Tuần 7. Tây Tiến

Tiết 18
TÂY TIẾN
Quang Dũng
Đọc văn
1.Tác giả
I – TÌM HIỂU CHUNG
Nhà thơ Quang Dũng
Một bức kí họa của Quang Dũng
I – TÌM HIỂU CHUNG
1.Tác giả
Tên thật : Bùi Đình Diệm (1921 – 1988).
- Quê: Phượng Trì - Đan Phượng – Hà Tây (Hà Nội)
- Cuộc đời :
+ Là người đa tài: Làm thơ, viết văn, vẽ tranh…
+ Được biết nhiều với tư cách là nhà thơ.
+ Phong cách sáng tác: vừa hồn nhiên vừa tinh tế, lãng mạn và hào hoa.

Sáng tác chính:
+ Mây đầu ô (1968)
+ Thơ văn Quang Dũng (1988)
Qua một số hình ảnh trên hãy cho biết vài nét về nhà thơ Quang Dũng?
I – Tìm hiểu chung
1. Tác giả
I – TÌM HIỂU CHUNG
2. Văn bản
a. Hoàn cảnh sáng tác:
- Trích tác phẩm “Mây đầu ô”.
Viết vào năm 1948 ở Phù Lưu Chanh (Hà Tây)
- Khi nhà thơ chuyển đơn vị khác và nhớ về đoàn binh Tây Tiến
I – Tìm hiểu chung
1. Tác giả
2. Văn bản
I – TÌM HIỂU CHUNG
2. Văn bản
b. Đặc điểm của đoàn binh Tây Tiến
- Thời gian thành lập:
Năm 1947, Quang Dũng cũng là lính Tây Tiến
- Nhiệm vụ:
Phối hợp với bộ đội Lào bảo vệ biên giới Việt – Lào.
- Địa bàn hoạt động:
Đồi núi Tây Bắc Việt Nam và Thượng Lào.
- Thành phần:
Chủ yếu là học sinh, sinh viên
- Điều kiện sống:
- Tinh thần:
Gian khổ, thiếu thốn
Hào hùng, lãng mạn – lạc quan, yêu đời.
Hãy cho biết vài nét về đoàn binh Tây Tiến?
I – Tìm hiểu chung
1. Tác giả
2. Văn bản
BINH ĐOÀN TÂY TIẾN
I – TÌM HIỂU CHUNG
2. Văn bản
c. Bố cục:
- Phần 1: 14 câu đầu: Bức tranh thiên nhiên Tây Bắc và bước đường hành quân của người lính Tây Tiến
- Phần 2: 8 câu tiếp: Kỉ niệm về tình quân dân
- Phần 3: Bức tượng đài người lính Tây Tiến
- Phần 4: Lời hẹn ước
4 phần
d. Nhan đề:
- Nhớ Tây Tiến  Tây Tiến
 Cả bài thơ là một nỗi nhớ, nhớ tha thiết cháy lòng về những năm tháng sống ở đoàn binh Tây Tiến
I – Tìm hiểu chung
1. Tác giả
2. Văn bản
II – ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
1. Khổ thơ đầu
Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!
Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi
Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi
Mường Lát hoa về trong đêm hơi
Dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây, súng ngửi trời!
Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi
Anh bạn giãi dầu không bước nữa
Gục lên súng mũ bỏ quên đời
Nhớ ôi, Tây Tiến cơm lên khói
Mai Châu, mùa em thơm nếp xôi
II – ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
1. Khổ thơ đầu
a. Hai câu đầu:
Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!
Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi!
- Nỗi nhớ bao trùm cả không gian và thời gian:
+ Tây Tiến ơi: Nỗi nhớ không thể kìm nén  bật thành tiếng gọi tha thiết
+ Không gian: Sông Mã và núi rừng  nơi lưu giữ nhiều nhất những kỉ niệm của một thời Tây Tiến
+ Nhớ chơi vơi: nỗi nhớ mênh mông, vô tận
 Nỗi nhớ là cảm xúc chủ đạo xuyên suốt bài thơ
Cảm nhận của em về hai câu thơ đầu?
I – Tìm hiểu chung
II – Đọc hiểu
1. Khổ thơ đầu
a. Hai thơ đầu
b. Hai câu tiếp
- Liệt kê các địa danh: Sài Khao, Mường Lát, Pha Luông, Mường Hịch…
+ Gợi sự xa xôi, hoang vu, hẻo lánh
+ Đặc tả sự khác biệt của thiên nhiên Tây Bắc
- Sài Khao: sương dày đặc như lấp cả đoàn quân
- Mường Lát: đêm hơi
 Sự khắc nghiệt của thời tiết
- Dẫu hành quân mệt mỏi nhưng vẫn nhận ra vẻ đẹp của hoa rừng Tây Bắc  tâm hồn nghệ sĩ
 Thiên nhiên Tây Bắc vừa khắc nghiệt vừa nên thơ; người lính Tây Tiến trong gian khổ vẫn yêu cái đẹp
Tại sao nhà thơ lại liệt kê các địa danh?
I – Tìm hiểu chung
II – Đọc hiểu
1. Khổ thơ đầu
a. Hai câu thơ đầu
b. Hai câu tiếp
- Heo hút cồn mây súng gửi trời
+ Hiểm trở, hùng vĩ, chất ngất của núi rừng Tây Bắc
+ “súng ngửi trời!
- Độ cao ghê gớm của con dốc
- Cách nói tinh nghịch, lính tráng
 dù gian khổ vẫn lạc quan, yêu đời
+ Điệp từ “dốc”
+ từ láy
+ thanh trắc
+ nhịp ngắn
 Diễn tả
- Sự gồ ghề khúc khuỷnh của con đường hành quân
- Nhịp thở, bước chân hành quân gian khổ của người lính
Dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm
c. Bốn câu tiếp
Có những biện pháp nghệ thuật nào trong câu thơ?
I – Tìm hiểu chung
II – Đọc hiểu
1. Khổ thơ đầu
a. Hai câu thơ đầu
b. Hai câu tiếp
c. Bốn câu tiếp
- Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống
+ Nhịp thơ 4/3
+ nghệ thuật đối
 câu thơ như bẻ đôi
 dốc núi vút lên, đổ xuống: tạo cảm giác rợn ngợp
- Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi
+ Câu thơ toàn vần bằng:
- Thơ mộng trữ tình của thiên nhiên TB
- Phút nghỉ ngơi bình thản của người lính
 một Tây Bắc dữ dội, hùng vĩ và một tinh thần lạc quan, bản lĩnh vượt qua khó khăn của những người lính Tây Tiến
I – Tìm hiểu chung
II – Đọc hiểu
1. Khổ thơ đầu
a. Hai câu thơ đầu
b. Hai câu tiếp
c. Bốn câu tiếp
- Sự hi sinh của những người lính trên con đường hành quân gian nan, khắc nghiệt
- Không bước nữa; bỏ quên đời:
Nói giảm, nói tránh
 Tây Tiến là khúc tưởng niệm bi tráng về những người đồng đội đã hi sinh trong đó cái bi thật thẳm sâu mà cái tráng thật hào hùng
d. Hai câu tiếp
Anh bạn giãi dầu không bước nữa
Gục lên súng mũ, bỏ quê đời
I – Tìm hiểu chung
II – Đọc hiểu
1. Khổ thơ đầu
a. Hai câu thơ đầu
b. Hai câu tiếp
c. Bốn câu tiếp
d. Hai câu tiếp
Chiều chiều oai linh thác gầm thét
Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người
+ “Chiều chiều”; “đêm đêm”: chỉ thời gian liên tục, thường xuyên
+ “thác gầm thét”; “cọp trêu người”: thiên nhiên lấn át con người
+ tăng thêm sự hoang dã kì bí của miền đất
+ sự nguy hiểm mà các chiến sĩ luôn luôn phải đối mặt
e. Bốn câu cuối
 Một Tây Bắc kì bí, hoang sơ – một thử thách lớn cho sự dũng cảm những người lính Tây Tiến
I – Tìm hiểu chung
II – Đọc hiểu
1. Khổ thơ đầu
a. Hai câu thơ đầu
b. Hai câu tiếp
c. Bốn câu tiếp
d. Hai câu tiếp
e. Bốn câu cuối
- Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi
+ Nắm cơm ấm tình quân dân
+ Tây Bắc thiên nhiên thật dữ dội nhưng tình người thật nồng ấm
 Một bức tranh thiên nhiên Tây Bắc hùng vĩ dữ dằn, nhưng cũng rất thơ mộng trữ tình.
 Một chặng đường hành quân đầy gian nan hiểm nguy và cả sự hi sinh thầm lặng nhưng ta thấy vẫn toát lên sự lạc quan yêu đời của những người lính Tây Tiến
 Phong cách nghệ thuật của Quang Dũng: Hiện thực mà lãng mạn
I – Tìm hiểu chung
II – Đọc hiểu
1. Khổ thơ đầu
a. Hai câu thơ đầu
b. Hai câu tiếp
c. Bốn câu tiếp
d. Hai câu tiếp
e. Bốn câu cuối