Tuần 7. Miêu tả và biểu cảm trong bài văn tự sự

Kiểm tra bài cũ
1.T? s? l� gỡ?
T? s? (k? chuy?n) l� phuong th?c trỡnh b�y m?t chu?i cỏc s? vi?c, s? vi?c n�y d?n d?n s? vi?c kia, cu?i cựng k?t thỳc th? hi?n m?t ý nghia.
2.M?t b�i van t? s? c?n cú nh?ng y?u t? n�o?
M?t b�i van t? s? ph?i cú : c?t truy?n, nhõn v?t v� s? vi?c.
Ngữ văn: Tiết 24
Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự
I.Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự:
1.Ôn lại một số khái niệm:
a.Miêu tả là gì?
-Ví dụ : Miêu tả ngôi đình làng

-Miêu tả là làm cho người đọc, người nghe, người xem có thể thấy sự vật, hiện tượng, con người như đang hiện ra trước mắt.

b.Biểu cảm là gì?
Ví dụ: Bộc lộ tình cảm của em về con vật mà em yêu thích.
Biểu cảm là bộc lộ tình cảm, cảm xúc của mình về thế giới xung quanh.
2. So s¸nh miªu t¶ vµ biÓu c¶m
a.Sự giống nhau và khác nhau giữa miêu tả trong bài văn tự sự và miêu tả trong bài văn miêu tả
-Giống:
*Đều phải miêu tả thật rõ, thật hay.

-Khác:
*Văn tự sự chỉ dùng yếu tố miêu tả để chen vào làm cho câu chuyện sinh động.
*Văn miêu tả dùng yếu tố miêu tả là yếu tố chính của toàn bài.
2b.Sự giống và khác nhau giữa biểu cảm trong văn bản tự sự với biểu cảm trong văn bản biểu cảm
Giống: đều bộc lộ tư tưởng tình cảm của người viết
Khác:
Văn tự sự: dùng phương thức biểu cảm xen vào làm cho câu chuyện hấp dẫn, lôI cuốn.
Văn biểu cảm: chỉ dùng phương thức biểu cảm là chính
3.Căn cứ vào đâu để đánh giá hiệu quả của miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự?
Ở chỗ miêu tả và biểu cảm đã phục vụ đắc lực cho văn bản tự sự, tác động đến nhận thức, cảm xúc người đọc, người nghe.
Hoạt động nhóm: 5 phút
Câu hỏi:
Nhóm 1, 2: Tìm những yếu tố miêu tả đoạn trích : Những vì sao của A. Đô-đê? SGK/73-74?
Nhóm 3, 4: Tìm những yếu tố biểu cảm đoạn trích : Những vì sao của A. Đô-đê? SGK/73-74?
Đoạn trích trên có phải là một trích đoạn tự sự không? Vì sao?
4.Tìm những yếu tố miêu tả và biểu cảm trong ®o¹n “Những vì sao”(trích) của Ađôđê.
4.a.Những yếu tố miêu tả:
Suèi reo râ h¬n, ®Çm nhen lªn…. non ®ang mäc.
Mét lÇn tõ phÝa… mét luång ¸nh s¸ng.
Nµng vÉn ng­íc m¾t lªn … nhµ trêi.
4.b.Nh?ng y?u t? bi?u c?m
Tôi bỗng . mát rượi dưới mắt tôi.
Còn tôi . ý nghĩ cao đẹp.
Tôi tưởng đâu . thiêm thiếp ngủ.
Em có nhận xét gì về vai trò của miêu tả và biểu cảm trong đoạn văn tự sự trên?
Nhận xét:
Các yếu tố miêu tả và biểu cảm đã giúp cho đoạn văn tự sự trở nên sinh động, hấp dẫn và đầy chất thơ.
II.Quan sát, liên tưởng, tưởng tượng đối với việc miêu tả, biểu cảm trong bài văn tự sự:
1.Chọn điền từ
a. Liªn t­ëng
b. Quan s¸t
c. T­ëng t­îng

Quan sát là xem xét để nhìn rõ, biết rõ sự vật hay hiện tượng
Tưởng tượng là tạo ra trong tâm trí hình ảnh của cái không hề có trước mắt, hoặc chưa hề gặp.
2.Bài tập 2
Quan sát: Trong đêm, tiếng suối. không gian.
Tưởng tượng: Cô gái . đám cưới sao.
Liên tưởng: Cuộc hành trình. cừu lớn.
3. Bµi tËp 3
Những cảm xúc, những rung động được nảy sinh từ đâu?
a.Từ sự quan sát chăm chú, kĩ càng, tinh tế?
b.Từ sự vận dụng liên tưởng, tưởng tượng, hồi ức?
c.Từ những sự vật, sự việc khách quan ?
d.Từ bên trong trái tim người kể?
=> Vì chỉ có tiếng nói của trái tim thì chưa đủ, nó mang tính chủ quan, phải kết hợp với quan sát, liên tưởng, tưởng tượng để có những ý nghĩ khách quan, sâu sắc.

III.Ghi nhớ: sgk/76
IV.Luyện tập

Bài tập 1
Nhìn vào các hình ảnh, em hãy kể lại một đoạn truyện Tấm Cám? Trong lời kể có sử dụng yếu tố miêu tả và biểu cảm?
Bài tập 2:
D?c l?i truy?n T?m Cỏm, ch?n m?t do?n van b?t kỡ, tỡm cỏc y?u t? miờu t?, bi?u c?m trong do?n van dó ch?n.