Tuần 7. Tây Tiến

TÂY TIẾN

Quang Dũng
Giáo viên: Phạm Hoài Phương
Tru?ng THPT chuy�n L� H?ng Phong - TP H? Chí Minh
TÂY TIẾN


I. Tìm hi?u chung
1. Tác giả
- Tên thật: Bùi Đình Diệm (1921-1988).
-Quê: Hà Tây (nay là Hà Nội).
-Tài hoa: Làm thơ, viết văn, vẽ tranh, sáng tác nhạc.
-Tham gia kháng chiến.
I. Tìm hi?u chung
1. Tác giả
-Tác phẩm chính:
+Truyện, ký: Mùa hoa gạo, Rừng về xuôi, Nhà đồi,.
+Thơ: Bài thơ sông Hồng, Mây đầu ô.
TÂY TIẾN
I. Tìm hi?u chung
2. Hoàn cảnh sáng tác
-Tây Tiến: 1947- biên giới Việt -Lào.
�Địa bàn: Rộng lớn, hiểm trở
? Gian khổ, thiếu thốn, sốt rét.
�Chiến sĩ: thanh niên Hà Nội
(học sinh, trí thức.).
Trẻ trung, hào hoa, lãng mạn,
yêu nước.
-Quang Dũng làm đại đội trưởng
từ đầu 1947 -1948.
-Nhà thơ viết bài thơ này tại
Phù Lưu Chanh (Hà Tây), cuối 1948.



TAÂY TIEÁN
Soâng Maõ xa roài Taây Tieán ôi !
Nhôù veà röøng nuùi nhôù chôi vôi
Saøi Khao söông laáp ñoaøn quaân moûi
Möôøng Laùt hoa veà trong ñeâm hôi
Doác leân khuùc khuyûu doác thaêm thaúm
Heo huùt coàn maây suùng ngöûi trôøi
Ngaøn thöôùc leân cao, ngaøn thöôùc xuoáng
Nhaø ai Pha Luoâng möa xa khôi
Anh baïn daõi daàu khoâng böôùc nöõa
Guïc leân suùng muõ boû queân ñôøi !
Chieàu chieàu oai linh thaùc gaàm theùt
Ñeâm ñeâm Möôøng Hòch coïp treâu ngöôøi
Nhôù oâi Taây Tieán côm leân khoùi
Mai Chaâu muøa em thôm neáp xoâi.
Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa
Kìa em xiêm áo tự bao giờ
Khèn lên man điệu nàng e ấp
Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ
Người đi Châu Mộc chiều sương ấy
Có thấy hồn lau nẻo bến bờ
Có nhớ dáng người trên độc mộc
Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa
Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh màu lá dữ oai hùm
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm
Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành.
Tây Tiến người đi không hẹn ước
Đường lên thăm thẳm một chia phôi
Ai lên Tây Tiến mùa xuân ấy
Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi.

Phù Lưu Chanh
1948





NHỚ
Những kỉ niệm đẹp của đời lính g?n với cảnh sắc và con người miền tây (Đ?an 2)
Những cuộc hành quân gian khổ, tự hào nơi miền tây hiểm trở, thơ mộng (Đ?an 1)
Những người lính dũng cảm, hào hoa, lãng mạn (Đ?an 3)

Tây Tiến – những năm tháng không thể nào quên (Đoạn 4)
* Mạch cảm xúc của bài thơ
II. Tìm hiểu văn bản
II. Tìm hi?u van b?n
1. Đoạn 1: N?i nhớ v? những cu?c hành quân gian khổ, tự hào của đoàn quân Tây Tiến và thiên nhiên miền tây hiểm trở, thơ mộng

Âm điệu tho lan t?a, b�ng khu�ng, hình ?nh tho v?a th?c, v?a l�ng m?n.
?Nỗi nhớ da diết, không nguôi (nhớ thiên nhiên miền tây, nhớ hình ảnh đoàn quân)
Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi !
Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi
Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi
Mường Lát hoa về trong đêm hơi
II. Tìm hi?u van b?n
1. Đoạn 1: N?i nhớ về nh?ng cu?c hành quân gian khổ, tự hào của đoàn quân Tây Tiến va thiên nhiên miền tây hiểm trở, thơ mộng
Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây súng ngửi trời
Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi
II. Tìm hi?u van b?n
1. Đoạn 1: N?i nhớ về những cuộc hành quân gian khổ, tự hào của đoàn quân Tây Tiến và thiên nhiên miền tây hiểm trở, thơ mộng
Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây súng ngửi trời




Con đường núi gập ghềnh khúc khuỷu.
Tiếng thở nặng nhọc của người lính.
�Âm điệu trúc trắc
(nhiều thanh trắc, từ láy)
Hình ảnh đoàn quân . núi cao heo hút Nét tinh nghịch của người lính trẻ
� Đảo từ,
dùng từ táo bạo
II. Tìm hi?u van b?n
1. Đoạn 1: N?i nhớ về nh?ng cu?c hành quân gian khổ, tự hào của đoàn quân Tây Tiến và thiên nhiên miền tây hiểm trở, thơ mộng Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi
� Nhịp 4/3,(hai hình ảnh đối lập)?con đường gấp khúc, dốc núi thẳng đứng .
�Toàn thanh bằng ?cảm giác bình yên, êm ái .
II. Tìm hi?u van b?n
1. Đoạn 1: N?i nhớ về những cuộc hành quân gian khổ, tự hào của đoàn quân Tây Tiến và thiên nhiên miền tây hiểm trở, thơ mộng
Dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây súng ngửi trời
Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi
?4 câu thơ tuyệt bút - một bức tranh vẽ bằng hình ảnh, âm thanh - bút pháp lãng mạn.

II. Tìm hi?u van b?n
1. Đoạn 1: N?i nhớ về những cuộc hành quân gian khổ, tự hào của đoàn quân Tây Tiến và thiên nhiên miền tây hiểm trở, thơ mộng
- Bút pháp lãng mạn, dùng thanh điệu tài hoa ? tô đậm vẻ hoang dại, bí ẩn c?a miền tây.
Anh bạn dãi dầu không bước nữa
Gục lên súng mũ bỏ quên đời !
Chiều chiều oai linh thác gầm thét
Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người
II. Tìm hi?u van b?n
1. Đoạn 1: N?i nhơ về những cuộc hành quân gian khổ, tự hào của đoàn quân Tây Tiến và thiên nhiên miền tây hiểm trở, thơ mộng
Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi
-Giọng thơ chuyển đổi đột ngột, đảo từ (nhớ ôi).
?Nỗi nhớ da diết về một kỉ niệm êm dịu, ấm áp .
II. Tìm hi?u van b?n
1. Đoạn 1: N?i nhớ về những cuộc hành quân gian khổ, tự hào của đoàn quân Tây Tiến và thiên nhiên miền tây hiểm trở, thơ mộng
*Tóm lại: Đoạn thơ là bức tranh chân thực, sinh động (được vẽ bằng cả hình, cả nhạc, bằng bút pháp tả thực và lãng mạn) về một miền tây xa xôi, hiểm trở mà thơ mộng: Trên nền thiên nhiên đó, nổi bật lên hình ảnh đoàn quân Tây Tiến với những người lính trẻ trung tinh nghịch, trong gian khổ vẫn yêu đời, lãng mạn .
?Tình cảm gắn bó thiết tha, nỗi nhớ sâu sắc đối với Tây Tiến, với miền tây, với những cuộc hành quân không thể nào quên
2. Đoạn 2: N?i nhớ về những kỷ niệm đẹp c?a đời lính g?n v?i cảnh sắc và con người miền tây
Nhớ một đêm liên hoan văn nghệ của bộ đội có đồng bào địa phương đến góp vui:




Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa
Kìa em xiêm áo tự bao giờ
Khèn lên man điệu nàng e ấp
Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ
2. Đoạn 2: N?i nhớ v? những kỷ niệm đẹp c?a đời lính g?n v?i cảnh sắc v� con người miền tây
Nhớ một đêm liên hoan văn nghệ của bộ đội có đồng bào địa phương đến góp vui:
Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa
Kìa em xiêm áo tự bao giờ
Khèn lên man điệu nàng e ấp
Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ
B?ng l�n, hội du?c hoa, kh�n l�n,... ? c?nh vật và con người tưng bừng, sôi nổi trong muôn vàn âm thanh, ánh sáng, màu sắc, ấm áp nghĩa tình quân dân.
Kìa em, xiêm áo, man điệu, e ấp ? cảm xúc sung sướng, ngạc nhiên và cảm mến của người lính TT trước trang phục và vũ đạo độc đáo của những cô gái miền tây duyên dáng, tình tứ.
2. Đoạn 2: N?i nhớ v? những kỷ niệm đẹp c?a đời lính g?n v?i cảnh sắc và con người miền tây
- Nhớ những lần hành quân vượt thác
Người đi Châu Mộc chiều sương ấy
Có thấy hồn lau nẻo bến bờ
Có nhớ dáng người trên độc mộc
Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa
2. Đoạn 2: N?i nhớ v? những kỷ niệm đẹp c?a đời lính g?n v?i cảnh sắc v� con người miền tây
Nhớ những lần hành quân vượt thác
Người đi Châu Mộc chiều sương ấy
Có thấy hồn lau nẻo bến bờ
Có nhớ dáng người trên độc mộc
Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa
Hình ảnh thơ vừa thực vừa lãng mạn: cảnh núi rừng miền tây n�n thơ, cĩ h?n và con người nổi bật trên nền bức tranh thiên nhiên (v?i d�ng d?ng d?p tr�n con thuy?n lao tr�n sĩng nu?c). Cảnh và người hòa hợp, quyến luyến, phảng phất trong gió, trong mây.
? Cái nhìn tinh tế, nét bút mềm mại, tài hoa; tình yêu mến và gắn bó sâu nặng với cảnh và người miền tây của Quang Dũng.
Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh màu lá dữ oai hùm
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm.
3. Đoạn 3: N?i nh? v? nh?ng người lính Tây Tiến dũng cảm, hào hoa
3. Đoạn 3: N?i nh? v? nh?ng người lính Tây Tiến dũng cảm, hào hoa
Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh màu lá dữ oai hùm
* Bề ngoài : + Không mọc tóc (do sốt rét rừng, làm tóc rụng)
+ xanh màu lá (m�u l� ng?y trang - m�u da dẻ xanh xao)
* Bên trong (tinh thần): dữ oai hùm: (hình ảnh so sánh ? tư thế oai phong lẫm liệt)
(hình ảnh đối lập: hình thức bề ngoài >< tinh thần bên trong)
3. Đoạn 3: N?i nh? v? nh?ng người lính Tây Tiến dũng cảm, hào hoa
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm
+ Mắt trừng: hình ảnh dữ dội, gợi ra nét oai phong lẫm liệt, sự cảnh giác cao độ, tu th? s?n s�ng chi?n d?u.
+gửi mộng: mộng tiêu diệt quân thù, ý chí quyết tâm giết giặc ? chí lớn.
+mơ dáng kiều thơm: mơ về dáng hình yêu kiều thướt tha, v? d?p thanh qu� của người con gái Hà Nội. (nỗi nhớ rất riêng của người lính Tây Tiến) ? vẻ đẹp tâm hồn, khát khao yêu đương, rất trẻ trung, chân thành, lãng mạn, hào hoa của những chàng trai Hà Nội.
(d?i l?p: hi?n th?c kh?c nghi?t >< t�m h?n l�ng m?n).
3.Đoạn 3: N?i nh? v? nh?ng người lính Tây Tiến dũng cảm, hào hoa
Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
A�o bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành
+ 4 câu thơ nói lên hiện thực khắc nghiệt của cuộc chiến đấu: những người lính nằm lại nơi biên giới xa xôi, cái chết được chôn cất sơ sài. Cái chết thương tâm gợi lên nhiều đau xót (ch?t bi).
+ C�c thủ pháp: nói giảm (về đất), nói quá (áo bào), d�ng từ ngữ Hán Việt trang trọng (m? vi?n x?), giọng thơ trầm hùng bi tráng ? ca ngợi sự hy sinh cao cả mà bình dị, thầm l?ng của ngu?i lính Tây Tiến - Sự hi sinh đã trở thành bất tử (ch?t tr�ng).
(D?i l?p: ch?t bi >< ch?t tr�ng).
3. Đoạn 3: N?i nh? v? nh?ng người lính Tây Tiến dũng cảm, hào hoa
* Tĩm l?i: D?an tho d?ng l?i chân thực, sinh d?ng hình tượng ngu?i lính Tây Tiến h�o hoa, l�ng m?n, l?m li?t, oai h�ng.


V? d?p
hào hoa, hào
hùng
Vóc dáng oai phong, lẫm liệt
Tư thế chiến đấu oai hùng
Tư thế ra đi: coi cái chết nhẹ tựa lông hồng.
Giấc mơ đẹp, lãng mạn
Cái chết lẫm liệt, anh hùng.
Bút pháp lãng mạn
Niềm nhớ thương, cảm phục
4. Đoạn 4: Khắc sâu nỗi nhớ Tây Tiến - lời thề gắn bó vói Tây Tiến
Tây Tiến người đi không hẹn ước
Đường lên thăm thẳm một chia phôi
Ai lên Tây Tiến mùa xuân ấy
Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi

- mùa xuân ấy
Mùa xuân 1947 (thành lập đoàn quân Tây Tiến).
Mùa xuân của cuộc đời các chiến sĩ
Mùa xuân của dân tộc
4. Đoạn 4: Khắc sâu nỗi nh? T�y Ti?n - lời thề gắn bó với Tây Tiến
Tây Tiến người đi không hẹn ước
Đường lên thăm thẳm một chia phôi
Ai lên Tây Tiến mùa xuân ấy
Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi
- Nhịp thơ chậm, giọng thơ buồn ? sự gắn bó khăng khít chung thủy, sâu nặng với Tây Tiến. Khoảng cách không gian, khoảng cách th?i gian (đường lên thăm thẳm, mùa xuân ấy) không chia cắt được lòng người. T�m h?n ngu?i T�y Ti?n m�i g?n bĩ v?i m�a xu�n ?y, v?i c? d�n t?c.
III. Chủ đề:
- Bài thơ ca ngợi vẻ đẹp của người lính Tây Tiến, cũng là vẻ đẹp của những người lính trong kháng chiến chống Pháp;
- Thể hiện tình cảm sâu nặng của nhà tthơ với đơn vị Tây Tiến, với cảnh vật và con người miền tây một thời gắn bó.
IV. Tổng kết
1. Ngh? thu?t: Cảm hứng lãng mạn + âm điệu hào hùng bi tráng; từ ngữ, hình ảnh giàu chất họa, chất nhạc, cách thể hiện tài hoa tinh tế.
2. N?i dung: Thông qua một nỗi nhớ cụ thể về m?t don v?, một miền đất, một quãng đời chiến đấu, bài thơ thể hiện hào khí của tuổi trẻ Việt Nam trong buổi đầu chống Pháp gian lao, vất vả.
Kiểm tra, đánh giá
Hình tượng người lính Tây Tiến.
Cảm hứng lãng mạn và tính chất bi tráng của bài thơ
Gợi ý giải bài tập
Tây Tiến
Bút pháp lãng mạn.
Tô đậm cái đặc biệt, cái phi thường.
Hình ảnh người lính xuất thân từ những thanh niên, trí thức Hà Nội hào hoa, lãng mạn. Tác giả đã lồng vào hình ảnh người anh hùng trong hiện thực hình mẫu lí tưởng của người tráng sĩ thời xưa "một đi không về".
Đồng chí
Bút pháp hiện thực.
Tô đậm cái bình thường, cái có thật.
Hình ảnh người lính xuất thân từ người dân cày lam lũ. Sức mạnh tinh thần của họ là tình đồng chí, tình giai cấp mà họ phát hiện ra được trong sinh hoạt tinh thần của người lính cách mạng, như một tình cảm mới mẻ, thiêng liêng
So sánh "Tây Tiến" (Quang Dũng) và "Đồng chí" (Chính Hữu):