Tuần 7. Tấm Cám

Truyện cổ tích Việt Nam
Tiểu dẫn
Giới thiệu chung về truyện cổ tích
a/ Phân loại
Cổ tích

b/ Đặc trưng của cổ tích thần kỳ (SGK)
Có sự tham gia của các yếu tố thần kỳ.
Kết cấu phổ biến: NV chính trải qua hoạn nạn, nghèo khổ-> hưởng hạnh phúc, thoả nguyện ý muốn.
Thần kỳ
Sinh hoạt
Loài vật
- Nội dung
+ P/ỏ >< gia đình, xã hội, cuộc đấu tranh thiện- ác.
+ Đề cao cái thiện, nêu gương đạo đức tốt đẹp, giáo dục con người.
+ T/h ước mơ của NDLD về hạnh phúc gia đình, công bằng xã hội.
+ T/h tinh thần lạc quan, yêu đời, tạo niềm tin, lòng ham sống.
2. Truyện Tấm Cám (sgk)
II. Đọc- hiểu văn bản
Đọc diễn cảm
a/ Tóm tắt văn bản
b/ Bố cục
Mở truyện: "Ngày xưa....việc nặng" -> Giới thiệu hoàn cảnh, các NV chính.
Thân truyện: "Một hôm....về cung" ->Tấm ở với dì ghẻ và Cám đến khi trở thành hoàng hậu + Tấm bị giết và hoá thân
Kết truyện: Còn lại -> Tấm trở lại thành người và sống hạnh phúc.
2. Tìm hiểu chi tiết
a/ Nhân vật và mâu thuẫn - xung đột chủ yếu
Mẹ con Cám
- Dì ghẻ độc ác.
- Cám được mẹ nuông chiều
Mâu thuẫn truyện
- Trong quan hÖ gia ®×nh
+ TÊm >< C¸m
+ TÊm >< D× ghÎ
-> MÉu thuÉn 1 lµ chñ yÕu, liªn tôc vµ ngµy cµng c¨ng th¼ng quyÕt liÖt.
-> M©u thuÉn 2 ®ãng vai trß phô trî.
Trong quan hệ xã hội:
Tấm, ông Bụt, nhà vua...(phe thiện) >< Cám và dì ghẻ (độc ác)-> Mâu thuẫn vì quyền lợi xã hội (địa vị và quyền lợi đẳng cấp)
Tấm:
- Mẹ cha mất sớm, ở với dì ghẻ và con của dì là Cám.
- Làm việc vất vả suốt ngày đêm
- Chịu sự cay nghiệt của dì ghẻ.
- Sống trong xã hội phong kiến.
b/ Diễn tiến mâu thuẫn- xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám
Chặng 1: Từ thân phận khổ đau trở thành hoàng hậu












Tấm
Mẹ con Cám
Mồ côi cả cha lẫn mẹ, ở với dì ghẻ.
Làm lụng vất vả.
Đi bắt được giỏ tép đầy, mong phần thưởng yếm đỏ.
Nuôi cá bống.
Muốn đi xem hội.
Thử giày.
Được làm hoàng hậu
Dì ghẻ cay nghiệt, Cám được nuông chiều.
ăn trắng mặc trơn.
Cám lừa trút hết giỏ tép, giành yếm đỏ.
Lừa bắt cá bống.
Bắt ngồi nhặt thóc lẫn gạo.
Khinh miệt.
Ngạc nhiên, ấm ức, hằn học.
><
?Thân phận bất hạnh bị cướp đoạt sức lao động, đày đoạ về tinh thần với những khát khao nhỏ bé.
Phản ứng của Tấm: khóc
> Phản ứng tự nhiên của 1 người yếu đuối, thụ động vì bất lực trước số phận trớ trêu và vì cô độc.
* Nhận xét:
Phẩm chất của Tấm: Hiền lành, chăm chỉ, chịu khó, chân thật đến cả tin, đôn hậu.
Bản chất mẹ con Cám: Miệng lưỡi ngọt nhạt >< tâm địa thâm hiểm.
Cách giải quyết mâu thuẫn: Yếu tố thần kỳ
Bụt xuất hiện giúp đỡ mỗi khi Tấm buồn, tủi thân và khóc.

+ Mất yếm đỏ => Cho cá bống
+ Mất cá bống => Cho cơ hội đổi đời từ 4 lọ xương cá.
+ Không được đi hội => Sai chim sẻ giúp.
+ Không có quần áo đẹp => Quần áo đẹp từ 4 lọ xương cá
+ Đánh rơi giày => Gặp vua, làm hoàng hậu
Sự chuyển biến của Tấm từ thân phận khổ đau-> hoàng hậu thể hiện:
+ Phần thưởng nhân dân lao động muốn dành để bù đắp cho cô.
+ Thể hiện ước mơ đổi đời.
+ Niềm tin của nhân dân vào triết lí " ở hiền gặp lành"
Chặng 2: Cuộc đấu tranh không khoan nhượng giành lại hạnh phúc
Tấm
Mẹ con Cám
Trèo cau.
Thành chim vàng anh bay vào tay áo Vua, tố cáo tội ác của Cám
Thành cây xoan đào vươn cành toả bóng mát che cho Vua.
Hoá thân vào khung cửi chửi rủa Cám.
Từ tro khung cửi-> cây thị- quả thị.
Trở lại làm người, sống hạnh phúc.
Chặt gốc cau giết Tấm
Giết vàng anh.

Chặt cây xoan đào làm khung cửi.
Đốt khung cửi.
> Tức tối, ghen ghét, muốn đoạt ngôi vị, nhổ cái gai trước mắt.
><
=> Mâu thuẫn ngày càng gay gắt, một mất một còn, đến cao trào và được giải quyết.
Cách giải quyết mâu thuẫn:
Tấm đấu tranh không khoan nhượng
Thụ động yếu ớt (khóc)
Phản ứng mạnh mẽ, hoá thân nhiều lần.
( răn đe, nói năng sắc sảo, ứng xử linh hoạt, xưng hô : TAO)
Bài học về tinh thần kiên quyết đấu tranh để giành lại sự sống, bảo vệ hạnh phúc.
ý nghÜa cña c¸c yÕu tè thÇn kú trong nh÷ng lÇn TÊm ho¸ th©n
Lµm cèt truyÖn sinh ®éng.
- N¬i TÊm göi linh hån ®Ó trë vÒ ®Êu tranh.
Søc sèng, sù trçi dËy m¹nh mÏ cña nh©n vËt.
Hµm chøa triÕt lÝ ng­êi thiÖn ®­îc h¹nh phóc vµ con ng­êi ph¶i tù ®Êu tranh ®Ó giµnh - gi÷ h¹nh phóc.
chặng 3: Tấm trả thù, trừng trị kẻ độc ác.
Dẫn chứng (SGK)
ý nghĩa:
+ Phù hợp quá trình chuyển biến tính cách nhân vật: yếu đuối chấp nhận -> mạnh mẽ, quyết liệt, kiên cường đấu tranh đến cùng.
+ Thể hiện quan niệm v? thiện- ác, ước mơ công lý, tinh thần lạc quan tin tưởng vào sự chiến thắng của cái thiện.
III. Tổng kết
Nội dung:
2. Nghệ thuật
Cảm ơn thầy cô và các em
đã chú ý lắng nghe!