Tuần 8. Việt Bắc

KIỂM TRA BÀI CŨ:
Hãy trình bày những nét chính về phong cách nghệ thuật của thơ Tố Hữu ?
TRẢ LỜI:
- Thơ Tố Hữu tiêu biểu cho khuynh hướng thơ trữ tình chính trị và gắn liền với khuynh hướng sử thi, cảm hứng lãng mạn.
- Giọng thơ tâm tình ngọt ngào, tha thiết.
- Nghệ thuật thơ đậm đà tính dân tộc.

V i ệ t B ắ c
_ Sau chi?n th?ng Di?n Biên Ph? (tháng 5 - 1954) . Hi?p ngh? Gionevo v? Đông Duong đu?c kí k?t ( tháng 7 -1954), hòa bình tr? l?i, mi?n B?c đu?c gi?i phóng, ...
1. Hoàn cảnh sáng tác:
Tháng 10-1954 các co quan Trung uong c?a D?ng và chính ph? r?i chi?n khu Vi?t B?c tr? về Hà N?i. Nhân s? ki?n th?i sự có tính ch?t l?ch s? ?y , T? H?u sáng tác bài tho Vi?t B?c.

- Bài tho được trích trong t?p tho Vi?t B?c c?a T? H?u (1947-1954).
- Bài thơ được Nhà xu?t b?n Van h?c cho in l?i trong t?p " T? H?u - Tho ") vào nam 1983.

2. Xu?t x? :
* Hai phần:
a) Phần 1 : 20 câu đầu : L?i Vi?t B?c.
b) Phần 2 : 70 câu còn lại : L?i cán b? v? xuôi.
_ Chia thành 3 phần nh? :
+ 32 câu tiếp theo: C?nh và ngu?i Vi?t B?c tuy thi?u th?n, gian kh? nhưng r?t đ?p tình ngu?i .
+ 22 câu tiếp theo : Vi?t B?c - đánh giặc , Vi?t B?c - anh hùng .
+ 16 câu cuối : Vi?t B?c - cơ quan đầu não cuộc kháng chiến.
3. Th? lo?i :
Tho l?c bát ( truyền thống).
4. Bố cục :
- Vi?t B?c được xem là quê hương của Cách m?ng . Ở đây có Pắc Pó , noi Bác Hồ đặt chân đầu tiên khi v? nu?c ( tháng 2 -1941). Ở đây đã diễn ra nh?ng s? ki?n tr?ng đ?i c?a l?ch s? cách m?ng Vi?t Nam.
- Trong kháng chi?n ch?ng Pháp: Vi?t B?c là can c? đ?a v?ng chắc noi đóng các co quan Trung uong D?ng và Chính ph?.
? Vì vậy, giữa cán bộ và Việt Bắc có mối ân tình sâu nặng.
1.Nhan đề bài tho :
Mình v? mình có nh? ta
Mu?i lam nam ?y thi?t tha m?n n?ng
Mình v? mình có nh? không
Nhìn cây nh? núi, nhìn sông nh? ngu?n?

Ti?ng ai tha thi?t bên c?n
Bâng khuâng trong d?, b?n ch?n bu?c di
A�o chàm dua bu?i phân li
C?m tay nhau bi?t nói gì hôm nay...

Mình di , có nh? nh?ng ngày
Mua ngu?n su?i lu , nh?ng mây cùng mù
Mình v? , có nh? chi?n khu
Mi?ng com ch?m mu?i , m?i thù n?ng vai ?
Mình v? , r?ng núi nh? ai
Trám bùi d? r?ng , mang mai d? già.
Mình di có nh? nh?ng nhà
H?t hiu lau xám , d?m đà lòng son
Mình v? ,có nh? núi non
Nh? khi kháng Nh?t , thu? còn Vi?t Minh
Mình di , mình có nh? mình
Tân Trào, Hồng Thái, mái đình, cây đa ?

a. Việt Bắc bộc lộ yêu thương và khát khao được yêu thương:

2.Lời của Việt Bắc : (20 câu thơ đầu) :
.
* Lời ướm hỏi chân tình tha thiết:
- Hai câu hỏi: + Về thời gian?
+Về không gian?
? Cán bộ có nhớ một thời gian cách mạng, một vùng cách mạng hay không?
Điệp từ: " Mình, về, nhớ" ?Mối quan hệ gắn bó, thân mật và nỗi nhớ nhung tha thiết của Việt Bắc.
Mình v? mình có nh? ta
Mu?i lam nam ?y thi?t tha m?n n?ng .
Mình v? mình có nh? không
Nhìn cây nh? núi, nhìn sông nh? ngu?n?
- Phép lặp : " Mình về mình có nhớ " ? Tâm trạng lo lắng, băn khoăn của Việt Bắc khi cán bộ về xuôi.
- Âm điệu: các từ "ta, tha, nồng, không, sông" bắt vần với nhau ? Gợi sự vang xa, lan tỏa một nỗi nhớ trong phút chia tay.

=> Bốn câu thơ có giá trị biểu cảm, khơi gợi cảm xúc nhớ nhung tha thiết của Việt Bắc.
Tiếng ai tha thiết bên cồn
Bâng khuâng trong dạ, bồn chồn bước đi
Áo chàm đưa buổi phân li
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay...

+ Hoán dụ : "A�o chàm"
? Gợi ấn tượng : người Việt Bắc bình dị nhưng đậm đà tình nghĩa
? Tạo không khí tiễn đưa vừa chân tình, vừa cổ kính.
b.Tâm trạng của Việt Bắc và cán bộ trong buổi chia tay :
+ Từ "ai" - để hỏi
- đại từ phiếm chỉ
Gịong điệu êm ái, ngọt ngào ? Tình cảm đằm thắm.
+ Những từ láy chỉ trạng thái :" Tha thiết, bâng khuâng, bồn chồn" ? Diễn tả khung cảnh, tâm trạng của buổi chia tay.
+ Nhịp điệu: 3/ 3 / 2 : diễn tả sự ngập ngừng, bịn rịn .
? Tâm trạng lưu luyến, nhớ thương của Việt Bắc và cán bộ.

lưu luyến , vương vấn đầy xúc động.�
=> Buổi chia tay :
Mình đi có nhớ những ngày
Mưa nguồn suối lũ, những mây cùng mù
Mình về, có nhớ chiến khu
Miếng cơm chấm muối, mối thù nặng vai?

c. Việt Bắc nhắc lại những kỷ niệm cùng sống,� cùng chiến đấu giữa Việt Bắc và cán bộ:
+ Phép đối: tình nhân dân với cán bộ cùng đồng cam , cộng khổ và chung mối thù giai cấp.
? Khẳng định quyết tâm : Càng khổ ải, càng đầy ý chí giết giặc.
+ Hình ảnh: "Mưa, lũ, mây mù " ? Thiên nhiên khắc nghiệt gây khó khăn cho cuộc sống sinh hoạt.
- Những khó khăn , gian khổ, thiếu thốn:
Mình về, rừng núi nhớ ai
Trám bùi để rụng, măng mai để gia.�
Mình đi, có nhớ những nhà
Hắt hiu lau xám, đậm đà lòng son
Phép đối ? Ca ngợi vẻ đẹp đôn hậu , thủy chung son sắt của người Việt Bắc.

- Bộc lộ nỗi nhớ nhung da diết đến ngẩn ngơ của thiên nhiên Việt Bắc.
Mình về, có nhớ núi non
Nhớ khi kháng Nhật, thuở còn Việt Minh
Mình đi, mình có nhớ mình
Tân Trào, Hồng Thái, mái đình cây đa.
Điệp từ " mình": cán bộ tự
+ nhắc nhở
+ khẳng định
? Không quên Việt Bắc là không quên chính mình (không để mất đi bản chất tốt đẹp đã được tôi luyện trong cuộc sống và chiến đấu).

? Tạo ấn tượng: những hình ảnh , địa điểm nơi đã khai sinh ra các địa danh đi vào lịch sử.

- Nhớ những ngày cùng hoạt động, cùng chiến đấu trong không khí sôi nổi, hào hùng của phong trào Mặt trận Việt Minh : đánh Pháp, đuổi Nhật, . . .
- Sự thay đổi vị trí trong câu thơ :
?Tự hào về những sự kiện lịch sử trọng đại của cách mạng Việt Nam trong thời kì đánh Thực dân Pháp giải phóng dân tộc.
không bao giờ được quên một giai đoạn lịch sử vẻ vang và vĩ đại của dân tộc Việt Nam.
=> Việt Bắc nhắn nhủ:

Thông qua thế giới hoài niệm và kỷ niệm với giọng thơ êm ái, ngọt� ngào, tha thiết - nhà thơ đã thể hiện : niềm nhớ thương tha thiết, đậm đà và mối tình gắn bó, thủy chung son sắt của Việt Bắc với cán bộ về xuôi.