Tuần 6. Nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ

Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Hoàn thành khái niệm sau
Nghị luận về một sự việc, hiện tượng trong đời sống xã hội là.
Câu2: Dòng nào sau đây không phải là yêu cầu chính của bài nghị luận xã hội
a/ Nêu rõ vấn đề nghị luận
b/Đưa ra những lí lẽ, dẫn chứng xác đáng
c/ Vận dụng các phép lập luận phù hợp
d/ Lời văn gơị cảm, trau chuốt
d
Câu 3: Trong các đề bài sau, đề bài nào không thuộc đề nghị luận về một sự việc hiện tượng đời sống?
a/Suy nghĩ về tấm gương nghèo vượt khó
b/Suy nghĩ của em về những con người không chịu thua số phận
c/Suy nghĩ của em về câu ca dao "nhiễu điều phủ lấy giá gương - người trong một nước thì thương nhau cùng "
d/Suy nghĩ của em về "bệnh ngôi sao"của một số nhân vật nổi tiếng hiện nay.
Câu4: Nêu các bước làm bài văn nghị luận về một sự vật hiện tượng đời sống?
c
1.T×m hiÓu ®Ò vµ t×m ý
2,LËp dµn bµi
3.ViÕt bµi.
4.§äc l¹i bµi viÕt vµ söa ch÷a
TIẾT:18
Nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ
1. Tìm hiểu đề và lập dàn ý
Đề bài :
* Đề 1: Phân tích bài thơ "Cảnh khuya" của Hồ Chí Minh.
"Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.
Cảnh khuya như vẽ, người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà."
1947
a. Tìm hiểu đề.
- Bài yêu cầu phân tích những giá trị về tư tưởng và nghệ thuật của bài thơ.
- Lưu ý hoàn cảnh ra đời của bài thơ.
I. Nghị luận về một bài thơ:
b. Lập dàn ý.

E hãy căn cứ vào những câu hỏi gợi ý trong SGK lập dàn ý cho đề bài trên ?
Mở bài:
Giới thiệu khái quát hoàn cảnh ra đời của bài thơ.
Chuyển ý, dẫn yêu cầu đề
Thân bài:
Vẻ đẹp của đêm trăng khuya nơi núi rừng Việt Bắc được miêu tả hết sức thơ mộng.
(Chú ý phân tích những hình ảnh mang tính nghệ
thuật: trăng hoa, cây cổ thụ ; tiếng suối).
Nhà thơ sử dụng thủ pháp
+ so sánh: tiếng suối như tiếng hát thật mới mẻ
?tiếng suối gần gũi với con người, đầy sức sống.
+ Chú ý điệp từ " lồng" tạo lên một hình ảnh vừa lung linh
vừa huyền ảo như những bông hoa tuyệt đẹp.
- Tâm trạng của nhân vật trữ tình:
Hoà tâm hồn mình với ánh trăng, vơí tiếng suối song không đắm chìm trong cái đẹp mà một lòng thao thức không ngủ vì lo cho vận mệnh của dân tộc. ? Khác các ẩn sĩ thời
xưa.
- Bài thơ vừa có tính chất cổ điển vừa hiện đại.
(Giải thích)
- Nhận định về những giá trị tư tưởng và nghệ thuật của bài thơ: Bài thơ là một bức tranh thiên nhiên thật đẹp song đẹp hơn cả chính là chân dung của Bác, vị lãnh tụ vô vàn kính yêu của chúng ta.
c. Kết luận:
Sự hài hoà giữa tâm hồn nghệ sĩ và ý chí chiến sĩ trong bài thơ.
2. Các bước làm bài nghị luận một bài thơ
* KN: Nghị luận về thơ (đoạn thơ, b�i tho):
Là cách sử dụng tổng hợp những thao tác LL để làm rõ ND tư tưởng, phong cách nghệ thuật của thơ (đã tác động tới cảm xúc thẩm mỹ, tư duy nghệ thuật và những liên tưởng sâu sắc của người viết.
* Các bước làm bài:
2. Các bước làm bài nghị luận một bài thơ
* KN: Nghị luận về thơ (đoạn thơ, b�i tho):
* Các bước làm bài:
Căn cứ vào cách khai thác đề bài trên hãy nêu các bước nghị luận về một tác phẩm thơ?
Đọc chậm nhiều lần bài thơ để có cảm nhận chung về tác
phẩm: bài thơ nói về vấn đề gì ?
tình cảm của tác giả như thế nào?.
- Tìm hiểu sâu về bài thơ về cả hai phương diện nội dung và nghệ thuật: Chú ý phân tích những từ ngữ, hình ảnh, chi tiết
nghệ thuật tiêu biểu.
Lập dàn ý cho bài phân tích của mình theo các luận điểm đã
tìm được.
Viết bài theo dàn ý đã lập bằng phong cách nghị luận văn
học với cảm hứng của mình.
2. Các bước làm bài nghị luận một bài thơ
* KN: Nghị luận về thơ (đoạn thơ, b�i tho):
* Các bước làm bài:
* Yêu cầu:
- Người viết phải trình bày được những nhận xét, đánh giá của mình về nội dung và nghệ thuật của bài thơ (đoạn thơ )
- Bài nghị luận cần phân tích được các yếu tố ngôn từ, giọng điệu, hình ảnh.để có nhữg nhận xét, đánh giá xác đáng
- Bố cục rõ ràng, mạnh lạc; lời văngợi cảm, thể hiện rung động của người viết
II. Nghị luận về một đoạn thơ
- Các bước nghị luận cũng giống như nghị luận về một bài thơ
Căn cứ vào văn bản của đoạn thơ cần nghị luận, hiểu rõ vị trí và ý nghĩa của đoạn thơ.

Đề 2: Phân tích đoạn thơ sau trong bài "Việt Bắc"
của Tố Hữu:
"Những đường Việt Bắc của ta
...............................................
Vui lên Việt Bắc, đèo De, núi Hồng".
II. Nghị luận về một đoạn thơ
- Đề 2 : Phân tích đoạn thơ sau trong bài "Việt Bắc"
của Tố Hữu:
"Những đường Việt Bắc của ta
...............................................
Vui lên Việt Bắc, đèo De, núi Hồng".
: HS đọc kỹ đoạn thơ, căn cứ vào
gợi ý SGK nêu yêu cầu của
đề bài và lập dàn ý cho đề
bài trên?
a. Tìm hiểu đề
Đoạn thơ miêu tả khí thế ra trận của nhân dân ta trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Đây là một đoạn thơ hay, đạt được những giá trị nghệ thuật đặc sắc.
2. Lập dàn ý
III. Ghi nhớ ( SGK 86 )
Từ việc khai thác các đề bài trên, em hãy cho biết đối tượng, nội dung của bài nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ?
Câu 3: Kể tên các thể loại nghị luận mà em đã học?
Nghị luận về một sự vật hiện tượng đời sống
Nghị luận về vấn đề tư tưởng đạo lí
Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ là làm công việc gì?
a.Tìm cách để nhanh chóng học thuộc lòng bài thơ, đoạn thơ
b.Tập luyện niều lần nhằm đọc thật diễn cảm bài thơ, đoạn thơ
c,.Nhận xét, đánh giá về nội dung, nghệ thuật của đoạn thơ, bài thơ
d.Nêu ý kiến của nhiều người khác nhau về đoạn thơ, bài thơ
c
Câu 2: Dòng nào sau đây không phù hợp với yêu cầu của bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
a/ Trình bày những cảm nhận, đánh giávề cái hay,cái đẹp của đoạn thơ, bài thơ
b/Căn cứ vào đặc điểm ngoại hình, ngôn ngữ, tâm lí, hành động của nhân vật để phân tích
c/Bám sát ngôn từ, hình ảnh, giọng điệu.đẻ cảm nhận đánh giá tình cảm, cảm xúc của tác giả
d/Bố cục mạch lạc, lời văn gợi cảm, thể hiện sự chân thành của người viết
b
IV. Luyện tập
Đề bài: Hãy phân tích đoạn thơ sau trong bài "Tràng giang" của Huy Cận:
"Lớp lớp mây cao đùn núi bạc,
Chim nghiêng cánh nhỏ: bóng chiều sa
Lòng quê dợn dợn vời con nước
Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà"
Gợi ý:
- Cảnh chiều xuống trên sông: đẹp nhưng buồn.
- Tâm trạng của nhà thơ: Nỗi buồn nhớ nhà, nhớ quê hương.
- Nghệ thuật:
+ Hình ảnh đối lập, gợi cảm: núi mây hùng vĩ/cánh chim bé nhỏ.
+ âm điệu phù hợp: dập dềnh, mênh mang như sóng nước trên Tràng giang.
+ Tứ thơ mới mẻ có sự kết hợp giữa bút pháp cổ điển của thơ Đường với bút pháp lãng mạn của thơ mới.
C?NG C?, D?N Dề:
- Nắm chắc kỹ năng và các bước nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ.
Về nhà hoàn thành các bài viết đã lập dàn ý ở trên, học thụôc phần ghi nhớ.
Soạn bài tiếp theo "Tây Tiến" của Quang Dũng