Tuần 9. Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa

TUONG THI THUYEN - BA DIEM
1
DAO THAN TH�N
YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA
TUONG THI THUYEN - BA DIEM
2
Tìm hiểu tiểu dẫn
âu 1: Ca dao thuộc thể loại nào ?

Töï söï
Tröõ tình
Caû A , B ñeàu ñuùng
Caû A, B ñeàu sai
TUONG THI THUYEN - BA DIEM
3
âu 2 : Câu nào dưới đây không nói đúng
nội dung ca dao ?
Ca dao là tiếng hát than thân , nói lên nỗi nhọc
nhằn , tủi nhục của người bình dân xưa.
Ca dao là tiếng hát yêu thương tình nghĩa,thể
hiện đời sống tình cảm đẹp đẽ của người lao động.
Ca dao hài hước thể hiện tâm hồn lạc quan
yêu đời của người lao động
Ca dao đúc kết kinh nghiệm sống của người
lao động.
TUONG THI THUYEN - BA DIEM
4
âu 3 : Câu nào sau đây không phải là nghệ thuật của ca dao ?

Thể thơ lục bát , Kết cấu
ngắn gọn.
Thường là câu nói ngắn gọn có hai vế đối nhau .
Ngôn ngữ dân gian .

Cả a và c




TUONG THI THUYEN - NAM KI KHOI NGHIA
5
Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa
Thuyền về có nhớ bến chăng
Đôi ta nghĩa nặng tình dày
Em ơi chua ngọt đã từng
Thử tài đoán nội dung ca dao qua hình minh hoạ
Ca dao than th�n,
yêu thương tình nghĩa
TUONG THI THUYEN - BA DIEM
6
Nội dung bài học :
I / Tìm hiểu chung
II / Tìm hiểu văn bản
1.Nhóm ca dao than thân
Bài 1 ,2
2. Nhóm ca dao tình nghĩa
Bài 3,4, 5, 6
TUONG THI THUYEN - BA DIEM
7
II. Ñoïc – hieåu vaên baûn.

aøi soá 1 , 2:

Ca dao than thaân :Lôøi than thaân cuûa ngöôøi phuï nöõ trong xaõ hoäi cuõ.

TUONG THI THUYEN - BA DIEM
8
a. Nét chung .
Mở đầu: " Thân em nhu."
? Lời than thân của người phụ nữ.
Hình ảnh đều sử dụng biện pháp tu từ so sánh ẩn dụ:
+ Tấm lụa đào - phất phơ giữa chợ - vào tay ai
+ Củ ấu gai - ai ơi nếm thử.
? Thân phận bị lệ thuộc và giá trị của họ không ai biết đến.
TUONG THI THUYEN - BA DIEM
9
“ Taám luïa ñaøo”
? Ý thức được về sắc đẹp, tuổi xuân.
" Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai?"
? Câu hỏi tu từ: lo âu về thân phận , số phận chông chênh .
" Củ ấu gai - trong trắng ngoài đen" .
?Ý thức về phẩm hạnh, nhân cách.
" Ai ơi nếm thử - nế�m ra mới biết"
? Lời mời mọc da diết, nỗi ngậm ngùi chua xót khi giá trị của họ không được ai biết đến.
Nét riêng
TUONG THI THUYEN - BA DIEM
10
Những bài ca dao trên nói lên thân phận bị lệ thuộc của người phụ nữ .
Nét đẹp
: cất lên tiếng nói ca ngợi vẻ đẹp , bộc lộ khát vọng được tự do yêu thương .
TUONG THI THUYEN - BA DIEM
11
Nối cột A và B sao cho phù hợp :
TUONG THI THUYEN - BA DIEM
12

ài số 3: Tình yêu dang dở .

Mở đầu :theo thể hứng đưa đẩy, gợi hứng để giãi bày tâm sự ,tình cảm.
Bộc bạch tâm sự.
" Ai làm chua xót"

? Nỗi chua xót trong lòng chàng trai khi nhận ra nguyên nhân làm tan vỡ mối tình.
TUONG THI THUYEN - BA DIEM
13
So sánh ẩn dụ:
" Mặt trăng sánh mặt trời".
" Sao Mai sánh với sao Hôm"
? Tình nghĩa bền vững, thủy chung vĩnh hằng.
" Mình ơi có nhớ ta chăng?"
" Ta như sao Vượt chờ trăng
giữa trời".
Lời hỏi nhưng cũng là lời bộc lộ lòng mình một sự chờ đợi mỏi mòn trong
cô đơn và vô vọng.
TUONG THI THUYEN - BA DIEM
14
? Bài ca dao nói về mối tình lỡ làng duyên kiếp nhưng cao hơn cả là
Đó chính là tình yêu đích thực , tình yêu mãnh liệt.
tình nghĩa thủy chung
son sắt.
TUONG THI THUYEN - BA DIEM
15


Kết luận:

-Nỗi niềm chua xót, đắng cay và tìnhcảm yêu thương chung thủy của
người bình dân trong xã hội cũ đượcbộc lộ chân tình và sâu sắc.
- Nghệ thuật dân gian đã tô đậm thêm vẻ đẹp tâm hồn của người lao động .
TUONG THI THUYEN - BA DIEM
16
Coâ kia ñöùùng ôû bôø soâng
Muoán sang anh ngaû caønh hoàng cho sang
T?c ng?
Ca dao
Dân ca
Ai nhanh hơn ?
Ca dao
Dân ca
Ai xui (mà) con sáo ( cái mà) sang sông (ơ)
Cho nên (cái mà) con sáo (ơ) sổ lồng
(cái kìa) bay xa( cái kìa) bay xa
T?c ng?
TUONG THI THUYEN - BA DIEM
17
ài số 4: Nỗi niềm thương nhớ người yêu
da diết, bồn chồn.





-Nhân vật trữ tình : cô gái.
-Tâm trạng : nhớ thương người yêu khôn nguôi.

TUONG THI THUYEN - BA DIEM
18
_Cái khăn : quen thuộc , kỉ vật tình yêu  gợi nhớ , lưu giữ biết bao tình cảmlứa đôi .
_Nhân vật trữ tình mượn khăn để bộc bạch tâm sự :
+điệp từ , điệp câu : nỗi nhớ da diết triền miên
+câu hỏi tu từ :nỗi nhớ thương day dứt không thể lí giải được vì sao ,nỗi nhớ bao trùm nỗi lòng của cô gái
TUONG THI THUYEN - BA DIEM
19

Hình ảnh nghệ thuật :
*"Khăn, đèn, mắt"
?Hình ảnh nhân hoá , hoán dụ biểu tượng thương nhớ của người con gái đang yêu.
* "Khăn xuống, lên, rơi -vắt"
?thanh bằng,lặp, láy như điệp khúc
? Lòng người không yên, nỗi nhớ triền miên, da diết đến mức không tự chủ cả bước đi dáng đứng.
TUONG THI THUYEN - BA DIEM
20
Tâm trạng cô gái:
* "Đèn không tắt -mắt ngủ không yên" ?Lòng người nhớ thương, thao thức.
*Lo phiền "một nỗi", "một bề"
? nhiều vấn vương, thao thức vì
thương nhớ.
? tô đậm nỗi nhớ thương dằng dặc, không nguôi của cô gái.
? Đây là tâm trạng của những người phụ nữ đang yêu.
TUONG THI THUYEN - BA DIEM
21
? Bài ca vẫn là một khúc hát trữ tình lạc quan của người bình dân Việt Nam xưa , vẫn chan chứa tình người như một nét đẹp tâm hồn của các cô gái Việt ở làng quê xưa.
TUONG THI THUYEN - BA DIEM
22
ài số 5: Ước muốn

-Ước gì : sông rộng một gang ?mong được gặp gỡ
-Cây cầu = dải yếm?chiếc cầu yêu thương, mang hơi ấm trái tim
?Bài ca dao là lời tỏ tình tế nhị, khéo léo của cô gái.
Ước muốn gặp gỡ, yêu thương.
?Tình cảm đằm thắm, đôn hậu, giàu tình nặng nghĩa
TUONG THI THUYEN - BA DIEM
23
_Ước muốn của cô gái thật táo bạo
_ Niềm mong ước tha thiết :
+sông rộng một gang : vô lí
+cầu dải yếm : ước lệ
Lòng của cô gái thì rất chân thật ,dịu dàng nhưng cũng thật táo bạo.
TUONG THI THUYEN - BA DIEM
24

ài số 6: Nghĩa tình gắn bó thủy chung của vợ chồng .
- Hình ảnh Muối + gừng:
+ hương vị muối mặn , gừng cay
+ tình người , biểu trưng của sự gắn bó mãi mãi
-Từ ngữ chỉ thời gian " ba năm" , "chín tháng" , " ba vạn sáu ngàn ngày"
_C�ch nĩi tr�ng di?p ? Tình nghĩa con người vững bền thuỷ chung.

TUONG THI THUYEN - BA DIEM
25
 Câu thơ lục bát kéo dài để khẳng định : tình nghĩa vợ chồngbền vững đến bạc đầu răng long.
TUONG THI THUYEN - BA DIEM
26


Kết luận:

-Nỗi niềm chua xót, đắng cay và tình cảm yêu thương chung thủy của
người bình dân trong xã hội cũ được bộc lộ chân tình và sâu sắc.
- Nghệ thuật dân gian đã tô đậm thêm vẻ đẹp tâm hồn của người lao động .
TUONG THI THUYEN - BA DIEM
27
Thi đua
Qua chùm ca dao đã học em thấy những biện pháp nghệ thuật nào thường được dùng trong ca dao ?
Những biện pháp đó có nét riêng gì khác với nghệ thuật thơ của văn học viết ?
TUONG THI THUYEN - BA DIEM
28
ài tập :
Dựa vào bài ca dao 4 , em hãy diễn đạt lại nội dung của bài ca dao bằng hình thức văn xuôi.
TUONG THI THUYEN - BA DIEM
29
Dựa vào bài ca dao 3 , em hãy diễn đạt lại nội dung của bài ca dao bằng hình thức văn xuôi.
Luyện tập
TUONG THI THUYEN - BA DIEM
30
Ghi nhớ SGK
TUONG THI THUYEN - BA DIEM
31
Kính chào quí thầy cô
TUONG THI THUYEN - BA DIEM
32
TUONG THI THUYEN - BA DIEM
33
Tập thể lớp 10A6
kính chào quí thầy cô
đến dự tiết dạy - học tốt
Gv: Tưởng Thị Thuyên