Tuần 7. Tây Tiến

TÂY TIẾN
Quang Dũng
I.TÌM HIỂU CHUNG
1.Tác giả: (1921-1988)
- Tên thật là Bùi Đình Diệm.
- Quê ở Hà Tây.
- Có nhiều tài năng: vẽ tranh, viết văn, làm thơ, sáng tác nhạc,…
- Phong cách thơ: phóng khoáng, lãng mạn, tài hoa.
-Tác phẩm tiêu biểu:
+Truyện, ký: Mùa hoa gạo, Rừng về xuôi, Nhà đồi…
+Thơ: Bài thơ sông Hồng, Mây đầu ô …


2.Tác phẩm
Quang Dũng là đại đội trưởng đơn vị Tây tiến thành lập năm 1947.
Một năm sau Quang Dũng chuyển sang đơn vị khác. Khi ngồi ở Phù Lưu Chanh nhớ đơn vị cũ anh sáng tác bài thơ “Tây Tiến”.
a.Hoàn cảnh sáng tác
Giáo viên biên soạn: Minh Trung





















b. Bố cục: 4 phần
-Phần 1:

-Phần 2:

-Phần 3:

-Phần 4:
Những cuộc hành quân gian khổ, tự hào nơi miền tây hiểm trở, thơ mộng (Đoạn 1)
Nh?ng k? ni?m d?p c?a d?i lính g?n v?i c?nh s?c v� con ngu?i mi?n t�y (Do?n 2)
Ch�n dung ngu?i lính T�y Ti?n (Do?n 3)
Tây Tiến, những năm tháng không thể quên (Đoạn 4)
* nhớ choi voi
Câu cảm
điệp từ
từ láy
Hiệp vần “ơi”
nỗi nhớ lửng lơ, đầy ắp, không định hình,
định lượng, bao trùm cả không gian và thời gian .
Ám ảnh tâm trí khôn nguôi, da diết đến thăm thẳm nhớ thương.
* Tây Tiến ơi !
1.Những cuộc hành quân gian khổ của đoàn quân Tây Tiến và khung cảnh thiên nhiên Tây bắc hùng vĩ, hoang sơ, dữ dội, thơ mộng, trữ tình qua nỗi nhớ của Quang Dũng :
a. Nhớ núi rừng Tây Bắc
II.Đọc - hiểu văn bản :
tiếng gọi thân thương

 nỗi nhớ tha thiết
nhấn mạnh nỗi nhớ :
Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi
Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi !
? Nét lãng mạn của hồn thơ Quang Dũng
Hình ảnh giàu chất hiện thực
gợi cho ta liên tưởng tới hình ảnh đoàn quân Tây tiến đi trong lớp sương khói lung linh huyền ảo, như thực như mộng của rừng núi.

Những miền đất lạ
Sài Khao
Mường Lát
…..
gợi sự xa xôi, hẻo lánh, hoang dã, nơi đoàn quân Tây Tiến đã đi qua.

gắn với những kỷ niệm cụ thể.
* Hình ảnh : đoàn quân mỏi hoa về trong đêm hơi
Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi
Mường Lát hoa về trong đêm hơi.
+ Di?p t? dốc
+ T? lỏy tu?ng hỡnh
+ Sỳng ng?i tr?i
S? d?ng 5 thanh tr?c
Sự trúc trắc, gập ghềnh rất khó đi.
Húm h?nh, tinh ngh?ch, h?n nhiờn c?a ngu?i lớnh Tõy Ti?n

?
D?c lờn khỳc khu?u d?c tham th?m
Heo hỳt c?n mõy sỳng ng?i tr?i
sự hiểm trở, trùng điệp, cao vút của núi đồi miền Tây .
+ Heo hút cồn mây

Những từ ngữ giàu giá trị tạo hình: “khúc khuỷu”, “thăm thẳm”, “cồn mây”, “súng ngửi trời”  diễn tả thật đắc cảnh núi cao,dốc sâu, vực thẳm.
Thậm xưng  Độ cao của núi

- Những nếp nhà thấp thoáng mờ nhòa khuất chìm xa xa ẩn hiện trong màn mưa
- Dối
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi
+ M?t lo?t thanh b?ng
- 4 cõu " d?c lờn khỳc khu?u. . . . . . . . . . . .
- Nhịp ngắt bẻ đôi
Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống
.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .mưa xa khơi ”
 Bức tranh thiên nhiên Tây Bắc hùng vĩ, dữ dội, thử thách lòng quả cảm của người lính Tây Tiến. Tuy vậy họ vẫn hồn nhiên yêu đời.
vách nói vót lªn ®æ xuèng th¼ng ®øng:
lên cao chót vót, xuống sâu thăm hẳm
Nguy hiểm tột cùng
Tạo cảm giác nhẹ nhàng,diễn tả tâm trạng người lính bình thản trước gian lao
Chiều chiều oai linh thác gầm thét
Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người
* Thiên nhiên hoang dã :
+ Thác gầm thét
+ Cọp trêu người
Nhân hóa
+ Chiều chiều
+ Đêm đêm
Thường xuyên đối mặt với nguy hiểm, dữ dội, bí ẩn, hoang vu cña chèn rõng thiªng n­íc ®éc
 Đường hành quân gian khổ

Hoang sơ, man dại, đầy bí mật
Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi
=> Nỗi nhớ da diết về những kỉ niệm êm dịu và ấm áp
+ Cơm lên khói
+ Thơm nếp xôi
Tả thực
Bửa cơm nóng
Hương thơm nếp mới
mùa em thơm nếp xôi

 Diễn đạt tài hoa
mùa em
Mùa lúa chín
Mùa nếp thơm
Mùa của tình quân dân
+ “ Đoàn quân mỏi”.
+ “Anh bạn … quên đời”
+ Khụng bu?c n?a, b? quờn d?i
b.Nhớ về người lính Tây Tiến :
+ “Heo hút cồn mây súng ngửi trời”
 Dù vất vả nhưng vẫn toát lên vẻ đẹp lãng mạn hào hoa .
-Phải trải qua nhiều gian khổ, vất vả :
- Người lính hồn nhiên, tinh nghịch trước gian khổ :
do hành quân trong đêm
Kh?u khớ lóng m?n, núi hy sinh, mỏt mỏt nh? nhừm, kiờu b?c l�m gi?m b?t dau thuong, bi l?y.
*Tĩm l?i:
Do?n tho l� b?c tranh ch�n th?c, sinh d?ng (du?c v? b?ng c? hình, c? nh?c, b?ng b�t ph�p t? th?c v� l�ng m?n) v? m?t mi?n t�y xa xơi, hi?m tr? m� tho m?ng. Tr�n n?n thi�n nhi�n dĩ, n?i b?t l�n l� hình ?nh dồn qu�n T�y Ti?n v?i nh?ng ngu?i lính tr? trung tinh ngh?ch, trong gian kh? v?n y�u d?i, l�ng m?n .
2. Do?n 2: N?i nh? v? nh?ng k? ni?m d?p c?a d?i lính g?n v?i c?nh s?c v� con ngu?i mi?n t�y
Nh? 1 d�m li�n hoan van ngh? c?a b? d?i d?ng b�o d?a phuong d?n gĩp vui:
Doanh tr?i b?ng l�n h?i du?c hoa
Kìa em xi�m �o t? bao gi?
Kh�n l�n man di?u n�ng e ?p
Nh?c v? Vi�n Chan x�y h?n tho
-Đuốc hoa : làm bừng sáng doanh trại và làm khung cảnh lãng mạn hơn.
-Tiếng khèn làm ngây ngất lòng người.
-Hình ảnh cô sơn nữ trong bộ “xiêm áo” lộng lẫy với dáng điệu “e ấp” trong vũ điệu đậm màu sắc rừng núi “man điệu” đã làm những người lính giờ dương như đã hóa thành thi sĩ với hồn thơ trào dâng.
Cảnh sông nước:
-Thời gian: chiều sương.
-Hình ảnh:
+Bông lau:
.chập chờn lay động như có hồn.
.dập dềnh trôi trên dòng nước lũ quyến luyến, tình tứ.
+Dáng người vững chãi trên con thuyền độc mộc giữa dòng nước lũ.
=> Bức tranh thiên nhiên thơ mộng, khỏe khoắn, sinh động.



Hình ?nh tho v?a th?c v?a l�ng m?n: c?nh n�i r?ng ni?n t�y n�n tho, cĩ h?n v� con ngu?i n?i b?t tr�n n?n b?c tranh thi�n nhi�n (v?i d�ng d?ng d?p tr�n con thuy?n) . C?nh v� ngu?i hịa h?p, quy?n luy?n, ph?n ph?t trong giĩ, trong suong.
=> C�i nhìn tinh t?, n�t b�t m?m m?i, t�i hoa; tình y�u m?n v� g?n bĩ s�u n?ng v?i c?nh v� ngu?i mi?n t�y c?a nh� tho Quang Dung.
3.Đoạn 3: Vẻ đẹp lãng mạn và chất bi tráng của hình ảnh người lính Tây Tiến.
Không mọc tóc
Quân xanh màu lá
Cuộc sống gian khổ, bệnh tật
Hiện thực tột cùng cơ cực
><
Dữ oai hùm
Mắt trừng
Sức mạnh tinh thần oai phong lẫm liệt
Khí phách anh hùng, dũng cảm
=>Chân dung người lính vừa chân thực vừa hào hùng
- Tâm hồn: “ Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm”
-> Nét hào hoa, đa tình của những chàng trai Hà thành.
- Ý chí: “ Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh”
-> Sẵn sàng dâng hiến cả sự sống, tuổi trẻ cho Tổ quốc.
- Cái chết: “mồ viễn xứ”, “về đất”
-> Người lính hy sinh là trở về với đất mẹ, nhẹ nhàng đi vào cõi chết.

-“Khúc độc hành”: giọng thơ trầm buồn như khúc nhạc tiễn đưa các anh.
=>Hình ảnh người lính mang chất bi tráng

Các thuû phaùp: noùi giaûm (veà ñaát), noùi quaù (aùo baøo), dùng töø ngöõ Haùn Vieät trang troïng (mồ viễn xứ), gioïng thô traàm huøng bi traùng  ca ngôïi söï hy sinh cao caû maø bình dò, thaàm lặng cuûa người lính Taây Tieán - Söï hi sinh ñaõ trôû thaønh baát töû (chất tráng).
(Đối lập: chất bi >< chất tráng).
* Tóm lại: Đọan thơ dựng lại chaân thöïc, sinh động hình töôïng người lính Taây Tieán hào hoa, lãng mạn, lẫm liệt, oai hùng.


4.Đoạn 4: Lời thề gắn bó với Tây Tiến
Nhịp thơ chậm, giọng thơ buồn, nhưng linh hồn của đoạn thơ vẫn toát lên vẻ hào hùng :
- Cái tinh thần một đi không trở lại : “Người đi không hẹn ước”.
- Tình cảm gắn bó của những người lính Tây Tiến và cũng là của tác giả đối với đồng đội : “Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi”.
III. Chủ đề:
Qua nỗi nhớ của tác giả về đoàn quân Tây Tiến, ta thấy được hình ảnh người lính kiêu hùng thời kháng chiến chống Pháp và vẻ đẹp của núi từng Tây Bắc. Từ đó hiểu thêm về tình yêu quê hương, đất nước của nhà thơ.
IV.Tổng kết:
1.Nghệ thuật:
Cảm hứng lãng mạn và âm điệu hào hùng bi tráng; từ ngữ, hình ảnh giàu chất họa, chất nhạc, cách thể hiện tài hoa tinh tế.
2.Nội dung:
thông qua nỗi nhớ cụ thể về một đơn vị, một miền đất, một quãng đời chiến đấu, bài thơ đã thể hiện hào khí của tuổi trẻ Việt Nam trong buổi đầu chống Pháp gian lao, vất vả.