Tuần 9. Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa

CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA
Giáo viên: Nguyễn Thị Thu
Chào mừng quí thầy cô về dự tiết hội giảng
I. VÀI NÉT VỀ CA DAO
Khái niệm
1
Nội dung
2
Nghệ thuật
3
MQH giữa ca dao – dân ca
4
CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA
II. ĐỌC – TÌM HIỂU
1 Bài ca dao số 1: Ca dao than thân
2 Bài ca dao số 4,6: Ca dao yêu thương, tình nghĩa
TIẾT 27
Ca dao yêu thương tình nghĩa
CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA
a/ Bài ca dao số 4
Khăn:
Thương nhớ
Rơi xuống đất
Vắt lên vai
Chùi nước mắt
Đèn:
Thương nhớ
Không tắt
Mắt
Thương nhớ
Ngủ không yên
CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA
Bài ca dao là lời tâm sự của ai?
Câu hỏi
Lời tâm sự thể hiện qua kết cấu như thế nào?
THẢO LUẬN NHÓM
Hỏi “Khăn”
tới “Đèn”
rồi sang
“Mắt” có sự chuyển biến
nào trong
tâm tư
cô gái?
Từ hỏi
“Khăn” chuyển sang hỏi
“Đèn” cho
thấy sự
chuyển biến
nào về
thời gian?
“Khăn”
được hỏi
đến đầu
tiên và
nhiều nhất.
Vì sao?
NHÓM 1
NHÓM 2
NHÓM 3
10 câu đầu
CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA
Hình ảnh “Khăn”
- Là vật trao duyên, vật kỷ niệm
- Luôn quấn quýt bên người con gái.
- Láy lại 6 lần  nỗi nhớ triền miên, da diết.
Sự vận động: Rơi xuống, vắt lên
 tâm trạng ngổn ngang, trăm mối.
Hình ảnh “khăn chùi nước mắt”
 gợi nhớ cảnh khóc thầm.
CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA
Thời gian chuyển từ ngày sang đêm nỗi nhớ trải dài đằng đẵng theo thời gian, luôn thường trực trong cõi lòng trống vắng, cô đơn.
Hình ảnh “Đèn”
Tình yêu mãnh liệt luôn cháy mãi trong lòng đồng hành cùng nỗi nhớ triền miên của cô gái.
Đèn thương nhớ ai  đèn không tắt
CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA
Hình ảnh “ Mắt”
- Như không kìm lòng được nữa cô gái đã hỏi trực tiếp chính mình.
- Giữa “ Đèn không tắt” và “Mắt ngủ không yên” là 1 sự hợp lý, nhất quán
 Nỗi nhớ khiến con người băn khoăn, trằn trọc, khắc khoải khôn nguôi.
 Cô gái tự bộc lộ, giãi bày tiếng lòng của mình.
Giữa “Đèn không tắt”
và “Mắt ngủ không yên” có sợi dây liên hệ nào không?
CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA
2 câu cuối
 Lo phiền vì thương nhớ, lo lắng cho thân phận, hạnh phúc lứa đôi.
Tâm trạng cô gái như thế nào trong 2 câu thơ cuối?
Đặc sắc nghệ thuật
Khăn thương nhớ ai
Khăn rơi xuống đất
Khăn thương nhớ ai
Khăn vắt lên vai
Khăn thương nhớ ai
Khăn chùi nước mắt
Đèn thương nhớ ai
Mà đèn không tắt
Mắt thương nhớ ai
Mắt ngủ không yên

 Âm điệu luyến láy, giọng tự vấn, tự giãi bày nỗi lòng với bao tâm trạng.


 Vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ: Tình yêu mãnh liệt, luôn khao khát yêu thương.
CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA
Khăn
Đèn
Mắt
EM – CÔ GÁI
Nhân vật trữ tình
Thương nhớ ai 
Lo phiền
Không yên 1 bề
SỰ VẬN ĐỘNG CỦA HÌNH TƯỢNG THƠ VÀ MẠCH CẢM XÚC NHÂN VẬT TRỮ TÌNH TRONG BÀI
TIỂU KẾT
Bài ca dao là tiếng hát đầy yêu thương mang nặng nỗi nhớ và sự lo âu khắc khoải, đặt bài ca trong hoàn cảnh của xã hội phong kiến xưa ta mới hiểu thấu nỗi lo âu của cô gái trước những luật lệ hôn nhân hà khắc  thể hiện khát vọng tình yêu, hạnh phúc của người bình dân xưa.
Bài 6: TÌNH NGHĨA
Hình ảnh “ Gừng cay, muối mặn” thể hiện điều gì?
Nhân vật trữ tình trong bài ca dao là ai?
BÀI 6: TÌNH NGHĨA
Nhân vật trữ tình: Vợ chồng.
Hình ảnh “ Gừng cay, muối mặn”
 Mặn nồng, đậm đà, tình nghĩa (ẩn dụ)
CÁCH DIỄN ĐẠT
Trải qua thời gian hữu hạn không mất đi giá trị của nó.
Trải qua thời gian vô hạn vẫn son sắt, thủy chung.
Đặc sắc nghệ thuật
Các con số:
+ Ba năm
+ Chín tháng
+ ba vạn sáu ngàn ngày
 Chỉ thời gian rất dài
Các cặp từ sóng đôi:
+ Gừng cay – Muối mặn
+ Ba năm – Chín tháng
+ Nghĩa nặng – tình dày
 Tình nghĩa vợ chồng luôn thủy chung bền vững

BÀI 6: TÌNH NGHĨA
Hình thức

2 câu đầu

Thể song thất

2 câu sau

Lục bát biến thể
Text
TeBài ca có kết cấu theo thời gian.
Độ mặn của muối, độ cay của gừng còn có hạn.
TÌnh ta là mãi mãi.xt
CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA
Tổng kết
CÁCH TIẾP CẬN CA DAO
NỘI DUNG
NGHỆ THUẬT
Nỗi niềm chua xót, đắng cay và tình cảm yêu thương chung thủy của người bình dân trong XH cũ được bộc lộ chân tình và sâu sắc.

Hình ảnh so sánh, ẩn dụ, tượng trưng.
- Ngôn ngữ giản dị, gần gũi, mộc mạc.
- Giọng điệu nhẹ nhàng, tình cảm.
Đưa tác phẩm vào hệ thống, dựa vào cái chung tìm ra nét riêng của mối bài, đặt vào môi trường văn hóa sản sinh, lưu truyền, diễn xướng ca dao
CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA
Chòng chành như nón không quai
Như thuyền không lái, như ai không chồng
Gái có chồng như gông đeo cổ
Gái không chồng như phản gỗ long lanh
Phản gỗ long lanh anh còn chữa được
Gái không chồng chạy ngược chạy xuôi
Không chồng, khổ lắm chị em ơi!
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH ĐÃ CHÚ Ý THEO DÕI BÀI GIẢNG.
Giáo viên: Nguyễn Thị Thu
CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA