Tuần 9. Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa

Kính Chào Quý Thầy Cô
đến dự giờ thăm lớp
Lớp 10A6
CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA
I. TÌM HIỂU CHUNG
1.K�hái niệm:
-Ca dao là lời thơ trữ tình dân gian.
-Ca dao thường kết hợp âm nhạc khi diễn xướng.
-Ca dao thường diễn tả nội tâm con người.
SGK Trang 18
2.Nội dung:
-Ca dao diễn tả đời sống tâm hồn, tư tưởng, tình cảm của người dân trong quan hệ gia đình, xã hội, đất nước.
-Phân loại:
+Ca dao than thân
+Ca dao yêu thương tình nghĩa
+Ca dao hài hước
Tiểu dẫn SGK Trang 82
- Thể thơ lục bát, lục bát biến thể.
- Sử dụng phép lặp, ẩn dụ, so sánh.
- Ngôn ngữ giản dị, gần gũi
- Lối diễn đạt bằng một số công thức mang đậm sắc thái dân gian.
3.Nghệ thuật:
Tiểu dẫn SGK Tr 82
II. Đọc - hiểu văn bản.
1.Bài 1+2:

Tiếng hát than thân:
Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai?
a. Bài 1:
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai?
?Thân phận bị lệ thuộc

Bài 1 :
Thân em như tấm lụa đào
> <
So sánh
Câu hỏi tu từ
Ẩn dụ
Nỗi đau, nỗi lo về thân phận.
? Đẹp, quý báu
? Món hàng để mua bán
? Sắc đẹp, tuổi xuân
Ẩn dụ
- "Thân em như củ ấu gai"

? So sánh
- "Ruột trong" (trắng)
"vỏ ngoài" (đen)
phẩm chất bên trong
hình dáng xấu xí,đen đủi
Bài 2:
Thân em như củ ấu gai
Ruột trong thì trắng vỏ ngoài thì đen
ẩn dụ
ẩn dụ
"Ai ơi nếm thử mà xem
Nếm ra mới biết rằng em ngọt bùi"
? Lời mời gọi da diết
? Giá trị thực bên trong của họ không ai biết
Khát khao tình yêu, hạnh phúc.
? Ngậm ngùi, xót xa
Ai ơi nếm thử
mới biết
ngọt bùi
Thảo luận
Từ sự phân tích trên, em hãy tìm điểm giống nhau của hai bài ca dao về mặt nội dung và nghệ thuật?



Nét chung của hai bài:
*Nội dung:
- Than về thân phận
- Khẳng định giá trị, phẩm chất.

*Nghệ thuật:
- Mở đầu( mô típ) : "Thân em"
- So sánh , ẩn dụ

2.Bài 4:
a/ 10 câu đầu:Nỗi nhớ thương
* Khăn:
- Khăn thương nhớ ai
+ rơi xuống đất
+ vắt lên vai
+ chùi nước mắt
Tâm trạng ngổn ngang, bồn chồn
Tiếng hát yêu thương
Vật trao duyên, vật kỉ niệm
Luôn bên cạnh cô gái ? như sẻ chia niềm thương nhớ đang trào dâng
( lặp lại)
Nhiều thanh bằng?nỗi nhớ bâng khuâng? nỗi nhớ trải rộng không gian
Đèn:
- "Đèn không tắt":
(ẩn dụ) ? nỗi nhớ triền miên
? Nỗi nhớ vượt thời gian
Mắt:
- "Mắt ngủ không yên":
Nặng trĩu ưu tư
( hoán dụ)
Nỗi nhớ thương da diết
?Nỗi nhớ trong tiềm thức
Thảo luận
Cô gái hỏi khăn, hỏi đèn, hỏi mắt mình để làm gì?
? Cô gái hỏi khăn, đèn, mắt mình? Câu hỏi tu từ?Tự hỏi lòng mình? Tự bày tỏ tâm trạng nhớ thương da diết.
b/ Hai câu cuối : Nỗi lo phiền
"Đêm qua em những lo phiền
Lo vì một nỗi không yên một bề"

?Tâm trạng cô gái: nhớ thương lo lắng, khao khát yêu thương
? Tâm trạng của người phụ nữ đang yêu.
Lo lắng
Chàng trai
Thân phận, hạnh phúc bấp bênh
E. Củng cố - dặn dò
Học sinh chọn câu trả lời đúng nhất
Câu 1 :
"Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai ?"
Câu ca dao trên thể hiện nội dung gì ?
a. Là lời than của người phụ nữ về tình duyên lận đận.
b. Là lời than của người phụ nữ về thân phận bị áp bức.
c. Là lời than của người phụ nữ về thân phận bị lệ thuộc.
d. Là lời than của người phụ nữ có chồng đi chinh chiến
c. Là lời than của người phụ nữ về thân phận bị lệ thuộc.
* Củng cố:
Câu 2 : Hình ảnh so sánh "Thân em như tấm lụa đào " thể hiện :
a. Ý thức về tài năng của người phụ nữ.
b. Ý thức về vẻ đẹp của người phụ nữ.
c. Ý thức về thân phận của người phụ nữ.
d. Ý thức về đạo đức của người phụ nữ.

Câu 3: Thân em như củ ấu gai
Ruột trong thì trắng vỏ ngoài thì đen
Cô gái muốn khẳng định điều gì qua hai câu ca dao trên :
a. Vẻ đẹp hình thức bên ngoài quan trọng hơn vẻ đẹp phẩm chất
tâm hồn
b. Vẻ đẹp của phẩm chất, tâm hồn quan trọng hơn hình thức
bên ngoài.
c. Cả hai câu a, b đều đúng .
d. Cả hai câu a, b đều sai.
b. Ý thức về vẻ đẹp của người phụ nữ.
b. Vẻ đẹp của phẩm chất, tâm hồn quan trọng hơn hình thức
bên ngoài.
Câu 4 : Ai ơi nếm thử mà xem
Nếm ra mới biết rằng em ngọt bùi
Hai câu ca dao trên thể hiện
a. Tâm trạng ngậm ngùi , chua xót cho số phận.
b. Nỗi niềm khao khát tình yêu , hạnh phúc .
c. Cả hai câu a, b đều đúng .
d. Cả hai câu a, b đều sai.
Câu 5: Bài ca dao "Khăn thương nhớ ai . . .
. . . Không yên một bề."
Có sử dụng biện pháp nghệ thuật :
a. Điệp ngữ, điệp cấu trúc.
b. Câu hỏi tu từ, hình ảnh biểu tượng.
c. Hoán dụ, ẩn dụ.
d. Cả a, b, c đều đúng
c. Cả hai câu a, b đều đúng .
d. Cả a, b, c đều đúng
Câu 6: Bài ca dao "Khăn thương nhớ ai..
.Không yên một bề."
Thể hiện tâm trạng :
a. Nhớ thương, khắc khoải; nỗi lo về hạnh phúc bấp bênh của
chàng trai đang yêu.
b. Nhớ thương , khắc khoải; nỗi lo về hạnh phúc bấp bênh của
người phụ nữ đang yêu.
c. Cả hai câu a, b đều đúng.
d. Cả hai câu a, b đều sai.

Câu 7 : Trong bài ca dao thứ tư , cô gái hỏi khăn, hỏi đèn, hỏi mắt là:
a. Để quên đi nỗi buồn về thân phận.
b. Để nói lên nỗi nhớ nhung khắc khoải.
c. Cả hai câu a, b đều đúng.
d. Cả hai câu a, b đều sai.
b. Nhớ thương , khắc khoải; nỗi lo về hạnh phúc bấp bênh của
người phụ nữ đang yêu.
b. Để nói lên nỗi nhớ nhung khắc khoải.
Câu 8 Hãy thử điền vào chỗ trống trong bài ca dao sau.

a. Thân em như miếng cau khô
Kẻ thanh tham mỏng , _ _ _ _ tham dày .

b. Thân em như giếng giữa đàng
_ _ _ rửa mặt, người phàm rửa chân.
người thô
Người khôn
* Dặn dò:
- Học thuộc bài ca dao.
- Chuẩn bị câu hỏi : 2, 4, 5, 6 cho tiết học sau.


CÁM ƠN QUÝ THẦY CÔ ĐÃ THAM DỰ