cuộc
phỏng vấn.)
- Ngôn ngữ viết lại được trình bày bằng lời nói miệng
( thuyết minh trước hội nghị bằng báo cáo đã viết sẵn,
nói trước công chúng theo 1 văn bản.)
Hệ thống lại kiến thức
Đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết
I. Ñaëc ñieåm cuûa ngoân ngöõ noùi
II. Ñaëc ñieåm cuûa ngoân ngöõ vieát
III. Luyện tập
1) Phân tích đặc điểm của ngôn ngữ viết thể hiện trong đoạn trích sau :
- Dùng thuật các ngữ khoa học : "vốn chữ","từvựng", "ngữ pháp", "phong cách", "thể văn", "văn nghệ", "chính trị", "khoa học", "kĩ thuật".
- Dùng dấu phẩy để tách các vế câu, dấu chấm để tách câu, dấu chấm lửng để biểu thị ý nghĩa còn có thể tiếp tục, dùng dấu ngoặc đơn để giải thích, dùng dấu ngoặc kép để nhấn mạnh ý.
- Dùng dòng để tách luận điểm
- Dùng tổ hợp số từ (một là, hai là, ba là)� để đánh dấu luận điểm và thứ
tự trình bày
Đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết
I. Ñaëc ñieåm cuûa ngoân ngöõ noùi
II. Ñaëc ñieåm cuûa ngoân ngöõ vieát
III. Luyện tập
1) Phân tích đặc điểm của ngôn ngữ viết thể hiện trong đoạn trích trang 88 sgk :.
2) Phân tích đặc điểm của ngôn ngữ nói thể hiện trong đoạn trích trang 88-89 sgk :
- Sử dụng các từ hô gọi hằng ngày : "kìa", "này", "nhà tôi ơi", "đằng ấy".
- Sử dụng các trợ từ : " khối", "đấy", "nhỉ"
- Sử dụng các từ đưa đẩy : " mấy", "sợ gì".
III. Luyện tập
1) Phân tích đặc điểm của ngôn ngữ viết thể hiện trong đoạn trích trang 88 sgk :.
2) Phân tích đặc điểm của ngôn ngữ nói thể hiện trong đoạn trích trang 88-89 sgk :
3) Phân tích lỗi sai và sửa lại các câu dưới đây cho phù hợp với ngôn ngữ viết
- Lỗi sai : Dùng từ thừa "thì đã", dùng từ mang phong cách khẩu ngữ "đẹp hết ý"
Câu a:
- Sửa lại: Bỏ từ "thì đã", thay " đẹp hết ý" bằng " rất đẹp"
Câu b:
- Lỗi sai: sử dụng từ ngữ thuộc phong cách khẩu ngữ " vống lên" , " vô tội vạ"
- Sửa lại: Thay cụm từ " vống lên" bằng từ cụm từ "quá mức thực tế" ; thay
cụm từ " vô tội vạ" bằng cụm từ " không thể chấp nhận được"
Câu c:
- Lỗi sai: câu văn lủng củng, tối nghĩa
- Sửa lại: Chúng tận diệt các loài sống ở dưới nước và sống gần nước như: cá,
rùa, ếch nhái, ba ba, ốc, tôm, cua. và ngay cả loài chim kiếm ăn trên sông nước
như cò , vạc, vịt, ngỗng. chúng cũng chẳng buông tha.