Tuần 7. Tấm Cám

TẤM CÁM
(Truyện cổ tích)
MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
Hiểu được ý nghĩa của những mâu thuẫn, xung đột cùng sự biến hóa của Tấm trong truyện.
Nắm được những đặc trưng cơ bản của truyện cổ tích thần kì qua một truyện cụ thể.
Rèn luyện kĩ năng tóm tắt văn bản tự sự và phân tích một truyện cổ tích thần kì theo đặc trưng thể loại.
Có niềm tin vào sự chiến thắng của cái thiện và điều chính nghĩa trong cuộc sống trước cái ác, cái phi nghĩa. Dám đấu tranh để loại bỏ cái xấu ra khỏi đời sống xã hội.

I. Tìm hiểu chung
1. Truyện cổ tích
Cổ tích về loài vật
Cổ tích thần kì
Cổ tích sinh hoạt
2. Truyện cổ tích thần kì
- Đặc trưng: Có sự tham gia của các yếu tố thần kì.
- Nội dung:
+ Phản ánh ước mơ của người lao động về hạnh phúc gia đình, về công bằng xã hội; phẩm chất và năng lực của con người.
+ Khẳng định chiến thắng tất yếu của cái đẹp, cái thiện trước cái ác, cái xấu.
3. Truyện cổ tích Tấm Cám:

Thể loại:
Truyện cổ tích thần kỳ

Tua Gia -Tua Nhi (Tày)
Ý Ưởi - Ý Noọng (Thái)
Gầu Nà - Gầu Rềnh (Mông)
Đôi giày vàng (Chăm)
Ú và Cao (Hơ-rê)
Gơliu - Gơlát (Xơrê)
Nàng Diệp Hạn (Trung Quốc)
Con cá vàng (Thái Lan)
Truyện con rùa (Mi-an-ma)
Nê-ang Can-tóc (Cam-pu-chia)
Cô Lọ Lem (Pháp)
Cô Tro bếp (Đức)
Việt Nam
Thế giới
3. Truyện cổ tích Tấm Cám:

Thể loại:
Truyện cổ tích thần kỳ
- Bố cục:
5
04
07
1
2
3
4
5
6
7
8
7
5
5
04
07
1
2
3
4
5
7
8
6
7
5
Tấm hóa thành chim vàng anh.
Tấm về giỗ cha, bị dì ghẻ hãm hại.
Cám chặt xoan đóng khung cửi, khung cửi kêu làm Cám sợ hãi
Cám giết chim, lông chim hóa thành cây xoan đào.
Tấm náu mình trong quả thị, được bà lão
hàng nước che chở, rồi hóa thành người
Cám đốt khung cửi. Tro biến thành cây thị
Nhờ miếng trầu, vua và Tấm lại đoàn tụ
Mụ dì ghẻ và Cám bị trừng trị
3. Truyện cổ tích Tấm Cám:

Thể loại:
Truyện cổ tích thần kỳ
- Bố cục:
*Phần 1: “từ đầu …. mẹ con cám”: Thân phận bất hạnh của Tấm và con đường dẫn đến hạnh phúc của Cô.
*Phần 2: còn lại: Cuộc đấu tranh gian nan, quyết liệt để giành và bảo vệ hạnh phúc.
II. Đọc – hiểu văn bản:
1. Thân phận và con đường đến với hạnh phúc của Tấm:
Thảo luận nhóm ( 3 phút)
Nhóm 1:Cuộc đời và thân phận của Tấm được miêu tả qua những chi tiết nào? Tấm đại diện cho kiểu nhân vật nào?
Nhóm 2: Những chi tiết tiêu biểu nào thể hiện mâu thuẫn giữa Tấm và mẹ con Cám?
Rút ra bản chất của các nhân vật và mâu thuẫn của họ.
Nhóm 3: Mâu thuẫn giữa Tấm và mẹ con Cám phản ánh những mối xung đột nào trong gia đình và trong xã hội?
Nhóm 4: Tìm các yếu tố thần kì ở đoạn 1? Ý nghĩa của các yếu tố thần kì đó?
II. Đọc – hiểu văn bản:
1. Thân phận và con đường đến với hạnh phúc của Tấm:

Nhóm 1:Cuộc đời và thân phận của Tấm được miêu tả qua những chi tiết nào? Tấm đại diện cho kiểu nhân vật nào?
II. Đọc – hiểu văn bản:
1. Thân phận và con đường đến với hạnh phúc của Tấm:
a. Thân phận của Tấm:
- Tấm và Cám là hai chị em cùng cha khác mẹ.
- Mẹ Tấm chết khi Tấm còn nhỏ.
- Cha chết, Tấm ở với dì ghẻ.
  - Tấm phải làm lụng vất vả.
 Nhân vật mồ côi bất hạnh.
Nhóm 2: Những chi tiết tiêu biểu nào thể hiện mâu thuẫn giữa Tấm và mẹ con Cám?
Rút ra bản chất của các nhân vật và mâu thuẫn của họ.
b.Mâu thuẫn của Tấm và mẹ con Cám
Chi tiết
Tấm
Mẹ con Cám
- Chăm chỉ bắt được giỏ tép đầy
- Lừa Tấm trút hết giỏ tép, giành yếm đỏ
Yếm đỏ
Cá bống
- Nhường phần cơm cho bống
- Giết bống ăn thịt.
Đi hội
- Muốn đi xem hội
- Bắt Tấm nhặt thóc trộn gạo
Thử giày
- Thành hoàng hậu
- Khinh miệt, hằn học
Kết luận
Tấm thật thà, bất hạnh, chăm chỉ, hiền lành, bị bóc lột quyền lợi vật chất và tinh thần.
Mẹ con Cám độc ác, tàn nhẫn, cướp đoạt quyền lợi vật chất và tinh thần của Tấm

Nhóm 3: Mâu thuẫn giữa Tấm và mẹ con Cám phản ánh những mối xung đột nào trong gia đình và trong xã hội?
* Bản chất và ý nghĩa xã hội của mâu thuẫn:
- Phản ánh mâu thuẫn trong gia đình tranh giành quyền lợi vật chất và tinh thần: Dì ghẻ - con chồng.
- Phản ánh mâu thuẫn căn bản trong xã hội: cái thiện – cái ác.
Nhóm 4: Tìm các yếu tố thần kì ở đoạn 1? Ý nghĩa của các yếu tố thần kì đó?
*Vai trò của yếu tố thần kì:
- Tác giả dân gian sử dụng yếu tố kì ảo: Bụt xuất hiện, giúp đỡ mỗi khi Tấm buồn tủi.
 Ông Bụt giúp đỡ người hiền lành
 Ước mơ của nhân dân: hạnh phúc sẽ đến với những người hiền lành, lương thiện: “Ở hiền gặp lành”.
BÀI TẬP CỦNG CỐ
Tấm Cám thuộc loại truyện:
Cổ tích thần kì
Ngụ ngôn
Cổ tích loài vật
Cổ tích sinh hoạt
2. Xung đột chủ yếu của truyện Tấm Cám là:
Xung đột giữa Tấm và Cám
Xung đột giữa mẹ con Cám và Tấm
Xung đột giữa Tám và hoàng tử
Xung dột giữa Tấm và nhiều người
3. Nội dung chính trong truyện Tấm Cám là gì?
Sức sống và sự trỗi dậy của con người trước sự vùi dập của kẻ ác.
Xung đột trong gia đình phụ quyền thời cổ.
Sự chiến thắng của cái thiện với cái ác.
Cả A, B và C.