Tuần 8. Việt Bắc

Tiết 25: Đọc văn
Việt Bắc
Tố Hữu
GV : Đặng Bá Lĩnh
Trường THPT Đạ Tông
Khu giải phóng Việt Bắc ( tháng 6 / 1945 )
Gồm 6 tỉnh Đông Bắc: Cao, Bắc, Lạng, Thái, Tuyên, Hà
- Chỉ vùng rừng núi phía Đông Bắc của Tổ quốc gồm 6 tỉnh: Cao Bằng, Bắc Cạn, Lạng Sơn,
Thái Nguyên, Hà Giang, Tuyên Quang.
Căn cứ địa cách mạng
Tiết 25: Đọc văn: Việt Bắc
( Trích ) Tố Hữu
I. Tìm hiểu chung :
1. Tác phẩm “ Việt Bắc”
Tiết 25: Đọc văn: Việt Bắc
( Trích ) Tố Hữu
I. Tìm hiểu chung :
1. Tác phẩm “ Việt Bắc”
b. Bố cục :
a. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác :
- Sau chiến thắng Điện Biên Phủ
- Tháng 10 / 1954 :
Các cơ quan TW của Đảng và chính phủ rời chiến khu Việt Bắc để trở về HN
Nhân sự kiện chính trị có tính lịch sử ấy , Tố Hữu sáng tác bài thơ này

I. Tìm hiểu chung :

- Bài thơ gồm 150 câu, chia làm 2 phần :
Phần 1( 90 câu )
Phần 2( 60 câu )
c. Đặc sắc của tác phẩm :
Tiết 25: Đọc văn: Việt Bắc
( Trích ) Tố Hữu
1. Tác phẩm “ Việt Bắc”
b. Bố cục :
a. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác :

I. Tìm hiểu chung :
+ Thể thơ :
Lục bát
+ Cách tổ chức văn bản:
Hình thức đối đáp giao duyên
+ Xưng hô :
“Mình” – “Ta”
Thường gặp trong ca dao, dân ca để diễn tả những tâm trạng của tình yêu riêng tư
Ở đây được Tố Hữu vận dụng sáng tạo vào việc thể hiện nghĩa tình CM rộng lớn
Tiết 25: Đọc văn: Việt Bắc
( Trích ) Tố Hữu
1. Tác phẩm “ Việt Bắc”
c. Đặc sắc của tác phẩm :
b. Bố cục :
a. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác :
- Nội dung:
- Hình thức thể hiện :
Vấn đề chính trị
Tiết 25: Đọc văn: Việt Bắc
( Trích ) Tố Hữu

I. Tìm hiểu chung :
1. Tác phẩm “ Việt Bắc”

a. Vị trí :
- Thuộc phần I của bài thơ “Việt Bắc”
Tái hiện lại một giai đoạn gian khổ nhưng vẻ vang của CM và k/chiến ở chiến khu Việt Bắc nay đã đã trở thành những kỉ niệm sâu nặng trong lòng người
Tiết 25: Đọc văn: Việt Bắc
( Trích ) Tố Hữu
2. Đoạn trích học
c. Đặc sắc của tác phẩm :
b. Bố cục :
a. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác :
b. Bố cục :

- Đọc diễn cảm, đúng nhịp điệu thơ lục bát
- Giọng đọc phù hợp với giọng điệu của các câu, các đoạn thơ:
+ Có đoạn giọng điệu trữ tình, ngọt
ngào, êm dịu, tha thiết, ngân nga
+ Có đoạn giọng khoẻ, chắc, gọn thể
hiện được chất hùng tráng, cảm hứng
sử thi , niềm tự hào về chiến thắng…
- Phần 1 ( 8 câu đầu ) :
 Khung cảnh chia ly và tâm trạng kẻ ở, người đi

- Phần 2 ( 82 câu còn lại ):
 Những nỗi nhớ về Việt Bắc
+ 12 câu đầu: Lời gợi nhớ của người ở lại
+ 54 câu tiếp: Nỗi nhớ của người về
+ 16 câu cuối:
Lòng ơn Bác, ơn Đảng, ơn chính phủ của đồng bào VB và lời tâm nguyện của nhà thơ đối với VB

Tiết 25: Đọc văn: Việt Bắc
( Trích ) Tố Hữu
I. Tìm hiểu chung :
1. Tác phẩm “ Việt Bắc”
b. Nhan đề và bố cục :
c. Đặc sắc về nghệ thuật :
a. Vị trí :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
2. Đoạn trích học
b. Bố cục :
II. Đọc hiểu đoạn trích :
1.(8 câu đầu ): Khung cảnh chia ly và tâm trạng của kẻ ở, người đi

II. Đọc hiểu đoạn trích :
1.(8 câu đầu ): Khung cảnh chia ly và tâm trạng của kẻ ở, người đi
a. Khung cảnh chia ly
b. Tâm trạng của kẻ ở,
người đi
Tiết 25: Đọc văn: Việt Bắc
( Trích ) Tố Hữu
I. Tìm hiểu chung :
1. Tác phẩm “ Việt Bắc”
2. Đoạn trích học
Khung cảnh sáng tạo của nhà thơ
→ cái cớ để nhân vật trữ tình bầy tỏ
tâm trạng


- Mình về mình có nhớ ta

Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng.

Mình về mình có nhớ không

Nhìn cây nhớ núi , nhìn sông nhớ nguồn ?
Tiết 25: Đọc văn: Việt Bắc
( Trích ) Tố Hữu
II. Đọc hiểu đoạn trích :
1.(8 câu đầu ): Khung cảnh chia ly và tâm trạng của kẻ ở, người đi
a. Khung cảnh chia ly
b. Tâm trạng của kẻ ở,
người đi
I. Tìm hiểu chung :
1. Tác phẩm “ Việt Bắc”
2. Đoạn trích học
- Tiếng ai tha thiết bên cồn

Bâng khuâng trong dạ ,bồn chồn bước đi

Áo chàm đưa buổi phân li

Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay… ”
* 4 câu đầu:


- “ Mình về mình có nhớ ta

Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng.

Mình về mình có nhớ không

Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn ? ”
* 4 câu đầu:
Tiết 25: Đọc văn: Việt Bắc
( Trích ) Tố Hữu
II. Đọc hiểu đoạn trích :
1.(8 câu đầu ): Khung cảnh chia ly và tâm trạng của kẻ ở, người đi
a. Khung cảnh chia ly
b. Tâm trạng của kẻ ở,
người đi
I. Tìm hiểu chung :
1. Tác phẩm “ Việt Bắc”
2. Đoạn trích học
* 4 câu đầu:


- “ Mình về mình có nhớ ta

……………………………………………

Mình về mình có nhớ không

…………………………………………… ? ”
* 4 câu đầu:
Tiết 25: Đọc văn: Việt Bắc
( Trích ) Tố Hữu
II. Đọc hiểu đoạn trích :
1.(8 câu đầu ): Khung cảnh chia ly và tâm trạng của kẻ ở, người đi
a. Khung cảnh chia ly
b. Tâm trạng của kẻ ở,
người đi
I. Tìm hiểu chung :
1. Tác phẩm “ Việt Bắc”
2. Đoạn trích học
* 4 câu đầu:
Mình về
Mình về
mình có nhớ
mình có nhớ


- “………….. mình có nhớ….


Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng.


………….. mình có nhớ ….


Nhìn cây nhớ núi , nhìn sông nhớ nguồn ”
* 4 câu đầu:
Mười lăm năm
cây nhớ núi
sông nhớ nguồn
Tiết 25: Đọc văn: Việt Bắc
( Trích ) Tố Hữu
II. Đọc hiểu đoạn trích :
1.(8 câu đầu ): Khung cảnh chia ly và tâm trạng của kẻ ở, người đi
a. Khung cảnh chia ly
b. Tâm trạng của kẻ ở,
người đi
I. Tìm hiểu chung :
1. Tác phẩm “ Việt Bắc”
2. Đoạn trích học
* 4 câu đầu:
Mình có nhớ
Mình có nhớ


- “………….. mình có nhớ….


Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng.


………….. mình có nhớ ….


Nhìn cây nhớ núi , nhìn sông nhớ nguồn ”
* 4 câu đầu:
Mười lăm năm
cây nhớ núi
sông nhớ nguồn
nguồn
Tiết 25: Đọc văn: Việt Bắc
( Trích ) Tố Hữu
II. Đọc hiểu đoạn trích :
1.(8 câu đầu ): Khung cảnh chia ly và tâm trạng của kẻ ở, người đi
a. Khung cảnh chia ly
b. Tâm trạng của kẻ ở,
người đi
I. Tìm hiểu chung :
1. Tác phẩm “ Việt Bắc”
2. Đoạn trích học
* 4 câu đầu:
Mình có nhớ
Mình có nhớ
BÁC HỒ VÀ BỘ ĐỘI GIẢI PHÓNG Ở CĂN CỨ ĐỊA VIỆT BẮC


* 4 câu đầu:
Lời người ở lại ướm hỏi người ra đi về “nỗi nhớ”:
Khơi gợi kỉ niệm về một giai đoạn đã qua:
về không gian nguồn cội,
về thời gian nghĩa tình
Thể hiện tâm trạng băn khoăn, lo lắng, sự nhắc nhở.. với người ra đi
Ẩn chứa tâm trạng bịn rịn, nhớ thương, lưu luyến của người ở lại
Tiết 25: Đọc văn: Việt Bắc
( Trích ) Tố Hữu
II. Đọc hiểu đoạn trích :
1.(8 câu đầu ): Khung cảnh chia ly và tâm trạng của kẻ ở, người đi
a. Khung cảnh chia ly
b. Tâm trạng của kẻ ở,
người đi
I. Tìm hiểu chung :
1. Tác phẩm “ Việt Bắc”
2. Đoạn trích học
* 4 câu đầu:
* 4 câu sau :


- “ Tiếng ai tha thiết bên cồn

Bâng khuâng trong dạ , bồn chồn bước đi

Áo chàm đưa buổi phân li

Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay… ”
* 4 câu sau :
Tiết 25: Đọc văn: Việt Bắc
( Trích ) Tố Hữu
II. Đọc hiểu đoạn trích :
1.(8 câu đầu ): Khung cảnh chia ly và tâm trạng của kẻ ở, người đi
a. Khung cảnh chia ly
b. Tâm trạng của kẻ ở,
người đi
I. Tìm hiểu chung :
1. Tác phẩm “ Việt Bắc”
2. Đoạn trích học
* 4 câu sau :


- “ Tiếng ai tha thiết bên cồn

Bâng khuâng trong dạ , bồn chồn bước đi

Áo chàm đưa buổi phân li

Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay… ”
* 4 câu sau :
Tiết 25: Đọc văn: Việt Bắc
( Trích ) Tố Hữu
II. Đọc hiểu đoạn trích :
1.(8 câu đầu ): Khung cảnh chia ly và tâm trạng của kẻ ở, người đi
a. Khung cảnh chia ly
b. Tâm trạng của kẻ ở,
người đi
I. Tìm hiểu chung :
1. Tác phẩm “ Việt Bắc”
2. Đoạn trích học
* 4 câu sau :
tha thiết
Bâng khuâng
bồn chồn


- “ Tiếng ai tha thiết bên cồn

Bâng khuâng trong dạ , bồn chồn bước đi

Áo chàm đưa buổi phân li

Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay… ”
* 4 câu sau :
Tiết 25: Đọc văn: Việt Bắc
( Trích ) Tố Hữu
II. Đọc hiểu đoạn trích :
1.(8 câu đầu ): Khung cảnh chia ly và tâm trạng của kẻ ở, người đi
a. Khung cảnh chia ly
b. Tâm trạng của kẻ ở,
người đi
I. Tìm hiểu chung :
1. Tác phẩm “ Việt Bắc”
2. Đoạn trích học
* 4 câu sau :
Áo chàm
Cầm tay nhau
biết nói gì
Tiếng lòng người về xuôi đầy xúc động, bâng khuâng, lưu luyến, bịn rịn

* 4 câu sau :
Tiết 25: Đọc văn: Việt Bắc
( Trích ) Tố Hữu
Tâm trạng của kẻ ở, người đi
* 4 câu đầu :

Tiếng lòng người về xuôi :

- Là sự nhớ thương đáp lại nhớ thương,
- Tha thiết đáp lại tha thiết
- Cái bịn rịn không nỡ rời chân đáp lại
cái mặn nồng của người Việt Bắc
- Là lời ướm hỏi của người ở lai đối với
người ra đi về “nỗi nhớ”

→ tâm trạng bịn rịn, nhớ thương,
lưu luyến …của người ở lại


Tiết 25: Đọc văn: Việt Bắc
( Trích ) Tố Hữu
II. Đọc hiểu đoạn trích :
1.(8 câu đầu ): Khung cảnh chia ly và tâm trạng của kẻ ở, người đi
a. Khung cảnh chia ly
b. Tâm trạng của kẻ ở,
người đi
I. Tìm hiểu chung :
1. Tác phẩm “ Việt Bắc”
2. Đoạn trích học
Tiểu kết:
Giọng điệu thiết tha, ngọt ngào
Mượn lời của hai người yêu nhau,

→ Tố Hữu đã dàn xong cảnh chia ly để từ
đó nói chuyện ân tình Cách mạng
2.(82 câu còn lại ):
Những nỗi nhớ về Việt Bắc
a.(12 câu đầu ):
Lời gợi nhắc của người ở lại

2.(82 câu còn lại ):
Những nỗi nhớ về Việt Bắc
- “ Mình đi, có nhớ những ngày
Mưa nguồn suối lũ, những mây cùng mù

Mình về, có nhớ chiến khu
Miếng cơm chấm muối, mối thù nặng vai ?

Mình về, rừng núi nhớ ai
Trám bùi để rụng, măng mai để già.

Mình đi, có nhớ những nhà
Hắt hiu lau xám, đậm đà lòng son

Mình về, còn nhớ núi non
Nhớ khi kháng Nhật, thủa còn Việt Minh

Mình đi, mình có nhớ mình
Tân Trào, Hồng Thái, mái đình, cây đa ?”
Tiết 25: Đọc văn: Việt Bắc
( Trích ) Tố Hữu
II. Đọc hiểu đoạn trích :
1.(8 câu đầu ): Khung cảnh chia ly và tâm trạng của kẻ ở, người đi
I. Tìm hiểu chung :
1. Tác phẩm “ Việt Bắc”
2. Đoạn trích học
a.(12 câu đầu ):
Lời gợi nhắc của người ở lại

- “ Mình đi, có nhớ những ngày

Mưa nguồn suối lũ , những mây cùng mù ”
H /ảnh: “mưa lũ”, “mây mù”
Từ ngữ bổ trợ , tăng tiến : “những”,
“cùng”
những
cùng
Tả thực :
Ẩn dụ :
Tiết 25: Đọc văn: Việt Bắc
( Trích ) Tố Hữu
II. Đọc hiểu đoạn trích :
1.(8 câu đầu ): Khung cảnh chia ly và tâm trạng của kẻ ở, người đi
I. Tìm hiểu chung :
1. Tác phẩm “ Việt Bắc”
2. Đoạn trích học
2.(82 câu còn lại ):
Những nỗi nhớ về Việt Bắc
Đặc trưng thiên nhiên Việt Bắc :
khí hậu khắc nghiệt
Gợi nhớ kỉ niệm buổi đầu vận động
đấu tranh CM đầy gian khổ, khó khăn
* Câu hỏi 1:
a.(12 câu đầu ):
Lời gợi nhắc của người ở lại

- “ Mình về, có nhớ chiến khu

Miếng cơm chấm muối , mối thù nặng vai ?”
cơm chấm muối
thù nặng vai
Tiết 25: Đọc văn: Việt Bắc
( Trích ) Tố Hữu
II. Đọc hiểu đoạn trích :
1.(8 câu đầu ): Khung cảnh chia ly và tâm trạng của kẻ ở, người đi
I. Tìm hiểu chung :
1. Tác phẩm “ Việt Bắc”
2. Đoạn trích học
2.(82 câu còn lại ):
Những nỗi nhớ về Việt Bắc
H /ảnh: “ cơm chấm muối ”
>< “ thù nặng vai ”
Cuộc sống k/chiến gian khổ, thiếu thốn
Gợi nhớ đến ý chí chiến đấu, tinh thần đoàn kết, sẻ chia của đồng bào Việt Bắc - cán bộ cách mạng
* Câu hỏi 2 :
a.(12 câu đầu ):
Lời gợi nhắc của người ở lại

- “Mình về, rừng núi nhớ ai

Trám bùi để rụng , măng mai để già .
Tiết 25: Đọc văn: Việt Bắc
( Trích ) Tố Hữu
II. Đọc hiểu đoạn trích :
1.(8 câu đầu ): Khung cảnh chia ly và tâm trạng của kẻ ở, người đi
I. Tìm hiểu chung :
1. Tác phẩm “ Việt Bắc”
2. Đoạn trích học
2.(82 câu còn lại ):
Những nỗi nhớ về Việt Bắc
* Câu hỏi 3:
- Hỏi “rừng núi nhớ ai?’
“trám để rụng”
“măng để già”
Sự trống trải của mảnh đất và lòng người VB
Gợi tình cảm gắn bó thân thiết, sâu nặng của người ở lại đối với người về xuôi
a.(12 câu đầu ):
Lời gợi nhắc của người ở lại

Tiết 25: Đọc văn: Việt Bắc
( Trích ) Tố Hữu
II. Đọc hiểu đoạn trích :
1.(8 câu đầu ): Khung cảnh chia ly và tâm trạng của kẻ ở, người đi
I. Tìm hiểu chung :
1. Tác phẩm “ Việt Bắc”
2. Đoạn trích học
2.(82 câu còn lại ):
Những nỗi nhớ về Việt Bắc
* Câu hỏi 4:
a.(12 câu đầu ):
Lời gợi nhắc của người ở lại
- “ Mình đi, có nhớ những nhà

Hắt hiu lau xám , đậm đà lòng son

- “ Mình đi, có nhớ những nhà

Hắt hiu lau xám , đậm đà lòng son
Tiết 25: Đọc văn: Việt Bắc
( Trích ) Tố Hữu
II. Đọc hiểu đoạn trích :
1.(8 câu đầu ): Khung cảnh chia ly và tâm trạng của kẻ ở, người đi
I. Tìm hiểu chung :
1. Tác phẩm “ Việt Bắc”
2. Đoạn trích học
2.(82 câu còn lại ):
Những nỗi nhớ về Việt Bắc
* Câu hỏi 4:
H /ảnh: “ hắt hiu lau xám ”
>< “ đậm đà lòng son”
Cảnh sống đơn sơ, thiếu thốn, nghèo nàn, nhà tranh vách đất, lam lũ…
Gợi nhớ con người Việt Bắc tình nghĩa thủy chung son sắc , luôn cưu mang, chở che cho bộ đội
a.(12 câu đầu ):
Lời gợi nhắc của người ở lại

- “ Mình về, còn nhớ núi non
Nhớ khi kháng Nhật, thủa còn Việt Minh

Mình đi, mình có nhớ mình
Tân Trào, Hồng Thái, mái đình, cây đa ?”
MÁI ĐÌNH HỒNG THÁI
Tiết 25: Đọc văn: Việt Bắc
( Trích ) Tố Hữu
II. Đọc hiểu đoạn trích :
1.(8 câu đầu ): Khung cảnh chia ly và tâm trạng của kẻ ở, người đi
I. Tìm hiểu chung :
1. Tác phẩm “ Việt Bắc”
2. Đoạn trích học
2.(82 câu còn lại ):
Những nỗi nhớ về Việt Bắc
* Câu hỏi 5, 6:
a.(12 câu đầu ):
Lời gợi nhắc của người ở lại

CÂY ĐA TÂN TRÀO
Tiết 25: Đọc văn: Việt Bắc
( Trích ) Tố Hữu
II. Đọc hiểu đoạn trích :
1.(8 câu đầu ): Khung cảnh chia ly và tâm trạng của kẻ ở, người đi
I. Tìm hiểu chung :
1. Tác phẩm “ Việt Bắc”
2. Đoạn trích học
2.(82 câu còn lại ):
Những nỗi nhớ về Việt Bắc
a.(12 câu đầu ):
Lời gợi nhớ của người ở lại
* Câu hỏi 5, 6:
- “Mình về, còn nhớ núi non
Nhớ khi kháng Nhật, thủa còn Việt Minh

Mình đi, mình có nhớ mình
Tân Trào, Hồng Thái, mái đình, cây đa ? ”
Tiết 25: Đọc văn: Việt Bắc
( Trích ) Tố Hữu
II. Đọc hiểu đoạn trích :
1.(8 câu đầu ): Khung cảnh chia ly và tâm trạng của kẻ ở, người đi
I. Tìm hiểu chung :
1. Tác phẩm “ Việt Bắc”
2. Đoạn trích học
2.(82 câu còn lại ):
Những nỗi nhớ về Việt Bắc
* Câu hỏi 5, 6:
Nhớ thời tiền khởi nghĩa
Nhớ địa danh kháng chiến
Gợi nhớ niềm tự hào về những ngày
mùa thu Tháng Tám, CM đã giành được
thắng lợi
a.(12 câu đầu ):
Lời gợi nhắc của người ở lại
Điệp từ “mình”: 3 lần
Sự thống nhất, gắn bó khăng khít giữa Việt Bắc – Cách mạng
Tiết 25: Đọc văn: Việt Bắc
( Trích ) Tố Hữu
II. Đọc hiểu đoạn trích :
1.(8 câu đầu ): Khung cảnh chia ly và tâm trạng của kẻ ở, người đi
I. Tìm hiểu chung :
1. Tác phẩm “ Việt Bắc”
2. Đoạn trích học
2.(82 câu còn lại ):
Những nỗi nhớ về Việt Bắc
Tiểu kết:

Chỉ với 12 câu lục bát nhưng điệp từ
“mình đi”, “mình về”, “có nhớ” cứ luyến
láy ngọt ngào mang đậm phong vị ca dao

→ Đoạn thơ vừa là sự gợi nhớ cho người về
vừa là sự tự bộc lộ nỗi nhớ của người ở lại

→Đoạn thơ cho thấy rõ phong cách nghệ
thuật thơ Tố Hữu
a.(12 câu đầu ):
Lời gợi nhắc của người ở lại
1
Củng cố:
2
Củng cố:
3
Củng cố: