Tuần 6. Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự

Người thực hiện : Vi Xuân HảI
THPT Chi Lăng - Lạng Sơn
Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự
I.Khái niệm :
1.Tự sự :
-Tự sự là kể chuyện , phương thức dùng ngôn ngữ kể chuyện trình bày một chuỗi sự việc , từ sự việc này tới sự việc kia, cuối cùng dẫn tới một kết thúc, thể hiện một ý nghĩa .
2.Sự việc :
- Sự việc là cái xẩy ra được nhận thức có ranh giới rõ ràng, phân biệt với những cái xẩy ra khác.
- Sự việc được diễn tả bằng lời nói , cử chỉ , hành động của nhân vật trong quan hệ với nhân vật khác .Người viết chọn một số sự việc tiêu biểu để câu chuyện thêm hấp dẫn .



3.Sự việc tiêu biểu :
- Là sự việc quan trọng góp phần tạo nên cốt truyện. Mỗi sự việc có thể nhiều chi tiết .


4.Chi tiết :
- Là tiểu tiết của tác phẩm mang sức chứa lớn về cảm xúc và tư tưởng .
- Chi tiết có thể là một cử chỉ , một lời nói, một hành động của nhân vật .
- Chi tiết tiêu biểu : là chi tiết quan trọng trong sự việc .

Từ đó, em có nhận xét gì về ý nghĩa của việc sự lựa chọn sự việc , chi tiết tiêu biểu ?

Chọn sự việc , chi tiết tiêu biểu là khâu quan trọng trong quá trình viết hoặc kể lại một câu chuyện .




II.Cách chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu
1.Ngữ liệu 1: Truyền thuyết An Dương Vương và Mị Châu -Trọng Thuỷ :
a.Trong câu chuyện , tác giả dân gian kể :
- Công việc xây thành, chế nỏ bảo vệ đất nước của ADV.
- Tình cảm vợ chồng ( Mị Châu - Trọng Thuỷ )
- Tình cảm cha con ( An Dương Vương - Mị Châu )
+ Câu nói của Trọng Thuỷ( chi tiết 1 ) : dự báo trước cho cuộc chiến tranh .
+ Câu đáp của Mị Châu ( chi tiết 2 ) : đưa tới kết cục bi thảm cho hai cha con .
? Chi tiết tiêu biểu dẫn dắt câu chuyện, góp phần bộc tính cách nhân vật
2.Ngữ liệu 2: Về chuyện anh con trai lão Hạc trở về làng vào một hôm sau CMT8-1945.
- Sự việc 1 : Anh con trai tìm gặp ông giáo và được kể cho nghe về cuộc đời của lão Hạc .

- Sự việc 2: Anh con trai cùng ông giáo đi viếng mộ lão Hạc .

- Sự việc 3 : Anh con trai gửi lại những kỉ vật cho ông giáo và ra đi.

? Chọn sự việc 2 : " Anh tìm gặp ông giáo và theo ông đi viếng mộ", với các chi tiết sau :

+ Con đường dẫn hai người ra nghĩa địa.Họ đứng trước mộ thấp bé .
+ Anh thắp hương , mắt đỏ hoe, nghẹn ngào không nói nên lời .
+ Ông giáo đứng bên cũng ngấn lệ .
+ Anh nói với cha về những ngày tháng qua của mình .
+ Hứa sống sao cho xứng với tấm lòng cao cả của cha .






3.Cách chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu :
( Ghi nhớ SGK, trang 62 )
III.Luyện tập :

1.Bài tập 1/62 :
- Chi tiết " hòn đá xấu xí được phát hiện và chở đi nơi khác" rất quan trọng, không thể bỏ đi được .
- Vì nó làm tăng thêm ý nghĩa : ở trên đời này có những sự vật , sự việc tưởng như bỏ đi được nhưng không thể.Mặt khác , sự chịu đựng và sống âm thầm , không sợ hiểu lầm như đá là tốt .

? Từ kết quả trên có thể rút ra kinh nghiệm: Khi lựa chọn sự việc , chi tiết tiêu biểu để kể chuyện hoặc viết bài văn tự sự, cần thận trọng cân nhắc kĩ càng sao cho sự việc , chi tiết ấy góp phần dẫn dắt câu chuyện, tô đậm tính cách nhân vật, tạo sự hấp dẫn và tập trung biểu hiện chủ đề, ý nghĩa của văn bản .

2.Bài tập 2/62 :
- Đoạn văn " Uylitxơ trở về" kể về cuộc gặp mặt kì lạ của hai vợ chồng người dũng tướng sau 20 năm xa cách .
- ở phần cuối đoạn trích, tác giả đã chọn sự việc Pênêlốp thử chồng bằng cách hỏi về những chi tiết , đặc điểm của chiếc giường .
- Đây là sự việc tiêu biểu với một số chi tiết đặc sắc :
+ Pênêlốp nhờ nhũ mẫu khiêng chiếc giường ra khỏi phòng .
+ Uylítxơ giật mình .
+ Sau đó nói rõ đặc điểm của chiếc giường mà chỉ có hai vợ chồng mới biết .
+ Và họ nhận ra nhau trong niềm xúc động mãnh liệt và hạnh phúc lớn lao .


- Với cách lựa chọn trên, Hô-me-rơ đã thành công trong nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn , khắc họa nét phẩm chất tính cách của hai nhân vật Uylitxơ và Pênêlốp .
Xin chân thành cảm ơn thầy, cô và tập thể 10A14 đã đến dự !