Tuần 5. Uy-lít-xơ trở về (trích Ô-đi-xê - sử thi Hi Lạp)

Uy - lit - xơ trở về
( Trích sử thi “Ô - đi - xê” )
Hô - me - rơ








Bust of Homer in the British Museum
Born c 8th century BC
Occupation oral poet
Thiết kế giáo án:
Nguyễn Thanh Hà,
Trường: THPT chuyên Lương Văn Tuỵ - thị xã Ninh Bình
Những nội dung lớn
Giới thiệu chung
1. Tác giả Hô - me - rơ
2. Tác phẩm Ô - đi - xê
3. Vị trí đoạn trích
B. Đọc - hiểu Văn bản
1. Tình huống sử thi.
2. Tâm trạng của Pê - nê - lốp trước sự kiện Uy - lít - xơ trở về.
3. Cuộc đấu trí giữa Uy - lít - xơ và Pê - nê - lốp
C. Kết luận
1. Tác giả Hô - me - rơ










Homer and His Guide, by William-Adolphe Bouguereau (1825-1905)
2. Tác phẩm “Ô -đi -xê”
a. Nguồn gốc, đề tài
b. Tóm tắt Tác phẩm
c. Giá trị nội dung và nghệ thuật
3. Vị trí đoạn trích
- ”Uy - lit -xơ trở về”
Trích: Khúc ca 23


B. Đọc - hiểu Văn bản






1. Tình huống sử thi:
- Uy - lít - xơ đã trải qua bao gian lao thử thách mới trở về được quê hương xứ sở.Tại mảnh đất quê nhà chàng còn phải chiến đấu với bọn người cầu hôn. Cuộc chiến thắng lợi nhưng hạnh phúc vẫn chưa mỉm cười với chàng. Pê - nê - lốp đã không nhận ra chồng → tình huống đầy kịch tính







]
Odysseus taking avenge on the suitors

2. Tâm trạng của Pê - nê - lốp
trước sự kiện “Uy - lít -xơ trở về ”
a. Trước sự tác động của nhũ mẫu Ơ - ri - clê
b. Trước sự tác động của Tê -lê - mác
Trước sự tác động của
nhũ mẫu Ơ -ri - clê
a.1 Nghe nhũ mẫu thông báo, Pê - nê -lốp không tin, bởi hai lẽ:
+ Một mình Uy - lít - xơ không thể giết chết bọn cầu hôn
+ Uy - lít - xơ đi biền biệt hai mươi năm, hết hi vọng trở về
a.2.Nhũ mẫu đưa ra chứng cớ giàu sức thuyết phục: vết sẹo ở chân Uy - lít - xơ…
a.3. Lòng nàng bắt đầu có sự phân vân, nàng trấn an nhũ mẫu và cũng tự trấn an mình








Odysseus and Euryclea,
by Christian Gottlob Heyne









Telemachus and Mentor
a.4.Đối mặt với Uy - lít - xơ : “nàng vẫn ngồi lặng thinh trên ghế hồi lâu” mà trong lòng sửng sốt…
→Trước những lời tác động của nhũ mẫu, đặc biệt là giây phút gặp mặt Uy - lít - xơ, Pê - nê -lốp bàng hoàng, xúc động nhưng vẫn cố dằn lòng, nén tình cảm của mình, bởi nội tâm nàng đang có mối xung đột ghê gớm – xung đột giữa cái nghi ngờ và cái điều muốn tin là sự thực
- Những lời trách của Tê - lê - mác đã tác động mạnh tới Pê -nê -lốp. Nàng bối rối, phân vân cao độ, nhưng vẫn thận trọng, giải thích cho con một cách khôn khéo…




Telemachus



”Cánh cửa lòng” nàng Pê -nê -lốp thật sự “ kiên cố”. Sự tác động của nhũ mẫu Ơ -ri -clê và Tê lê mác làm cho tâm trạng của nàng không tránh khỏi bối rối, giờ phút gặp lại Uy -lít-xơ nàng không tránh khỏi xúc động dữ dội nhưng nàng đã không để cho trái tim yếu mềm → tâm trạng của một người phụ nữ từng trải, khôn ngoan, giàu bản lĩnh.
-Thủ pháp lặp đi lặp lại những định ngữ có tác dụng khắc hoạ rõ tính cách nhân vật








Penelope


3. Cuộc đấu trí giữa Uy -lít -xơ và Pê -nê -lốp
Uy -lít -xơ
- Nhẫn nại, mỉm cười…→ thái độ trầm tĩnh, tự tin
- Trách móc…nhờ kê giường…→muốn thử thách lòng chung thuỷ của vợ
-”giật mình”,…giải được mật mã mà Pê -nê -lốp đưa ra
Pê -nê -lốp
- Không lay chuyển, thận trọng suy xét
- Bác bỏ lời trách…, nhắc đến chiếc giường đặc biệt…→ nhạy cảm, thông minh…
- “bủn rủn cả chân tay”,chạy ngay ôm chồng…















Odysseus and Penelope
by Francesco Primaticcio 1563).

Trong cuộc đấu trí giữa Uy - lít -xơ và Pê -nê -lốp không ai là người chiến bại. Pê - nê - lốp dùng sự khôn khéo, thông minh để xác minh sự thật. Uy - lít -xơ cũng bằng trí tuệ nhạy bén, hiểu và đáp ứng điều thử thách Đây là sự gặp gỡ của hai trí tuệ, hai tâm hồn…
C. Kết luận chung
1. Đoạn trích thể hiện khá tập trung chủ đề của sử thi “Ô -đi -xê”: - ngợi ca trí tuệ thông minh, sự khôn ngoan tỉnh táo, ngợi ca những tình cảm đẹp đẽ, thiêng liêng, cao quí của con người….
C. Kết luận chung
2. Đoạn trích cũng thể hiện những đặc điểm nổi bật của nghệ thuật sử thi: - xây dựng những tình huống đầy kịch tính, mô tả tâm lí qua ngôn ngữ, chân dung, hành động…










The fall of Troy
by Johann Georg Trautmann (1713–1769) From the collections of the granddukes of Baden, Karlsruhe









Penelope and the Suitors
by John William Waterhouse (1912).









Telemachus departing from Nestor, painting by Henry Howard (1769–1847)











Odysseus and Nausicaä - by Charles Gleyre