Tuần 7. Chiếu cầu hiền (Cầu hiền chiếu)

CHÀO MỪNG
CÁC THẦY GIÁO , CÔ GIÁO
VỀ DỰ GIỜ LỚP 11A4!
CHIẾU CẦU HIỀN
Ngô Thì Nhậm
Trước kia, thời thế suy vi, Trung châu gặp nhiều biến cố, kẻ sĩ phải ở ẩn trong ngòi khe, trốn tránh việc đời, những bậc tinh anh trong triều đường phải kiêng dè không dám lên tiếng. Cũng có kẻ gõ mõ canh cửa, cũng có kẻ ra biển vào sông, chết đuối trên cạn mà không biết, dường như muốn lẩn tránh suốt đời.
Chỉ ra các điển cố đã được dùng ở đoạn văn trên. Từ đó, em hiểu như thế nào về cách ứng xử của nho sĩ Bắc Hà với thời cuộc? Nhận xét thái độ của vua Quang Trung khi nói về vấn đề này.
Trước kia, thời thế suy vi, Trung châu gặp nhiều biến cố, kẻ sĩ phải ở ẩn trong ngòi khe, trốn tránh việc đời, những bậc tinh anh trong triều đường phải kiêng dè không dám lên tiếng. Cũng có kẻ gõ mõ canh cửa, cũng có kẻ ra biển vào sông, chết đuối trên cạn mà không biết, dường như muốn lẩn tránh suốt đời.
Tình hình đất nước lúc bấy giờ như thế nào? Phân tích tâm trạng, thái độ của vua Quang Trung?
Nay trẫm đang ghé chiếu lắng nghe, ngày đêm mong mỏi, nhưng những người học rộng tài cao chưa thấy có ai tìm đến. Hay trẫm ít đức không đáng để phò tá chăng? Hay đang thời đổ nát chưa thể ra phụng sự vương hầu chăng?”
… Nay đương ở buổi đầu của nền đại định, công việc vừa mới mở ra. Kỉ cương nơi triều chính còn nhiều khiếm khuyết, công việc ngoài biên đương phải lo toan. Dân còn nhọc mệt chưa lại sức, mà đức hóa của trẫm chưa kịp nhuần thấm khắp nơi. Trẫm nơm nớp lo lắng, ngày một ngày hai vạn việc nảy sinh. Ngẫm cho kĩ thì thấy rằng: Một cái cột không thể đỡ nổi một căn nhà lớn,… Suy đi tính lại trong vòm trời này, cứ cái ấp mười nhà ắt phải có người trung thành tín nghĩa. Huống nay trên dải đất văn hiến rộng lớn như thế này, há trong đó lại không có lấy một người tài danh nào ra phò giúp cho chính quyền buổi ban đầu của trẫm hay sao?
Các bậc quan viên lớn nhỏ, cùng với thứ dân trăm họ, người nào có tài năng học thuật, mưu hay hơn đời, cho phép được dâng sớ tâu bày sự việc (…). Còn người có nghề hay nghiệp giỏi, có thể cống hiến cho đời, thì cho phép các quan văn, quan võ được tiến cử (…). Hoặc người nào từ trước đến nay tài năng còn bị che kín, chưa được người đời biết đến, thì cũng cho phép dâng sớ tự tiến cử (…)
(Chiếu cầu hiền – Ngô Thì Nhậm thừa lệnh Quang Trung viết)
Vậy hạ lệnh cho các đại thần, công hầu, đại phu, từ tam phẩm trở lên, mỗi người đều cử một người,…
(Chiếu cầu hiền tài - Nguyễn Trãi thừa lệnh Lê Lợi viết)
Mạch lập luận
Nguyên lí chung
Tình hình thực tế
Giải pháp
Hiền tài phải phò vua
giúp nước.

2. Nho sĩ Bắc Hà chưa ra giúp vua, đất nước đang gặp muôn vàn khó khăn.
3. Đường lối cầu hiền của vua Quang Trung
CHIẾU
CẦU HIỀN
Tư tưởng
(Quang Trung)
Nghệ thuật
(Ngô Thì Nhậm)
+
Kết tinh trí tuệ, khát vọng của cả dân tộc.
Lương Phương Thảo (2002)- nhà vô địch Ôlimpia duy nhất đang sống và làm việc tại Việt Nam.
Chung kết
Đường lên đỉnh Ôlimpia 2016
Bài tập về nhà:
Chỉ ra những điểm sáng trong nghệ thuật viết văn nghị luận của Ngô Thì Nhậm trong bài Chiếu cầu hiền.

2. Tìm đọc thêm một số tài liệu về đóng góp của Quang Trung và Ngô Thì Nhậm với lịch sử dân tộc.