Tuần 9. Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa

Ca dao than th�n,
yêu thương tình nghĩa
I- Tìm hiểu chung
II- Đọc hiểu văn bản
1- Bài số 1,2
2- Bài số 3
3- Bài số 4
Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa
Bài ca dao số 4
Khăn thương nhớ ai,
Khăn rơi xuống đất.
Khăn thương nhớ ai,
Khăn vắt lên vai.
Khăn thương nhớ ai,
Khăn chùi nước mắt.
Đèn thương nhớ ai,
Mà đèn không tắt.
Mắt thương nhớ ai,
Mắt không ngủ yên.
Đêm qua em những lo phiền,
Lo vì một nỗi không yên một bề…

Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa

I- Tìm hiểu chung
II- Đọc hiểu văn bản
3- Bài số 4:
Nghệ thuật:
Nhịp điệu
Hình ảnh nhân hoá, hoán dụ
Câu hỏi tu từ
Kết cấu trùng điệp, lặp lại
Điệp từ
-> Nhấn mạnh và làm nổi bật những cung bậc khác nhau trong nỗi nhớ của cô gái
Bài 4:
- Những hình ảnh diễn tả tâm trạng của nhân vật:
+ Khăn thương nhớ
Rơi xuống đất
Vắt trên vai
Chùi nước mắt
+ Đèn không tắt.
+ Mắt ngủ không yên.
Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa

I- Tìm hiểu chung
II- Đọc hiểu văn bản
Bài số 4:
*Hình ảnh chiếc khăn:
->Gắn với tình yêu lứa đôi
Câu thơ : “ Khăn thương nhớ ai” được điệp lại 3 lần, từ “ khăn” nhắc lại 6 lần liên tiếp
-> Nỗi nhớ thương triền miên, da diết, dồn dập.
Sự vận động trái chiều của chiếc khăn:
->Nỗi nhớ thương khiến cô đứng ngồi không yên, ra ngẩn vào ngơ
- Hình ảnh chiếc khăn hiện ra ở nhiều chiều không gian
->Nỗi nhớ ngập tràn ở mọi hướng.
Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa
I- Tìm hiểu chung
II- Đọc hiểu văn bản
3- Bài số 4:
* Hình ảnh chiếc khăn
“ khăn chùi nước mắt”
-> Nỗi nhớ trào dâng không kìm nén nổi
=> Diễn tả thành công tâm trạng nhớ thương da diết, mãnh liệt, cồn cào của cô gái.
Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa
I- Tìm hiểu chung
II- Đọc hiểu văn bản
3- Bài số 4:
* Hình ảnh chiếc khăn
* Hình ảnh ngọn đèn không tắt
-> nỗi nhớ thương luôn thường trực, cháy bỏng,đằng đẵng thâu đêm
* Hình ảnh: mắt ngủ không yên
-> sự thao thức, trằn trọc. Nỗi nhớ thương như
vò xé tâm can
Diễn tả cụ thể sinh động
nỗi niềm thương nhớ của cô gái
dành cho chàng trai
- Hai câu cuối:
+ Tâm trạng: lo phiền
+ Đại từ: Em
Giãi bày trực tiếp
Những lo phiền của cô gái vì thương nhớ chàng trai, lo lắng cho thân phận, hạnh phúc lứa đôi bấp bênh. Đằng sau đó là niềm khát khao về hạnh phúc lứa đôi
Tình yêu chân thành
tha thiết.
3- Bài số 4
4- Bài số 5
Ước gì sông rộng một gang,
Bắc cầu dải yếm để chàng sang chơi.
- Lời ước nguyện của cô gái
- Hình ảnh cầu dải yếm
+ Cái cầu: chi tiết quen thuộc, đặc sắc, chỉ nơi hẹn hò, gặp gỡ của đôi lứa đang yêu nhau.
+ “Cầu dải yếm”: hình ảnh bất ngờ, độc đáo, thể hiện tình cảm mãnh liệt của cô gái.
-> Ước muốn được gần nhau: Thể hiện rất táo bạo nhưng cũng thật đằm thắm và đầy nữ tính.
Cái cầu dải yếm được tạo nên bằng
chính máu thịt, cuộc đời, trái tim rạo rực
yêu đương của những người con gái làng
quê. Nó trở thành cái cầu tình
yêu đẹp nhất trong ca dao
4- Bài số 5





Lời tỏ tình kín đáo,
duyên dáng mà táo bạo
5- Bài số 6
Muối ba năm muối đang còn mặn
Gừng chín tháng gừng hãy còn cay
Đôi ta nghĩa nặng tình dày
Có xa nhau đi nữa cũng ba vạn sáu ngàn ngày mới xa.
Muối mặn – Gừng cay:
+Gia vị cho bữa ăn, vị đậm đà, là vị thuốc cho người lao động nghèo, gắn bó với người bình dân
+ Hình ảnh biểu tượng nói về tình nghĩa vợ chồng
Ba năm, chín tháng, ba vạn sáu ngàn ngày: khoảng thời gian rất lâu.
-> Thể hiện sự gắn bó thủy chung, khẳng định tình nghĩa vợ chồng sẽ luôn bền vững với thời gian, cả đời không bao giờ cách xa.
Ca ngợi lối sống tình nghĩa, thuỷ chung
- Cách nói khẳng định: Nghĩa nặng, tìnhdày
Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa
I- Tìm hiểu chung
II- Đọc hiểu văn bản
III- Tổng kết
1- Nội dung:
- Lời than về số phận, thân phận và lời khẳng định tình nghĩa của người bình dân xưa
2- Nghệ thuật:
Hình ảnh biểu tượng
Cách so sánh, ẩn dụ
- Thể thơ lục bát, song thất lục bát
Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa

I- Tìm hiểu chung
II- Đọc hiểu văn bản
III- Tổng kết
1- Nội dung
2- Nghệ thuật
3- Ý nghĩa văn bản:
Thương yêu, thông cảm
Trân trọng tình nghĩa, vẻ đẹp trong đời sống tâm hồn, tư tưởng, tình cảm của người bình dân Việt Nam xưa
Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa

Hướng dẫn tự học:
- Học thuộc lòng sáu bài ca dao
Sưu tầm thêm những bài ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa
Cảm nhận về một bài ca dao bản thân ấn tượng nhất
Trân trọng cảm ơn sự theo dõi của các thầy cô và của các em học sinh lớp 10 C1