Tuần 7. Chiếu cầu hiền (Cầu hiền chiếu)

GV: VÕ MINH NHỰT
I. Tìm hiểu chung:

1. Tác giả:
- Ngô Thì Nhậm (1746 - 1803)
- Quê quán: làng Tả Thanh Oai, huyện Thanh Oai, trấn Sơn Nam (nay thuộc huyện Thanh Trì, Hà Nội)
- Năm 1775, ông đỗ tiến sĩ, từng giữ chức Đốc đồng trấn Kinh Bắc.
- Năm 1778, khi nhà Lê - Trịnh sụp đổ, Ngô Thì Nhậm đi theo phong trào Tây Sơn, được vua Quang Trung phong làm Lại bộ Tả thị lang, sau thăng chức Binh bộ Thượng thư.
 Có đóng góp tích cực cho triều đại Tây Sơn
SGK
a. Theå loaïi:
- Loại văn nghị luận chính trị xã hội xưa
- Vua dùng để ban bố mệnh lệnh hoặc truyền chỉ thị cho bề tôi.
- Văn phong trang trọng, lời lẽ rõ ràng,
tao nhã.
2. Văn bản:
Chiếu
b. Hoàn cảnh sáng tác:


- 1788, Quang Trung tiến quân ra Bắc, tiêu diệt quân Thanh và bọn tay sai. Nhà Lê sụp đổ.
- Bề tôi nhà Lê mang nặng tư tưởng trung quân, phản ứng tiêu cực.
- Quang Trung giao cho Ngô Thì Nhậm thay lời mình viết "Chiếu cầu hiền"
- Kêu gọi những người tài đức ra giúp dân, giúp nước.
TƯỢNG ĐÀI
QUANG TRUNG -
NGUYỄN HUỆ
Di ảnh được cho là của vua Quang Trung và Đền thờ vua Quang Trung
c. Bố cục:


Phần 1: Từ đầu đến ".người hiền vậy"
- Phần 2: "Trước đây . của trẫm hay sao?"
- Phần 3: Còn lại
3 phần:
? Mối quan hệ giữa hiền tài và thiên tử
? Thực trạng đất nước và nhu cầu thời đại
? Đường lối cầu hiền của vua Quang Trung
II. Đọc - hiểu văn bản.
1. Mối quan hệ giữa hiền tài và thiên tử :
- Mượn lời Khổng Tử:
+ "Người hiền như sao sáng trên trời"
+ "Sao sáng ắt chầu về ngôi Bắc Thần" (thiên tử)
? Mối quan hệ giữa hiền tài và thiên tử:
- Khẳng định:
"Nếu như che mất . người hiền vậy"
? Nếu hiền tài không do thiên tử sử dụng là trái quy luật, trái đạo trời.
? Cách đặt vấn đề:
người hiền phải do thiên tử sử dụng, phải quy thuận về với nhà vua
có sức thuyết phục đối với sĩ phu Bắc Hà.
a. Cách ứng xử của nho sĩ Bắc Hà khi Tây Sơn diệt Trịnh:

? Sử dụng hình ảnh lấy từ kinh điển Nho gia hoặc mang ý nghĩa tượng trưng:
2. Th?c tr?ng v� nhu c?u th?i d?i:
? những người ra làm quan cho Tây Sơn thì sợ hãi, im lặng, làm việc cầm chừng

- Th�i d? c?a si phu B?c H�:
? Bỏ đi ở ẩn, mai danh ẩn tích, uổng phí tài năng
+ "Kẻ sĩ . việc đời"
+ "những bậc . lên tiếng"
+ "cũng có kẻ . suốt đời"
? không phục vụ cho triều đại mới
Tạo cách nói tế nhị, châm biếm nhẹ nhàng, thể hiện kiến thức sâu rộng của người cầu hiền
- T�m tr?ng c?a vua Quang Trung:
+ "Nay tr?m dang . tìm d?n"
? Th�nh t�m, kh?c kho?i mong ch? ngu?i hi?n ra gi�p nu?c
+ Hai c�u h?i ? th? lu?ng dao (lu?ng ph�n):
? C�ch nĩi khi�m t?n nhung thuy?t ph?c, bu?c ngu?i nghe ph?i thay d?i c�ch ?ng x?.
"Hay dang th?i d? n�t chua th? ra ph?ng s? vuong h?u chang?"
"Hay tr?m ít d?c khơng d�ng d? phị t� chang?"
b. Th?c tr?ng v� nhu c?u c?a th?i d?i:
- Th?c tr?ng d?t nu?c:
+ bu?i d?u d?ng nghi?p n�n tri?u chính chua ?n d?nh
+ bi�n ?i chua y�n
+ d�n chua h?i s?c sau chi?n tranh
+ d?c c?a vua chua nhu?n th?m kh?p noi
? C�i nhìn tồn di?n s�u s?c: tri?u d?i m?i t?o l?p, m?i vi?c dang b?t d?u n�n cịn nhi?u khĩ khan

- Nhu c?u th?i d?i: hi?n t�i ph?i ra tr? gi�p nh� vua
+ D�ng hình ?nh c? th?:
"M?t c�i c?t . tr? bình"
+ D?n l?i Kh?ng T?:
? kh?ng d?nh d?t nu?c cĩ nhi?u nh�n t�i d? di d?n k?t lu?n: ngu?i hi?n t�i ph?i ra ph?c v? h?t mình cho tri?u d?i m?i

"Suy di . hay sao?"
? kh?ng d?nh vai trị to l?n c?a ngu?i hi?n t�i
? + V? vua y�u nu?c thuong d�n, cĩ t?m lịng chi�u hi?n d�i si.
+ L?i l?:
khi�m nhu?ng, ch�n th�nh, tha thi?t nhung cung ki�n quy?t, cĩ s?c thuy?t ph?c cao
3. Đường lối cầu hiền của vua Quang Trung:
+ Mọi tầng lớp đều được dâng thư bày tỏ việc nước
+ Các quan được phép tiến cử người có tài nghệ.
+ Những người ở ẩn được phép dâng sớ tự tiến cử.

- C�ch ti?n c? nh?ng ngu?i hi?n t�i:
? Bi?n ph�p c?u hi?n: d�ng d?n, r?ng m?, thi?t th?c v� d? th?c hi?n
B�i chi?u k?t th�c b?ng l?i k�u g?i, d?ng vi�n m?i ngu?i t�i d?c ra gi�p nu?c:
? V? vua cĩ tu tu?ng ti?n b?
"Nh?ng ai . tơn vinh"
V? vua cĩ tu tu?ng ti?n b?
4. Ngh? thu?t b�i chi?u:
B�i van ngh? lu?n m?u m?c:
- L?p lu?n: ch?t ch?, h?p lí, gi�u s?c thuy?t ph?c.
L?i l?: m?m m?ng, khi�m nhu?ng nhung r�ng bu?c khi?n k? si ph?i th?y du?c tr�ch nhi?m c?a mình.
T? ng?, hình ?nh:
+ S? d?ng nhi?u di?n c?, hình ?nh ?n d?, tu?ng trung.
+ T? ng? ch? khơng gian: tr?i, d?t, sao giĩ m�y (vu tr?); tri?u du?ng, tri?u chính, d�y d?t van hi?n, tram h? (noi c?n ngu?i hi?n t�i)
? T?o c?m gi�c trang tr?ng, thi�ng li�ng cho l?i k�u g?i
? T�c d?ng:
+ T?o ?n tu?ng t?t v? vua Quang Trung d? thuy?t ph?c si phu B?c H�.
+ Th? hi?n s? uy�n b�c v� t�i nang van chuong Ngơ Thì Nh?m.
III. T?ng k?t:
Chi?u c?u hi?n l� m?t van ki?n quan tr?ng th? hi?n ch? truong d�ng d?n c?a nh� T�y Son nh?m d?ng vi�n trí th?c B?c H� tham gia x�y d?ng nu?c.
B�i chi?u du?c vi?t v?i ngh? thu?t thuy?t ph?c d?c s?c v� th? hi?n tình c?m c?a t�c gi? d?i v?i s? nghi?p x�y d?ng d?t nu?c.
Ghi nh? SGK - trang 70
B? c?c b�i chi?u.
N?i dung chính c?a m?t b�i chi?u.
D?i tu?ng m� b�i chi?u hu?ng d?n.
3. C�c lu?n di?m dua ra d? thuy?t ph?c.
4. Ngh? thu?t b�i chi?u.
5. Tu tu?ng, tình c?m c?a vua Quang Trung.
So?n b�i theo c�u h?i Hu?ng d?n D?c th�m c?a SGK
CHU?N B? B�I D?C TH�M:
XIN L?P KHOA LU?T - Nguy?n Tru?ng T?
Anh h�ng Quang Trung
Lễ hội Quang Trung
Lễ hội Quang Trung
Lễ hội Quang Trung
Lễ hội Quang Trung
Lễ hội Quang Trung
Lễ hội Quang Trung