Tuần 7. Tây Tiến

CHÀO MỪNG
QUÝ THẦY CÔ
ĐẾN THĂM LỚP
Trình bày cách làm bài nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ?
* Kiểm tra bài cũ:
Đáp án:
- Bước 1: đọc kỹ, cảm nhận chung về bài thơ, đoạn thơ.
- Bước 2: tìm hiểu sâu tác phẩm ở phương diện nôi dung, nghệ thuật (chú ý phân tích từ ngữ, hình ảnh, chi tiết nghệ tiêu biểu)
- Bước 3: lập dàn ý theo các luận điểm đã tìm được.
- Bước 4: Dựa vào dàn ý viết thành bài văn.
QUANG DŨNG
TÂY TIẾN
GV: Nguyễn Thị Thu Tuyền
Trường: THPT Quang Trung
TIết 19 – 20: Đọc văn


I. Tìm hiểu chung:


Hãy trình bày những hiểu biết của em về nhà thơ Quang Dũng?
(1921 - 1988)

1. Tác giả:
TÂY TIẾN
QUANG DŨNG
I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả: ( 1921 – 1988 )
TÂY TIẾN
QUANG DŨNG
QUANG DŨNG 1921 - 1988
- Tên khai sinh: Bùi Đình Diệm
- Quê quán: Hà Tây (nay là Hà Nội )
Là người nghệ sĩ đa tài: làm thơ, vẽ tranh, soạn nhạc… Một hồn thơ lãng mạn tài hoa: nhà thơ của “xứ Đoài mây trắng”, thơ giàu chất nhạc, chất họa.
- Các tác phẩm chính:
+Truyện, kí: Mùa hoa gạo, rừng về xuôi, Nhà đồi . . .
+Thơ: Bài thơ sông Hồng, Mây đầu ô



Bút tích bài Tây Tiến
I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả: ( 1921 – 1988 )
Tranh Quang Dũng
Vợ và con nhà thơ
TƯ LIỆU VỀ NHÀ THƠ QUANG DŨNG
I. Tìm hiểu chung:
1 Tác giả: ( 1921 – 1988 )
TÂY TIẾN
QUANG DŨNG
Tây Tiến là đơn vị bộ đội thành lập 1947
- Nhiệm vụ phối hợp với bộ đội Lào, đánh tiêu hao sinh lực địch ở vùng biên giới Thượng Lào.
- Thành phần: phần đông là học sinh sinh viên Hà Nội.
- Hoàn cảnh sống: gian khổ, khó khăn.
- Tâm hồn: yêu đời, lãng mạn, hào hoa.
- Sau một năm thành lập, Tây tiến về Hoà Bình và thành lập trung đoàn 52.
- Quang Dũng đến Tây tiến những ngày đầu thành lập và là một đại đội trưởng ở đó.
- Năm 1948, Quang Dũng chuyển sang đơn vị khác.
- Nhớ đơn vị cũ, Quang Dũng viết Nhớ Tây Tiến tại Phù Lưu Chanh, sau đổi thành Tây Tiến và in trong tập “Mây đầu ô”.
2. Tác phẩm:
? Bài thơ được tác giả viết dựa trên cơ sở hiện
thực nào ? Cảm xúc xuyên suốt bài thơ là
cảm xúc gì ?

Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!
Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi
Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi
Mường Lát hoa về trong đêm hơi
Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây súng ngửi trời
Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi
Anh bạn dãi dầu không bước nữa
Gục lên súng mũ bỏ quên đời!
Chiều chiều oai linh thác gầm thét
Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người
Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi
I. Tìm hiểu chung:
II. Đọc – hiểu văn bản:
Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa
Kìa em xiêm áo tự bao giờ
Khèn lên man điệu nàng e ấp
Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ
Người đi Châu Mộc chiều sương ấy
Có thấy hồn lau nẻo bến bờ
Có nhớ dáng người trên độc mộc
Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa
Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh màu lá dữ oai hùm
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đên mơ Hà Nội dáng kiều thơm
Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành
Tây Tiến người đi không hẹn ước.
Đường lên thăm thẳm một chia phôi.
Ai lên Tây Tiến mùa xuân ấy.
Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi.
II. Đọc - hiểu văn bản:
Bức tranh thiên nhiên và hình ảnh đoàn quân Tây Tiến:(khổ1)
* 2 câu thơ đầu:
Sông Mã xa rồi Tây tiến ơi!
Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi
Nhớ: cảm xúc trung hoà
Nhớ chơi vơi: cụ thể, tăng tiến
Gieo vần “ơi” mở rộng, âm hưởng kéo dài. Tây tiến ơi! → sự luyến tiếc
Rừng núi: không gian chiều sâu, rộng, cao
TÂY TIẾN
QUANG DŨNG
ơi
Nhớ
nhớ chơi vơi
Thời gian qua rồi
Không gian theo chiều dài
Xa
ơi
Nỗi nhớ da diết, bao trùm không gian và thời gian
Nỗi nhớ của nhà thơ thể hiện thế nào trong hai câu thơ đầu?
Nỗi nhớ cháy bỏng, da diết, lửng lơ, mong manh, trải dài trong không gian, thời gian dạt dào kỉ niệm.
Sài Khao: sương lấp đoàn quân
Mường lát: hoa về trong đêm hơi
Pha Luông: mưa xa khơi
Mường Hịch: cọp trêu người
Mai Châu: mùa em thơm nếp xôi
Hoang sơ kì bí, lạ lùng; hoành tráng, hùng vĩ mà trữ tình
Rừng thiêng nước độc
Hoang sơ nhưng trữ tình, lãng mạn
Dữ dội mà thơ mộng
Dữ dội, ghê sợ
Gần gũi, ấm áp
C?nh núi rừng Tây Bắc hiện lên như thế nào trong nỗi nhớ của nhà thơ ?
* Các câu còn lại:
- Vẻ đẹp của thiên nhiên:
Ấn tượng không gian mạnh mẽ, núi cao vực sâu, địa thế hiểm trở, đe doạ tính mạng con người.
+ Đối: Dốc lên khúc khuỷu >< dốc thăm thẳm
- Vẻ đẹp của thiên nhiên:
+ Sử dụng điệp từ “dốc” kết hợp với các từ láy “khúc khuỷu”, “thăm thẳm”, “heo hút”…
Thiên nhiên hiểm trở nhưng hùng vĩ, thơ mộng.
Trèo đèo vượt suối, vất vả, hiểm nguy.
Hình ảnh lớn lao, chiếm lĩnh không gian.
Tâm hồn lãng mạn. Vượt khỏi không gian hiện thực.
Hình ảnh: súng ngửi trời
- Vẻ đẹp của thiên nhiên:
Chiều chiều oai linh thác gầm thét.
Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người.
Thiên nhiên huyền bí và khắc nghiệt.
* Hình ảnh đoàn quân Tây Tiến:
- Mệt mỏi; cái chết lặng lẽ ở tuổi đôi mươi.
Anh bạn dãi dầu không bước nữa
Gục lên súng mũ bỏ quên đời.
Nói giảm, nói tránh -> bỏ quên đời, anh về đất -> bình thường hóa cái chết
-> tô đậm hiện thực khó khăn, thể hiện niềm trân trọng đồng đội, ca ngợi sự hy sinh cao cả của người lính.
- Nói đến cái chết một cách thản nhiên để tô đậm nỗi mất mát đau thương và vẻ đẹp hào hùng hiên ngang của người lính trong buổi đầu chống Pháp.
? Caùi cheát cuûa ngöôøi lính Taây Tieán ñöôïc
nhaø thô mieâu taû nhö theá naøo?
- Nhớ được lặp lại:
Tạo cảm giác ấp áp, êm dịu, xua đi những gian khổ trước đó vừa tạo tâm thế chuyển sang đoạn tiếp theo
Bức tranh thiên nhiên và hình ảnh đoàn quân Tây Tiến
(2 câu cuối)
- Cơm lên khói:
Chuyển đổi từ núi rừng tây Bắc, cuộc hành quân vất vả sang ấm áp, gần gũi
Tình gia đình thân mật, ấm áp, gần gũi
- “Mùa em”: sự hòa hợp giữa cảnh và người Tây Bắc, tạo nên sự say đắm lòng người đến bâng khuâng.
MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ ĐẤT VÀ NGƯỜI TÂY BẮC
* Dặn dò:
- Nắm được cuộc đời của tác giả Quang Dũng.
- Nắm được hoàn cảnh sáng tác bài thơ Tây tiến.
- Nắm được đặc điểm nội dung và nghệ thuật của khổ thơ 1.
* Củng cố:
Khổ thơ đầu là bức tranh thiên miền Tây hùng vĩ, dữ dội nhung vô cùng mĩ lệ, trữ tình và hình ảnh người lính trên chặng đường hành quân trong cảm xúc “nhớ chơi vơi” về một thời Tây Tiến.
Đặc biệt là nhớ những vùng đất xa xôi, hoang vắng, hùng vĩ, dữ dội, khắc nghiệt, đầy bí hiểm nhưng vô cùng thơ mộng trữ tình.
Cám ơn quý thầy cô
và các em học sinh/
MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ THIÊN NHIÊN TÂY BẮC
2. Kỉ niệm đêm liên hoan dọc đường hành quân
TÂY TIẾN
QUANG DŨNG
II. Đọc hiểu văn bản
1. Bức tranh thiên nhiên và hình ảnh đoàn quân Tây Tiến
Các động từ mạnh: Bừng lên, khèn lên, về, xây . . .
Đêm liên hoan thắm đậm tình quân dân
Hô ngữ “kìa em”
Ngạc nhiên, bất ngờ
Tâm trạng ngạc nhiên, ngỡ ngàng,
say mê trước vẻ đẹp thiên nhiên mĩ lệ và con người tình tứ mà e thẹn.
Chiều sương ấy
Không gian và thời gian
Dáng người trên độc mộc
Hoa đong đưa
Mềm mại, uyển chuyển
Tay chèo uyển chuyển
Sự hài hòa giữa con người hữu tình và thiên nhiên Tây Bắc hữu linh.
2. Kỉ niệm đêm liên hoan dọc đường hành quân
TÂY TIẾN
QUANG DŨNG
II. Đọc hiểu văn bản
1. Bức tranh thiên nhiên và hình ảnh đoàn quân Tây tiến
CHÀO MỪNG
QUÝ THẦY CÔ
ĐẾN THĂM LỚP
2. Kỉ niệm đêm liên hoan dọc đường hành quân
TÂY TIẾN
QUANG DŨNG
II. Đọc hiểu văn bản
1. Bức tranh thiên nhiên và hình ảnh đoàn quân Tây Tiến
3. Hình tượng người lính Tây Tiến
Đầu không mọc tóc
Quân xanh màu lá
Mắt trừng
Dữ oai hùm
Phi thường, khác lạ
Đối lập
Quân xanh màu lá
><
Khẳng định sức mạnh tinh thần oai phong lẫm liệt.
TÂY TIẾN
QUANG DŨNG
II. Đọc hiểu văn bản
3. Hình tượng người lính Tây Tiến
Lãng mạn, khao khát yêu thương
Đối lập
Thực tế khắc nghiệt
Cái chết luôn rình rập
Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Áo bào thay chiếu
Tầm vóc lớn lao kì vĩ như một chiến tướng
Chẳng tiếc đời xanh
Anh về đất
Mồ viễn xứ
Cái chết thầm lặng nơi xứ người
Áo bào thay chiếu
Hiện thực khốc liệt
Kì vĩ, tráng lệ
Sông mã: gầm lên khúc độc hành
Xót xa, thương tiếc
Xót thương, kính trọng
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành
4. Lời thề gắn bó với Tây Tiến
Các từ cùng trường
Không hẹn ước
Một chia phôi
Quyết tâm không quay trở về
TÂY TIẾN
QUANG DŨNG
II. Đọc hiểu văn bản
Tây Tiến người đi không hẹn ước
Đường lên thăm thẳm một chia phôi
Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi
Hi sinh nơi đất lạ quê người
Quyết tâm theo đuổi lí tưởng
Khát vọng cống hiến là mãi mãi
Ai lên Tây Tiến mùa xuân ấy
Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi
II. Đọc hiểu văn bản
TÂY TIẾN
QUANG DŨNG
I. Tìm hiểu chung
III. Tổng kết
2. Nghệ thuật: Cảm hứng lãng mạn; âm điệu hào hùng bi tráng; ngôn ngữ giàu chất nhạc, hoạ.
1. Nội dung: Bài thơ khắc hoạ thành công hình ảnh người lính Tây Tiến với vẻ đẹp lãng mạn, đậm chất bi tráng trên cái nền cảnh thiên nhiên miền tây hùng vĩ, dữ dội và mĩ lệ. Tác phẩm góp phần hun đúc hào khí tuổi trẻ những năm kháng chiến chống Pháp đầy gian khổ.
Củng cố: Vẻ đẹp người lính Tây Tiến trong bài thơ “Tây Tiến” của nhà thơ Quang Dũng ?
Bài tập: Diễn lại bằng ngôn ngữ văn xuôi hình ảnh người chiến sĩ Tây Tiến.
Bài tập về nhà: So sánh hình ảnh người lính trong bài thơ “Tây Tiến” của nhà thơ Quang Dũng với hình ảnh người lính trong bài thơ “Đồng chí” của nhà thơ Chính Hữu.
TRÂN TRỌNG KÍNH CHÀO