Tuần 7. Tấm Cám

Tiết 22,23
TẤM CÁM
Truyện cổ tích



A. Thể loại tự sự dân gian kể về các vị thần nhằm giải thích tự nhiên.
B. Thể loại tự sự dân gian kể về các sự kiện quan trọng có ý nghĩa đối với toàn thể cộng đồng.
C. Thể loại tự sự dân gian kể về các sự kiện và nhân vật lịch sử.
D. Thể loại tự sự dân gian kể về số phận con người bình thường, thể hiện tinh thần nhân đạo và lạc quan của người lao động.
Câu 1. Câu nào sau đây nói đúng đặc trưng của truyện cổ tích?
D
I. Tìm hiểu chung.
1. Thể loại truyện cổ tích.
A. Truyện cổ tích về loài vật
B. Truyện cổ tích thần kì
C. Truyện cổ tích sinh hoạt
D. Cả A, B, C đều đúng
Câu 2. Có những loại truyện cổ tích nào:
D
A. Cổ tích thần kì
B. Cổ tích về loài vật
C. Cổ tích sinh hoạt
Câu 3. “Tấm Cám” thuộc loại truyện cổ tích nào?
A
A. Thể hiện ước mơ của con người về công bằng, hạnh phúc
B. Thể hiện thái độ, sự đánh giá của nhân dân về các sự kiện và nhân vật lịch sử
C. Kể về số phận của những con người bé nhỏ, bất hạnh
D. Sử dụng những yếu tố hoang đường, kì ảo
Câu 4. Nhận định nào sau đây không phải là đặc trưng của truyện cổ tích thần kì:
B
A. Người con út
B. Người thông minh
C. Người mồ côi
D. Người nghèo khó
Câu 5. Cô Tấm được xếp vào kiểu nhân vật nào trong truyện cổ tích?
C
A. Cô bé Lọ Lem (Pháp)
B. Cô Tro Bếp (Đức)
C. Cô bé bán diêm (Đan Mạch)
D. Nê-ang Can-tóc (Cam pu chia)
Câu 5. Truyện “Tấm Cám” không giống với truyện cổ tích nào sau đây:
C
Chặng đời khi Tấm chưa làm hoàng hậu
3
2
4
1
10
6
7
5
9
8
Tìm hiểu chung
2. Tóm tắt nội dung truyện cổ tích Tấm Cam
Dựa vào thứ tự của những hình ảnh, em hãy tóm tắt nội dung của chặng 1?
1
7
Chặng đời khi Tấm đã vào cung làm hoàng hậu
2
3
4
5
6
Dựa vào thứ tự của những hình ảnh, em hãy tóm tắt nội dung của chặng 2?
II. Đọc hiểu văn bản
1. Mâu thuẫn, xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám
a. Biểu hiện của mâu thuẫn, xung đột
* Chặng 1: Khi Tấm còn ở nhà
- Ăn trắng mặc trơn
- Mồ côi cả cha lẫn mẹ, ở với dì ghẻ.
- Làm lụng vất vả
- Bắt được giỏ tép đầy
- Nuôi cá bống
- Muốn đi xem hội
-Thử giày
- Được làm hoàng hậu
- Dì ghẻ cay nghiệt, Cám được mẹ nuông chiều
- Lừa trút giỏ tép, giành yếm đỏ
- Lừa ăn thịt cá bống
- Bắt ngồi nhặt gạo trộn lẫn thóc
- Khinh miệt
- Ngạc nhiên, hằn học
TẤM
MẸ CON CÁM
Tóm lại:
- Ở chặng này Tấm là một cô gái yếu đuối, thụ động
- Mẹ con Cám là những kẻ độc ác, đã rắp tâm chiếm đoạt đi cả giá trị vật chất, lẫn tinh thần củaTấm
Tấm
Mẹ con Cám
Tấm
Mẹ con Cám
*. Chặng 2: Khi Tấm đã vào cung
- Trèo cau
- Hoá thành chim vàng anh
-Thành cây xoan đào
- Hiện thân ở khung cửi
- Hóa hành cây thị - quả thị
- Trở lại làm người, sống hạnh phúc bên vua
- Chặt cây giết Tấm
- Giết vàng anh
- Chặt xoan đào
- Đốt khung cửi
- Mẹ con Cám chết
b. Đánh giá
THẢO LUẬN NHÓM
Câu 1: Nhận xét về hành động của mẹ con Cám và phản ứng của Tấm ở mỗi chặng?
Câu 2: Mâu thuẫn, xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám ở mỗi chặng phản ánh mâu thuẫn của các lực lượng đối lập nào?
Câu 3: Nêu cách thức giải quyết mâu thuẫn của nhân dân ta trong truyện.
b. Đánh giá
Hành hạ, ngược đãi, tước đoạt quyền lợi vật chất và tinh thần
Khóc lóc  Yếu đuối, cam chịu, thụ động
Mâu thuẫn trong gia đình phụ quyền
Yếu tố kì ảo: Bụt giúp đỡ
Tìm cách tiêu diệt Tấm đến cùng, tước đoạt mạng sống
Không khóc
mạnh mẽ, quyết liệt
Mâu thuẫn xã hội: Thiện- Ác
Tấm đấu tranh không khoan nhượng
CON ĐƯỜNG ĐI TỚI HẠNH PHÚC CỦA TẤM
(Từ cô gái mồ côi  hoàng hậu)
TRIẾT LÍ
“Ở hiền gặp lành”
ƯỚC MƠ
Công bằng- Hạnh phúc
TẤM CÁM
Truyện cổ tích
A. Nhân vật Bụt
B. Xương cá bống
C. Miếng trầu têm cánh phượng
D. Sự hóa thân của Tấm
Câu 1. Câu nào sau đây không phải là yếu tố thần kì trong truyện cổ tích “Tấm Cám”?
C
A. Cha Tấm chết
B. Tấm nuôi cá bống
C. Tấm muốn đi xem hội
D. Tấm trở thành hoàng hậu
Câu 2. Tình tiết nào sau đây không tham gia vào việc phát triển mâu thuẫn trong truyện?
A
A. Giai cấp thống trị với bị trị
B. Thiện và ác
C. Dì ghẻ và con chồng
D. Giàu sang với nghèo hèn
Câu 3. Mâu thuẫn được phản ánh trong “Tấm Cám” chủ yếu là mâu thuẫn giữa:
B
A. Ở hiền gặp lành
B. Ác giả ác báo
C. Lá lành đùm lá rách
D. Gieo gió gặp bão
Câu 4. Cách giải quyết mâu thuẫn trong “Tấm Cám” không tương ứng với ý nghĩa của câu tục ngữ nào sau đây?
C
A. Vì Bụt không xuất hiện lần thứ hai
B. Vì Tấm không cần Bụt giúp đỡ nữa
C. Vì Tấm phải tự đấu tranh để sinh tồn
D. Vì Tấm đã được nhà vua bảo vệ
Câu 5. Vì sao nhân vật Bụt không xuất hiện kể từ khi Tấm vào cung:
C
A. Muốn tiêu diệt Tấm đến cùng
B. Muốn chiếm đoạt tất cả những gì Tấm có
C. Luôn hối hận về tội lỗi của mình
D. Độc ác, tàn nhẫn đến cùng cực
Câu 6. Nhận định nào sau đây không đúng về mẹ con nhà Cám?
C
A. Hoàn toàn chủ động
B. Từ yếu ớt, thụ động đến mạnh mẽ, quyết liệt
C. Quyết liệt từ đầu đến cuối
D. Chủ yếu nhờ sự giúp đỡ của thần linh
Câu 7. Sự phản kháng trước cái ác của nhân vật Tấm là:
B
A. Mơ ước đổi đời của con người
B. Thể hiện niềm lạc quan của con người
C. Khát vọng được bất tử của con người
D. Sức trỗi dậy mãnh liệt của con người trước sự vùi dập của cái ác.
Câu 8. Sự biến hóa của Tấm trong “Tấm Cám” thể hiện điều gì?
D
A. Phản ánh mơ ước được tự do của con người
B. Phản ánh ước mơ được sống giàu có
C. Phản ánh ước mơ về công bằng, hạnh phúc trong xã hội
D. Phản ánh ước mơ có thần linh giúp đỡ
Câu 9. Ý nghĩa của truyện “Tấm Cám” là:
C
Không thể trông chờ sự cứu giúp xa xôi
Em đành phải đứng lên, phải gồng mình tranh đấu
Khi nước mắt dẫu trong, không đẩy lùi kẻ xấu
Thì sự căm hờn phải cất tiếng lên…
II. Đọc hiểu văn bản
2. Sự hóa thân của Tấm
VÀNG ANH
XOAN ĐÀO
KHUNG CỬI
QUẢ THỊ
a. Những hình thức và quá trình biến hóa của Tấm
 Những vật bình dị, thân thương, giàu giá trị thẩm mĩ
THẢO LUẬN NHÓM
Câu hỏi:Ở mỗi lần hóa thân, cô Tấm có những lời nói, cử chỉ như thế nào? Nhận xét về cô Tấm qua mỗi lần hóa thân.
NHÓM 1
CHIM VÀNG ANH
NHÓM 2
NHÓM 3
NHÓM 4
CÂY XOAN ĐÀO
KHUNG CỬI
QUẢ THỊ
Vàng ảnh vàng anh
Có phải vợ anh
Chui vào tay áo?
 Quấn quýt với vua
Phơi áo chồng tao
Phơi lao phơi sào
Chớ phơi bờ rào
Rách áo chồng tao!
 Nhắc nhở Cám
CHIM VÀNG ANH
Sự hóa thân của một linh hồn trong sáng, hồn hậu.
- Báo hiệu một cô Tấm đầy sức phản kháng đã đứng lên.
CHIM VÀNG ANH
Cành lá sà xuống, che kín thành bóng tròn như hai cái lọng cho vua mắc võng hóng mát.
 Dịu dàng, chăm sóc cho vua
CÂY XOAN ĐÀO
Lòng cây màu hồng như tấm lòng son mãi không phai qua bao thăng trầm của Tấm.
CÂY XOAN ĐÀO
Cót ca cót két
Lấy tranh chồng chị
Chị khoét mắt ra
Răn đe, tuyên chiến với Cám

KHUNG CỬI
Lên tiếng vạch mặt, tuyên chiến với kẻ thù quyết liệt hơn.

KHUNG CỬI
Thị ơi thị
Thị rụng bị bà
Bà để bà ngửi
Chứ bà không ăn
Quả thị
Dọn dẹp nhà cửa, nấu cơm, têm trầu cho bà lão
TỪ QUẢ THỊ BƯỚC RA
Cô Tấm vừa đẹp bình dị, vừa tươi mới rạng rỡ.
Quả thị vàng thơm như vẻ đẹp và tấm lòng thơm thảo của Tấm.
- Kết thúc đoạn đời đầy bất hạnh và mở ra một cuộc sống mới hạnh phúc viên mãn của nhân vật.
QUẢ THỊ
THẢO LUẬN THEO BÀN: Theo em, vì sao từ quả thị, cô Tấm bước ra trở lại là người?

Em nghe không trái thị đã rơi xuống tay người
Trái không chỉ rơi vì sức hút đất đai
Trái rơi vì tay người ao ước
Khi trái chạm tay người và người ấm ủ
Thì lừng hương và cô Tấm bước ra
(Nguyễn Khoa Điềm)

SỨC MẠNH DIỆU KÌ CỦA TÌNH YÊU THƯƠNG
VÀNG ANH
XOAN ĐÀO
KHUNG CỬI
QUẢ THỊ
a. Các hình thức và quá trình biến hóa của Tấm
Quyến luyến vua.
Nhắc nhở Cám
Che cho vua nằm võng
Răn đe Cám

Dọn dẹp nhà cửa, nấu cơm
 Cô Tấm lương thiện, trong sáng, thủy chung, chan chứa yêu thương, không khuất phục khi ý thức được nỗi oan ức của mình.
VÀNG ANH
XOAN ĐÀO
KHUNG CỬI
QUẢ THỊ
b. Ý nghĩa sự hồi sinh của Tấm
Sức sống mãnh liệt của cái Thiện và ước nguyện đổi đời của nhân dân.
Quan niệm giàu tính nhân văn của nhân dân về hạnh phúc.
Hạnh phúc thực sự là hạnh phúc ở cõi đời này.
Phải tự đấu tranh giành hạnh phúc thì hạnh phúc mới bền lâu.
VAI TRÒ CỦA YẾU TỐ KÌ ẢO
Yếu tố kì ảo đã tạo nên một thế giới cổ tích huyền diệu, đầy ắp không khí lãng mạn.
Thể hiện ước mơ, khát vọng của nhân dân ta về công bằng, hạnh phúc ở đời.
III. Tổng kết
* Nội dung:
Cảm thông trước số phận của người dân lao động.
Sức sống và sự trỗi dậy mãnh liệt của con người trước sự vùi dập, tấn công của cái Ác.
Ước mơ đổi đời -> niềm lạc quan trong cuộc sống
=> Tinh thần nhân đạo
TẤM CÁM
Bản chất của các mâu thuẫn và xung đột
=> Giá trị hiện thực
* Nghệ thuật:
- Cốt truyện ly kì hấp dẫn, khắc hoạ tính cách nhân vật.
- Yếu tố kì ảo: tạo sức hấp dẫn và kết thúc có hậu.
- Các câu văn vần: giàu chất thơ, khắc sâu cốt truyện
TẤM CÁM
Tiết 22,23
TẤM CÁM
Truyện cổ tích
Viết một đoạn văn (khoảng 5 dòng) cảm nhận về vẻ đẹp của chi tiết cô Tấm hóa thân thành quả thị.