Tuần 9. Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa

CA DAO THAN THÂN,
YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA
SGK NGỮ VĂN 10
Nguyễn Đình Diễm Phúc
2
I. Tiểu dẫn:
II. Đọc hiểu văn bản
1. Những bài ca dao than thân
2. Những bài ca dao yêu thương tình nghĩa
III. Củng cố dặn dò
N?I DUNG
3
Hát đối đáp
4
Tiểu dẫn:
1. Nội dung ca dao
Ca dao là thể thơ dân gian bằng văn vần, có thể hát được nên gọi là bài hát dân gian.
Ca dao là những sáng tác trữ tình, diễn tả đời sống tinh thần, tư tưởng, tình cảm của người dân lao động trong nhiều mối quan hệ.
Phân loại ca dao

Ca dao than thân.

Ca dao yêu thương tình nghĩa

Ca dao hài hước
5
2. Nghệ thuật ca dao
Ca dao là lời ăn tiếng nói của cộng đồng
Sử dụng thể thơ truyền thơ: lục bát, song thất lục bát.
Kết cấu: có sự lập lại các chi tiết hình ảnh có giá trị va lối diễn đạt bằng một số công thức mang đậm sắc thái dân gian.
Ngôn ngữ là lời ăn tiếng nói hằng ngày nên mang đậm màu sắc địa phương.
6
II. Đọc hiểu văn bản
1. Những bài ca dao than thân
Bài 1
Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai?
Bài 2
Thân em như củ ấu gai
Ruột trong thì trắng vỏ ngoài thì đen
Ai ơi nếm thử mà xem
Nếm ra mới biết rằng em ngọt bùi
7
Dùng mô thức “thân em như…” - lời than thân của người phụ nữ thêm ngậm ngùi xót xa
Nói lên thân phận hẩm hiu của người phụ nữ trong xã hội, không làm chủ được mình, không có quyền quyết định hạnh phúc của mình, không được coi trọng…
“Tấm lụa đào”người phụ nữ ý thức được sắc đẹp tuổi xuân của mình và giá trị của họ thật chông chênh không có gì đảm bảo, không biết sẽ như thế nào
Họ mang những nổi lo những nỗi đau thân phận dù đang bước vào tuổi thanh xuân.
8

“Củ ấu gai” người phụ nữ ý thức được giá trị thật của mình. Đó là, vẻ đẹp tinh thần, phẩm chất cao quí, giá trị của họ không ai biết đến.
 Họ mang nỗi ngậm ngùi chua xót cho thân phận mình cao đẹp mà không được coi trọng.
9
2. Những bài ca dao yêu thương tình nghĩa
Bài 3
Trèo lên cây khế nữa ngày
Ai làm chua xót lòng này, khế ơi!
Mặt Trăng sánh với Mặt Trời
Sao Hôm sánh với Sao Mai chằng chằng.
Mình ơi! Có nhớ ta chăng?
Ta như Sao Vượt chờ trăng giữa trời.
10
- Dùng lối mở đầu bằng những hình ảnh quen thuộc thường gặp trong ca dao “treo lên…” nhằm đưa đẩy gợi cảm hứng.
- Sử dụng hình ảnh, so sánh, ẩn dụ: Trăng, trời, sao
- Từ phiếm chỉ “ai” có ý nghĩa xác định. Lời than thân thêm thắm thía, da diết,…
- Lối chơi chữ tài hoa, tinh tế: khế chua--- lòng người chua xót.
11
Bài ca dao là nỗi chua xót vì lỡ duyên của chàng trai.
Mặc dù bị lỡ duyên nhưng tình nghĩa vẫn bền vững thủy chung, một lòng chờ đợi dù cô đơn, dù vô vọng (TA NHƯ SAO VƯỢT CHỜ TRĂNG GIỮA TRỜI)
 Tình nghĩa thủy chung son sắc dù duyên không thành.
12
CA DAO TRONG HÒ ĐỐI ĐÁP
NAM BỘ
13
III. Củng cố dặn dò:
Chuẩn bị phần còn lại của bài học
Học bài và học thuộc bài ca dao
14
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN
CHÚC SỨC KHOẺ