Tuần 7. Tây Tiến

CHÀO MỪNG




NGỮ VĂN LỚP 12
Gv: Nguyễn Thị Thu Bình
Trường thpt quảng oai- ba vì- hà nội
CÁC THẦY CÔ DỰ GIỜ HỌC
Hình ảnh này gợi cho em về điều gì?
Người lính thời
chống Pháp
Tình
đồng đội
Tinh thần lạc quan, yêu đời
Tuổi trẻ
giữ nước
Đồng chí- bài thơ về anh bộ đội thời chống Pháp
Quang Dũng
TIẾT 19-20
TÂY TIẾN
I,Tiểu dẫn
1,Tác giả: Bùi Đình Diệm
Quê hương: Đan Phượng - Hà Nội
Con người: đa tài, phóng khoáng, tha thiết yêu quê.
Phong cách thơ: hồn hậu, lãng mạn, hào hoa, sang trọng, trầm buồn mà tinh tế.
Quang Dũng (1921-1988)
Đôi mắt người Sơn Tây

Em ở thành Sơn chạy giặc về 
Tôi từ chinh chiến cũng ra đi 
Cách biệt bao ngày quê Bất Bạt 
Chiều xanh không thấy bóng Ba Vì 

Vầng trán em vương trời quê hương 
Mắt em dìu dịu buồn Tây Phương 
Tôi nhớ xứ Đoài mây trắng lắm 
Em có bao giờ em nhớ thương ? 
2, Tác phẩm
a, Hoàn cảnh sáng tác

- Cuối năm 1948 khi Quang Dũng rời xa Tây Tiến.
Được in trong tập “Mây đầu ô”
Đoàn Tây Tiến:
Thành lập năm 1947
Thành phần : chủ yếu là TN Hà Nội
Nhiệm vụ : Chặn đánh địch
Địa bàn : miền Tây Bắc
Sông Mã
ĐỊA BÀN HOẠT ĐỘNG CỦA ĐOÀN QUÂN TÂY TIẾN
Địa bàn hoạt động
đoàn quân Tây Tiến
*Sầm Nưa
Một số điểm ghi dấu và tưởng niệm đoàn quân Tây Tiến
b, Nhan đề
“Nhớ Tây Tiến”
Chất chứa bao cảm xúc; nỗi nhớ dâng trào da diết mỗi lần gọi tên.
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Bố cục

“Tây Tiến”
Trình bày khái quát nội dung từng đoạn thơ? Nhận xét mạch cảm xúc của cả bài ?
Đoạn 3:
Chân dung
người lính
Tây Tiến
Đoạn 1:
Nhớ về vùng
đất miền Tây
và người lính
Tây Tiến
Đoạn 2:
Nhớ kỉ niệm
đêm hội
và sông nước
miền Tây Bắc
Đoạn kết:
Lời hẹn ước
và sự gắn bó
sâu sắc
Bố cục: 4 phần
Cảm xúc chủ đạo : Nỗi nhớ về vùng đất Tây Bắc và đồng đội Tây Tiến.
Tây Tiến
b,Ý nghĩa nhan đề
“Nhớ Tây Tiến”
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Bố cục

“Tây Tiến”
2. Tìm hiểu giá trị


a. Đoạn 1- Nhớ về vùng đất miềnTây
và người lính Tây Tiến
Hai câu thơ mở đầu là hình ảnh và tên gọi nào? Có ý nghĩa gì trong cảm xúc của tác giả?
Sông Mã – Tây Tiến
Với tình cảm gắn bó sâu đậm
Con sông, núi rừng, đơn vị, nay đã trở thành niềm khắc khoải, tha thiết nhớ về.
+ Câu cảm thán
+ Từ láy: chơi vơi
+ Điệp từ “nhớ”.

- “Tây Tiến ơi!”: tiếng gọi thân thương, gần gũi.
“Nhớ chơi vơi” : là nỗi nhớ mênh mông, lửng lơ, không định hình, bao trùm cả không gian, thời gian.


Nhấn mạnh, khắc sâu nỗi nhớ, vừa giản dị vừa bền chặt.
NHỚ
CHƠI VƠI…
Nỗi nhớ đến hụt hẫng, khắc khoải, tiếc nuối, bật lên thành tiếng gọi Tây Tiến ơi của tác giả.
Nét lãng mạn, đậm chất thơ.
Sự gian khổ, giàu chất hiện thực
Sài Khao
Gợi sự xa xôi, hoang dã, với những ấn tượng khó phai.
sương lấp đoàn quân mỏi
Mường Lát
hoa về trong đêm hơi
Câu 3,4 : Những địa danh nào được nhắc đến và vì điều gì?
Tạo sự cân bằng, hài hòa về nhịp điệu, cảm xúc và hình ảnh.
D?c lờn khỳc khu?u d?c tham th?m
Heo hỳt c?n mõy sỳng ng?i tr?i
- Những từ ngữ giàu giá trị tạo hình: “khúc khuỷu”, “thăm thẳm”, “cồn mây”, “súng ngửi trời” , diễn tả không gian núi rừng
như thế nào?
+ Điệp từ ‘dốc’
+ Từ láy; thanh trắc: “khúc khuỷu”,“thăm thẳm”
Sự trúc trắc, gập ghềnh rất khó đi.
Hóm hỉnh, tinh nghịch, hồn nhiên của người lính Tây Tiến
Sự hiểm trở, trùng điệp, cao vút của núi đồi miền Tây .
+ Heo hút cồn mây

+ Nhân hóa : súng ngửi trời

Độ cao của núi
?


Ngàn thước lên
cao
Ngàn thước xuống
Sự thay đổi đột ngột của cảm giác
Câu thơ như bị bẻ đôi
 Hình tượng thơ cân xứng hài hòa, cảnh tượng núi rừng hùng vĩ được đặc tả, thể hiện một ngòi bút khỏe khoắn, bản lĩnh của nhà thơ - chiến sĩ.
CHÓT VÓT
THĂM THẲM
“Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi”
Thanh bằng
Bức tranh thiên nhiên Tây Bắc đáng yêu, nên thơ, nên họa , hài hòa với một Tây Bắc hùng vĩ.
Tạo cảm giác nhẹ nhàng, không gian mênh mông; diễn tả tâm trạng người lính bình thản trước gian lao
Nhận xét cách sử dụng thanh điệu trong
câu thơ và hiệu quả?
“Anh bạn dãi dầu không bước nữa
Gục lên súng mũ bỏ quên đời”
Cái chết đậm chất bi hùng: 
Vẫn tư thế đẹp, sẵn sàng chiến đấu
 Vần thơ nói đến cái mất mát, hy sinh nhưng không bi lụy, thảm thương.
Hình ảnh “không bước nữa ”và “bỏ quên đời ” để diễn tả điều gì? Cách nói này có hiệu quả gì?
“Chiều chiều oai linh thác gầm thét
Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người”
+ “Thác gầm thét”
+ “cọp trêu người”
Nhân hóa
+ “Chiều chiều” rồi đến “đêm đêm”
Người lính thường xuyên đối mặt với nguy hiểm.
Đường hành quân gian khổ, nguy hiểm, thử thách bản lĩnh, ý chí người chiến sĩ
Thiên nhiên hoang sơ, man dại, đầy bí mật
 Nỗi nhớ da diết về những kỉ niệm êm dịu và ấm áp
+ Cơm lên khói
+ Thơm nếp xôi
Tả thực
Bữa cơm nóng
Hương thơm xôi nếp
mùa em thơm nếp xôi
 Diễn đạt tài hoa
Mùa lúa chín
Mùa nếp thơm
Mùa quê em
“ Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi”
Sự kết hợp hài hòa của thanh điệu; giữa bút pháp lãng mạn và thủ pháp đối lập
Bức tranh Tây Bắc hiện lên với nét đặc trưng nào? Đoạn thơ đã cho thấy vẻ đẹp gì về nghệ thuật?
Bức tranh thiên nhiên hùng tráng, dữ dội và bí ẩn nhưng cũng thơ mộng, huyền ảo
Nổi bật lên hình ảnh chiến sĩ can trường, ngang tàng mà hào hoa, tinh nghịch
b. Đoạn 2: Nhớ kỉ niệm đêm hội và sông nước miền Tây Bắc
Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa
Kìa em xiêm áo tự bao giờ
Khèn lên man điệu nàng e ấp
Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ.
Đêm hội văn nghệ đậm tình quân dân.
Đoạn thơ nói về những hình ảnh nào trong nỗi nhớ của Quang Dũng?
- “Bừng lên”: gợi cảm giác ấm áp, gợi niềm vui lan tỏa
Kìa em..tự bao giờ: cái nhìn ngạc nhiên, mới mẻ
* Âm thanh, điệu múa, ánh đuốc.. Khiến người lính say mê trong không khí hội hè, gợi thi hứng nghệ sĩ …
“Người đi Châu Mộc chiều sương ấy
Có thấy hồn lau nẻo bến bờ
Có nhớ dáng người trên độc mộc
Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa”
- Thời gian: buổi chiều sương.
- Hình ảnh:
+ Lau lách ven bờ
+ Dáng người trên con thuyền độc mộc giữa dòng nước
+ “hoa đong đưa” gợi tả sự tình tứ, lưu luyến.
- “Có nhớ”, “có thấy” : tự hỏi lòng mình.
Đoạn thơ cho ta thấy cái nhìn tinh tế, nét bút mềm mại, tài hoa; tình yêu mến và gắn bó sâu nặng với cảnh và người miền Tây của nhà thơ Quang Dũng
 Cảnh sông nước Tây Bắc vừa thực vừa mộng: hoang vắng, tĩnh lặng, gần gũi, buồn mà thi vị.
c. Đoạn 3- Chân dung người lính Tây Tiến 
Không mọc tóc
Quân xanh màu lá
Đời sống gian khổ,
bệnh tật, thiếu thốn
Cuộc chiến khốc liệt
><
Dữ oai hùm
Mắt trừng
Tinh thần mạnh mẽ
Khí phách kiên cường
Vượt lên đầy bản lĩnh
Ngoại hình người lính vừa chân thực vừa hào hùng, ẩn chứa một đời sống nội tâm sống động
Người lính Tây Tiến hiện lên với những hình ảnh nào, phẩm chất nào?
DIỆN MẠO
- Tâm hồn: Nét hào hoa, đa tình của những chàng trai Hà thành.
- Lí tưởng :Sẵn sàng dâng hiến cả sự sống, tuổi trẻ cho Tổ quốc.
Gửi mộng qua biên giới
Mơ về Hà Nội- nơi có dáng kiều.
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
- “mồ viễn xứ”, “về đất”: cách nói tránh – nhẹ nhàng đi vào cõi chết.
“Áo bào”: cách nói trang trọng hóa
- “Khúc độc hành”: con sông cũng trầm buồn gầm khúc tiễn đưa các anh.

* Hình ảnh người lính mang màu sắc bi tráng: có mất mát mà không yếu đuối.
Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành.
Lí tưởng,
khát vọng
Diện mạo,
ngoại hình
Tâm hồn,
tuổi trẻ
Sự hi sinh
Đoạn 3:
Đoạn thơ dựng lại chaân thöïc, sinh động hình töôïng người lính Taây Tieán hào hoa, lãng mạn, lẫm liệt, oai hùng bằng bút pháp lãng mạn.
Chân dung
người línhTây Tiến
d. Đoạn kết: Lời hẹn ước gắn bó sâu sắc
“Tây Tiến người đi không hẹn ước
Đường lên thăm thẳm một chia phôi
Ai lên Tây Tiến mùa xuân ấy
Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi.”
Nhịp thơ chậm, giọng thơ buồn, nhưng linh hồn của đoạn thơ vẫn toát lên vẻ hào hùng.

Củng cố kiến thức
Điền những từ ngữ nêu nội dung của đoạn thơ và tình cảm của mình vào từng
ô trống trên giấy:

Nhóm 1+2: đoạn 1; Nhóm 3: đoạn 2
Nhóm 4+5: đoạn 3; Nhóm 6: đoạn 4
Bài hát Tây Tiến
Giá trị
Nội dung
Thông qua nỗi nhớ về một đơn vị, một vùng đất, một quãng đời chiến đấu, bài thơ đã thể hiện hào khí của tuổi trẻ Việt Nam trong buổi đầu chống Pháp đầy gian lao.
Giá trị
Nghệ thuật
Cảm hứng lãng mạn và âm điệu hào hùng, bi tráng. Từ ngữ, hình ảnh giàu chất thơ, chất nhạc với cách thể hiện tài hoa, tinh tế, khắc họa thành công hình tượng người lính Tây Tiến
Ý nghĩa
Văn bản
Bài học về tình yêu quê hương đất nước, về khát vọng tuổi trẻ dâng hiến.
Tổng kết
1
2
3
4
1
2
3
4
*
Câu 1. ( 7 chữ cái )Bài thơ Tây Tiến được in trong tập thơ này?
Câu 2. ( 14 chữ cái )Điền vào dấu ( ... ) :Quang Dũng là nhà thơ của ...
Câu 3. ( 13 chữ cái ) Vẻ đẹp nổi bật của hồn thơ Quang Dũng?
Câu 4. ( 8 chữ cái )Tên một địa danh trong bài thơ Tây Tiến?
TK.( 7 chữ cái )Đây là một tính từ thể hiện cảm xúc chủ đạo xuyên suốt bài thơ?
TK
ĐI TÌM ẨN SỐ
TẠM BIỆT!