Tuần 7. Tấm Cám

( TRUYỆN CỔ TÍCH )
TRUYỆN CỔ TÍCH
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Khái niệm

2. Phân loại truyện cổ tích :
- Truyện cổ tích loài vật.
- Truyện cổ tích thần kì.
- Truyện cổ tích sinh hoạt.
3. Đọc- kể diễn cảm

4. Bố cục

Mở truyện
Thân truyện
Kết truyện
5. Các bản kể khác
II. ĐỌC HIỂU: TẤM CÁM

Thân phận và con đường đi tìm hạnh phúc của Tấm

a. Thân phận của Tấm
- Mồ côi cha mẹ từ nhỏ
- Phải sống với dì ghẻ và đứa em cùng cha khác mẹ( Cám)
=> Tấm bị mẹ con Cám hành hạ, đối xử cay nghiệt( Mấy đời bánh đúc có xương, mấy đời dì ghẻ lại thương con chông)
b. Con đường đi tìm hạnh phúc
Chiếc yếm đỏ
Con cá bống
Lễ hội
Hành động của
Mẹ con Cám
Thái độ- sự phản
kháng của Tấm
Lừa gạt cướp lấy
giỏ tép
Lén lút giết chết
con bống
Trắng trợn
trộn thóc với gạo
Khóc

Chịu đựng,
nhường nhịn

Ý thức được
thân phận
Triết lí
dân gian
Chim vàng anh
Cây xoan đào
Quả thị
 Từ sự bị động, yếu
đuối, Tấm đã có những
phản kháng mạnh mẽ
và quyết liệt
Gieo gió gặp bão
Tìm cách tiêu diệt
Tấm đến cùng

 Sự tàn ác của Mẹ
con Cám ngày càng
tăng đồng thời với
giá trị vật chất
Ở hiền gặp lành
Bản chất của mâu thuẫn:
Mâu thuẫn gia đình: Mẹ ghẻ - con chồng
Mâu thuẫn xã hội: Thiện – Ác

Cách giải quyết mâu thuẫn:
Tấm mất yếm đào: Bụt cho cá bống
Tấm mất cá bống: Bụt cho hy vọng
Tấm không được đi hội: Bụt cho đàn chim sẻ đến giúp
Tấm chết hoá chim vàng anh, cây xoan đào, …

Con đường đi tìm hạnh phúc của nhân vật thiện trong TCT là phải giải quyết mâu thuẫn. Mà cách giải quyết phổ biến nhất là sử dụng yếu tố kì ảo.


2. Bài học và ước mơ của nhân dân lao động
- Bài học:
Phải tự mình bảo vệ hạnh phúc của mình
Không tìm hạnh phúc ở cõi nào khác mà tìm ngay ở cõi đời này
- Ước mơ:
Ước mơ về sự công bằng trong xã hội
Ước mơ được đổi đời của những người lao động nghèo khổ
Hãy thảo luận về kết thúc của truyện Tấm cám ?(phản ánh điều gì? Có đồng ý với hành động của Tấm không?)
III. TỔNG KẾT
Đặc điểm của truyện cổ tích thần kì
- Sử dụng đậm đặc những yếu tố thần kì vào quá trình phát triển của câu truyện( Tiên, Bụt, sự biến hoá thần kì, những vật có phép màu…)
- Tập trung phản ánh số phận của những con người bé nhỏ trong xã hội áp bức, bất công
Vd: Tấm : hiền lành … nhưng mồ côi
Thạch Sanh: dũng cảm … nhưng mồ côi
Sọ Dừa: có tài … nhưng dị dạng
- Nêu cao khát vọng ước mơ của người bình dân được sống tự do, hạnh phúc và công bằng.
- Kết thúc có hậu,
- Ý nghĩa giáo dục:
Tinh thần lạc quan, tin vào cuộc sống.
Củng cố niềm tin vào sự chiến thắng của cái thiện.
IV. Luyện tập

Căn cứ vào định nghĩa truyện cổ tích ở bài Khái quát văn học dân gian Việt Nam và mục Tiểu dẫn của bài học, hãy tìm trong Tấm Cám những dẫn chứng để phân tích , làm rõ các đặc trưng của cổ tích thần kì.
HƯỚNG DẪN HỌC BÀI
Nắm được thể loại truyện cổ tích.
Tóm tắt truyện cổ tích Tấm Cám.
Nắm được cuộc đấu tranh giữa Tấm và mẹ con Cám là cuộc đấu tranh giữa thiện và ác.
Nhận biết được ước mơ và tư tưởng của dân gian qua những yếu tố kì ảo và cách kết thúc có hậu