Tuần 5. Lẽ ghét thương

Thực hành thiết kế giáo án 11
Lẽ ghét thương
(trích truyện "Lục Vân Tiên")
Nguyễn Đình Chiểu
A. Mục tiêu cần đạt
- Về tri thức:
+ Giúp học sinh nhận thức được tình cảm yêu ghét, phân minh mãnh liệt và tấm lòng thương dân sâu sắc của Nguyễn Đình Chiểu.
+ Đặc trưng cơ bản của bút pháp trữ tình Nguyễn Đình Chiểu: Cảm xúc trữ tình - đạo đức nồng đậm, sâu sắc; vẻ đẹp bình dị chân chất của ngôn từ.
Về kĩ năng: Rèn kĩ năng phân tích cảm thụ một bài (đoạn) thơ trữ tình - đạo đức.
Về thái độ: Biết rút ra bài học đạo đức về tình cảm yêu ghét chính đáng.
B. Phương tiện dạy học
Đồ dùng dạy học: máy chiếu, máy tính, SGK, SGV.
Tư liệu: Một số hình ảnh và bài viết về Nguyễn Đình Chiểu và tác phẩm "Lục Văn Tiên".
C. Cách thức tiến hành
Hướng dẫn học sinh nhập vai Vân Tiên và ông quán đọc bài một lần (đọc giọng Nam Bộ càng tốt).
Sử dụng máy chiếu minh hoạ hình ảnh ở phần giới thiệu tác giả (chân dung và đền thờ tưởng niệm) và phần củng cố bài học (vài hình ảnh về bộ phim Lục Vân Tiên của đạo diễn Phú Hải.).
Hướng dẫn học sinh phân tích đoạn trích + phân nhóm, thảo luận ở phần nhận xét kết luận (hoặc viết lời bình ngắn).
D. Tiến trình giờ dạy
ổn định tổ chức:
Kiểm tra bài cũ:
- ý nghĩa tượng trưng của hình ảnh bãi cát và hành trình đi trên bãi cát ở bài thơ "Sa hành đoản ca" của Cao Bá Quát? Thái độ của nhà thơ?
- Kể tên một vài tác phẩm và đoạn trích đã học của Nguyễn Đình Chiểu ở chương trình THCS?
3. Bài mới:
D. Tiến trình giờ dạy
ổn định tổ chức
Kiểm tra bài cũ
3. Bài mới
I. Tìm hiểu tác giả - tác phẩm
Tác giả Nguyễn Đình Chiểu (1822 - 1888)
Tác phẩm "Lục Vân Tiên"
Xuất xứ
Nội dung đoạn trích
3. Đọc - chú thích
D. Tiến trình giờ dạy
ổn định tổ chức
Kiểm tra bài cũ
3. Bài mới
I. Tìm hiểu tác giả - tác phẩm
II. Phân tích văn bản
1. Kết cấu, bố cục
- Theo lối đối đáp
- 3 phần (6 câu đầu, 24 câu tiếp theo, 2 câu còn lại)
2. Phân tích
2. Phân tích: Lẽ ghét và thương ở ông quán
*) Ghét
*) Thương
Tổng hợp


Ghét:
Chuyện tầm phào
Đời Trụ, Kiệt
Đời U, Lệ
Điển tích/dễ hiểu
Chung:
Chính sự.
Vua chúa.
* Điệp từ (8 lần)
Tình cảm mãnh liệt.
Câu số 8
Đay nghiến, căm hờn.
* Dân (các câu bát)
Cơ sở của lẽ ghét.
Lập trường đạo đức nhân dân
.

Thương:
Đức thành nhân
Thầy Nhan Tử
Ông Gia Cát
.
Nhân vật sử sách
Chung:
tài đức, chí hướng.
lận đận .
Nét giống Đồ Chiểu
* Điệp từ (8 lần)
Khẳng định tình yêu thương sâu sắc...
Cảm xúc tiếc thương, xót xa cảm thông...
Vì cuộc sống bình yên của dân
Cơ sở .



1. Ghét:
Chuyện tầm phào
Đời Trụ, Kiệt
Đời U, Lệ
Điển tích/dễ hiểu
Chung:
Chính sự.
Vua chúa.
* Điệp từ (8 lần)
Tình cảm mãnh liệt.
Câu số 8
Đay nghiến, căm hờn.
* Dân (các câu bát)
Cơ sở lẽ ghét.
Đạo đức nhân dân



2. Thương:
Đức thành nhân
Thầy Nhan Tử
Ông Gia Cát
Nhân vật sử sách
Chung:
tài đức,
chí hướng.
lận đận .
giống Đồ Chiểu
* Điệp từ (8 lần)
.
.
Khẳng định tình yêu thương sâu sắc...
Cảm xúc tiếc thương, xót xa cảm thông...
Vì cuộc sống bình yên của dân
Cơ sở .
* Nghệ thuật đối:
Tiểu đối trong câu
Từ Thương - Ghét
Ghét, thương phân minh, trong sáng.
Ghét, thương thống nhất
Vì chưng hay ghét cũng là hay thương ? Tuyên ngôn...
Nửa phần lại ghét, nửa phần lại thương ? Đúc rút chân lý...
Đỉnh cao tư tưởng, tình cảm Nguyễn Đình Chiểu
Bản sắc Nam Bộ
* Giọng điệu trữ tình - đạo đức ? phong cách nghệ thuật Nguyễn Đình Chiểu
D. Tiến trình giờ dạy
3. Bài mới
I. Tìm hiểu tác giả - tác phẩm
II. Phân tích văn bản
III. Tổng kết
Nội dung
Nghệ thuật
Ghi nhớ
IV. Luyện tập
Bài tập nhận biết (tư liệu bồi dưỡng thay sách Tr 158)
Viết đoạn văn nhận xét về lẽ ghét thương ở nhân vật ông quán (10 dòng)
(Đặc điểm? Đại diện cho ai? Phát ngôn cho quan điểm đạo đức của ai? được thể hiện bằng nghệ thuật thế nào? Bài học?)