Tuần 6. Văn tế nghĩa sĩ cần Giuộc

TÁC PHẨM, TÁC GIẢ NGUYỄN ĐÌNH CHIỂU
I. Khi giảng tác phẩm, tác giả Nguyễn Đình Chiểu cần lư ý ở hai bộ sách : Chương trình Nâng cao và chương trình Cơ bản.
- Lẽ ghét thương (Trích L.V. Tiên), Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc (NĐC),
- Lẽ ghét thương (Trích L. V. Tiên), Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, tác gia N.Đ. Chiểu,
1. Chương trình Nâng cao
2. Chương trình Cơ bản
- Về bộ sách cơ bản : dạy Lẽ ghét thương ? đọc thêm Chạy giặc ? giới thiệu tác gia NĐC rồi dạy Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc
- Về bộ sách nâng cao : dạy Lẽ ghét thương ? đọc thêm Chạy giặc ? dạy Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc rồi mới dạy tác gia NĐC.

3. Dạy tác gia Nguyễn Đình Chiểu SGK nâng cao cần lưu ý :
a. Dành riêng 1 ti?t d? gi?ng v? Nguy?n Dình Chi?u
b. Giảng tác gia sau khi giảng tác phẩm vì mấy lý do :
- Ý nghia: Tránh sự áp d?t tru?c; phát huy nang l?c t? nh?n xét, khái quát, t?ng h?p d? rút ra k?t lu?n.
- - Vẫn phải bảo đảm những kiến thức về taùc gia (như baøi văn học sử về taùc gia):
+ Cuộc đời: yếu tố thời đại, gia đình, cuộc đời coù ảnh hưởng tới sự nghiệp văn học.
+ Sự nghiệp: Taùc phẩm, nội dung, nghệ thuật.
V? cu?c d?i, Nguy?n Dình Chi?u là con ngu?i vu?t lên trên s? ph?n.

d. Cảm hứng thẩm mỹ sáng tác của NĐC ở hai giai đoạn :
+ Trước năm 1858 : NĐC đi tìm cảm hứng sáng tác dựa vào sách vở thánh hiền.
+ Sau năm 1858 : NĐC tìm cảm hứng sáng tác ngay trong cuộc sống của nhân dân, đất nước đang diễn ra trước mắt.
c. Sự nghiệp văn học của NĐC chú ý ba nét nổi bật trong SGK :
- Quan niệm văn chương.
- Nội dung yêu nước thương dân.
- Nghệ thuật giàu sức truyền cảm.
4. Giảng đoạn trích Lẽ ghét thương cần lưu ý :
- Cho HS nắm được sự kiện diễn biến trước và sau đoạn trích.
- Cuộc hội thoại của ông Quán với bốn chàng nho sinh : Vân Tiên, Tử Trực, Trịnh Hâm, Bùi Kiệm.
- ÔÛ ñoaïn trích giaûng chæ coù lôøi cuûa oâng Quaùn vôùi Vaân Tieân :
+ Nhöng lôøi cuûa Vaân Tieân chæ coù hai doøng ( 2 caâu luïc baùt).
+ Phaàn coøn laïi 30 caâu laø lôøi cuûa oâng Quaùn. Trong ñoù coù 10 caâu noùi veà gheùt, 14 caâu noùi veà thöông.
+ Lẽ ghét thương hết sức phân minh, nhưng đều lấy toàn bộ trong điển tích xưa để minh chứng. Song dù có nói chuyện ở đâu cũng đều toát lên một tấm lòng, một tình cảm yêu mến nhân dân sâu sắc của Nguyễn Đình Chiểu. Đó mới là điều đáng trân trọng nhất.
5. Giảng bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc cần lưu ý thêm mấy điểm :
b. Về bố cục : Bài van t? thu?ng có b?n ph?n :
- Lung khởi : cảm tưởng chung về người đã mất.
- Thích thực : hồi tưởng công đức của người đã mất.
- Ai vãn : tỏ sự tiếc thương người mất.
- Kết : tình cảm của người đứng tế.
a. Về vị trí : Lần đầu tiên trong lịch sử, hình ảnh người nghĩa sĩ nông dân được đi vào văn học một cách đầy đủ, sống động.
c. Về nghệ thuật : Kết hợp nhuần nhuyễn chất hiện thực và trữ tình ? Lối văn biền ngẫu với thủ pháp so sánh, đối lập làm nổi bật tinh thần chiến đấu dũng cảm của những người nghĩa sĩ.
d. Vẻ đẹp chân dung những người nghĩa sĩ cần làm rõ :
- Từ thân phận "côi cút" đứng lên gánh lấy sứ mệnh lịch sử.
- Từ thô sơ, trần trụi tiến lên lập chiến công oanh liệt.
- Họ là những anh hùng trong chiến bại ? Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc là tiếng khóc bi tráng cho một thời kỳ lịch sử khổ đau nhưng vĩ đại của dân tộc.