Tuần 7. Tây Tiến

Tây tiến
Quang Dũng
I.Tiểu dẫn.
1.Tác giả.
Quang Dũng là một nghệ sỹ tài hoa: Làm thơ, vẽ tranh, viết nhạc.
Hồn thơ Quang Dũng thấm đượm chất tài hoa.
Tập thơ: Mây đầu ô.
2.Tác phẩm.
- Giới thiệu về đoàn quân Tây Tiến.
Hoàn cảnh ra đời: Sáng tác năm 1948. Viết ở Phù Lưu Chanh sau một thời gian xa đơn vị.
Trung đoàn 52 Tây Tiến.
Quang Dũng.
II. Đọc hiểu văn bản
1. Nhớ về những chặng đường hành quân đầy gian khổ trong nền thiên nhiên Tây Bắc.
2. Những kỉ niệm ấm áp tình quân dân và vẻ đẹp sông núi Tây Bắc.
3. Hình ảnh người lính Tây Tiến
4. Lời thề của người chiến sỹ Tây Tiến.
Tây tiến đoàn binh không mọc tóc 
Quân xanh màu lá dữ oai hùm 
Nét vẽ ngoại hình
Quân xanh
đoàn binh
dữ oai hùm
không mọc tóc
Người lính Tây Tiến
Người lính Tây Tiến
Nét vẽ ngoại hình
Không mọc tóc
Quân xanh
Hiện thực về cuộc sống thiếu thốn, gian khổ, bệnh tật  tiều tụy
Ngoại hình ốm yếu
Không mọc tóc
Quân xanh
Tinh thần: mạnh mẽ, oai hùng, lẫm liệt.
Cách dùng từ ngữ, hình ảnh gợi tả sức mạnh ẩn chứa bên trong
“ đoàn binh”: là từ Hán Việt , trang trọng, rắn rỏi
Diễn tả hình ảnh đoàn quân trong tư thế xung trận.
“dữ oai hùm”: so sánh ngầm
Người lính Tây Tiến
Thủ pháp nghệ thuật đối lập
ngoại hình ốm yếu và tâm hồn mạnh mẽ:
“không mọc tóc” “ dữ oai hùm”
“ Quân xanh màu lá” “ Đoàn binh”
Hai câu thơ đã đề cập đến một hiện thực, đó là căn bệnh sốt rét hiểm nghèo mà người lính thường mắc phải . 
Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh

Sốt run người vầng trán ướt mồ hôi
(Đồng chí- Chính Hữu)
Những cái đầu cạo trọc để thuận lợi cho việc đánh giáp lá cà, nhữnh cái đầu bị rụng tóc, vẻ xanh xao vì đói khát, vì sốt rét của những người lính qua cái nhìn của Quang Dũng lại trở nên oai phong, dữ dằn, lẫm liệt như những con hổ chốn rừng thiêng . 
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới 
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm 

Người lính Tây Tiến
Vẻ đẹp tâm hồn
Mắt trừng
mơ
Những người lính ấy một mặt đầy oai hùng, một mặt lại rạo rực tình yêu thương : 
Người lính Tây Tiến
Với tâm hồn lãng mạn và hào hoa, tác giả
tiếp tục gợi ra trong tâm hồn đầy những
ước mơ riêng của người lính Tây Tiến
“Mắt trừng gửi mộng qua biên giới 
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm ”
“ mắt trừng”:
+ Dữ dội, tập trung cao độ nhìn trả thù
+ Ý chí thực hiện giấc mộng chiến thắng mở to, thao thức
“mơ”: nhớ thương, mơ ước
gửi về Hà Nội-gắn với hình ảnh người thiếu nữ
Những cảm xúc và tình cảm rất chân thành, xúc động, đáng cảm thông, đáng mến của những chàng trai yêu đời, lãng mạn.
Nét vẽ ngoại hình
Không mọc tóc
Sốt rét rừng
Quân xanh
Màu bệnh tật
Hiện thực khắc nghiệt trong cuộc sống của người lính
Tây Tiến
Vẻ đẹp tâm hồn
Mắt trừng gửi mộng
Giấc mộng anh hùng
Mơ – dáng kiều thơm
Tâm hồn lãng mạn hào hoa
Tâm hồn vượt lên trên hoàn cảnh, đầy chất thơ
Người lính Tây Tiến
Người lính Tây Tiến
Sự mất mát hi sinh của người lính Tây Tiến
Rải rác biên cương mồ viễn xứ 
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh 
Áo bào thay chiếu, anh về đất 
Sông Mã gầm lên khúc độc hành 
biên cương mồ viễn xứ
Áo bào
anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành
Người lính Tây Tiến
biên cương mồ viễn xứ: những nắm mồ của các anh rải rác nơi rừng xa xứ lạ, biên cương hoang lạnh  thể hiện sự buồn đau mất mác.

áo bào thay chiếu  Tấm lòng biết ơn và kính trọng của tác giả dành cho các anh.
anh về đất: từ “ về” thay thế cho sự ra đi của các anh, bày tỏ sự kính trọng.
Người lính Tây Tiến
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Điều nổi bật lên là vẻ đẹp lãng mạn của lí tưởng quên mình, xả thân vì Tổ quốc của những người lính Tây Tiến. Cách nói “ chẳng tiếc đời xanh” vang lên khảng khái khẳng định vẻ đẹp hào hùng của các chàng trai Tây Tiến. 

Áo bào thay chiếu, anh về đất 
Người lính Tây Tiến
 Những người lính Tây Tiến gục ngã bên đường hành quân chiến đấu không có đến cả manh chiếu bó thân, qua cái nhìn của Quang Dũng lại được bọc trong những tấm áo bào sang trọng mang dáng dấp của những tráng sĩ oai hùng thuở xưa, coi cái chết nhẹ tựa lông hồng. Cách nói giảm “ anh về đất” làm vợi đi cái bi thương, rồi cái bi ấy bị lấn át hẳn đi trong tiếng gầm thét dữ dội của sông Mã
- Âm vang của thiên nhiên, núi sông của tổ quốc giống như một khúc nhạc oai hùng tiễn biệt. Các anh không chết mà đang hóa vào lòng đất mẹ oai hùng.
Người lính Tây Tiến
Sông Mã gầm lên khúc độc hành
Sự mất mát hi sinh của người lính Tây Tiến
Biên cương - mồ viễn xứ
Áo bào-anh về đất
Bi mà không luỵ, vẻ đẹp đầy chất tráng ca
Người lính Tây Tiến
“Rải rác biên cương mồ viễn xứ 
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh 
Áo bào thay chiếu, anh về đất 
Sông Mã gầm lên khúc độc hành”

Người lính Tây Tiến
Tinh thần bi tráng
“bi”: là khó khăn, gian khổ và những buồn đau, mất mát qua hình ảnh “mồ viễn xứ”, “anh về đất”
Chiến tranh đã mang đến sự tàn phá khốc liệt trên đất nước ta. Chính các anh-những người lính đã sẵn sàng đứng lên vì tổ quốc, vì đồng bào. Dù cho có bao nhiêu gian khổ ý chí các anh vẫn kiên cường.
Người lính Tây Tiến
“tráng”: mạnh mẽ, hào hùng, rắn rỏi

“Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh”
Kiên định ý chí, lí tưởng cao đẹp của người lính: Ra đi sẵn sàng hiến dâng, hy sinh vì tổ quốc.
“Sông Mã gầm lên khúc độc hành.”
Câu thơ mang âm hưởng vừa dữ dội , vừa hào hùng khiến cho sự hi sinh của người lính không hề bi luỵ mà thấm đẫm tinh thần bi tráng.

Người lính Tây Tiến
Nghệ thuật
- Sự độc đáo: Tác giả đã sắp xếp tài tình những câu thơ gợi tả cái “bi” và cái “tráng” xen kẽ nhau, dùng từ Hán Việt trang trọng, cổ kín, âm điệu mạnh mẽ ( biên cương, viễn xứ, áo bào) đạt hiệu quả nghệ thuật. Cái “tráng” nâng đỡ cái “bi”, hướng tới ca ngợi lẽ sống cao đẹp “ Quyết tử cho tổ quốc quyết sinh.” của người lính Tây Tiến.
CẢM ƠN VÀ TẠM BIỆT