Tuần 4. Truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thuỷ

truyện an dƯƠNG vƯƠNG và mị châu - trọng thuỷ.
( truyền thuyết)
Truyền thuyết
I: TÌM HIỂU CHUNG
Truyền thuyết là gì?
Truyền thuyết kể về các nhân vật, sự kiện lịch sử hoặc có liên quan đến lịch sử có sử dụng yếu tố kì diệu, không có thật. Qua đó thể hiện cách đánh giá của nhân dân đối với những nhân vật, sự kiện lịch sử được kể. Qua đó thể hiện quan niệm ước mơ của nhân dân về một cuộc sống, một xã hội tốt đẹp hơn thông qua cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác.
Tóm tắt văn bản
An Dương Vương là vua nước Âu Lạc, ông xây thành nhưng xây đến đâu đổ đến đâu, sau đó nhờ sự giúp đỡ của Rùa Vàng thì đã xây xong. Khi trở về, Rùa Vàng còn cho vua một cái móng vuốt để làm nỏ thần. Khi Triệu Đà đến xâm lược, thì đã bị nỏ thần của An Dương Vương tiêu diệt. Sau đó, Triệu đà xin cầu hòa và đã sang cầu hôn con gái của ADV là Mị Châu cho con trai của ông ta là Trọng Thủy. An Dương Vương đồng ý và đã cho Trọng Thủy ở rể. Trong thời gian ở rể thì Trọng Thiuỷ đã lừa Mị Châu để lây nỏ thần và trở về nước. Sau đó, Triệu Đà đem quân sang xâm lược Âu Lạc lần thứ hai, An Dương Vương ỷ có nỏ thần vẫn ngang nhiên ngồi đánh cờ, và kết quả là bị mất nước, An Dương Vương đem Mị Châu chạy ra biển, ra đến biển thì Rùa Vàng hiện lên nói “kẻ ngồi sau lưng chính là giặc đó”. An Dương Vương nghe vậy liền rút gươm ra đâm chết Mị Châu. Còn ông thì xuống biển. Về sau máu Mị Châu biến thành ngọc, còn Trọng Thủy thương tiếc vợ nên đã nhảy xuống giếng tự tử. Sau này, khi lấy nước giếng đó rửa ngọc thì sẽ rất sáng.
Bố cục
Gồm: 3 đoạn
– Đoạn 1: ADV xây thành chế nỏ bảo vệ vững chắc đất nước :Từ đầu đến “bèn xin hoà”
– Đoạn 2: Cảnh nước mất nhà tan ; Tiếp đến  “dẫn vua xuống biển”
– Đoạn 3: Mượn hình ảnh “Ngọc trai- giếng nước” để thể hiện thái độ của tác giả dân gian đối với Mị Châu : Đoạn còn lại
 
GIỚI THIỆU VỀ THÀNH CỔ LOA
a. Nhân vật An Dương Vương
- Tên thật là Thục Phán, là vị vua lập nên nước Âu Lạc và cũng là vị vua duy nhất cai trị nhà nước này.
- Theo Đại Việt sử kí toàn thư, thời gian ông trị vì kéo dài 50 năm, từ 257TCN đến 208TCN.
II: ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
Cổ Loa là kinh đô của nhà nước Âu Lạc, dưới thời An Dương Vương vào thế kỉ III TCN và của nhà nước dưới thời Ngô Quyền thế kỉ X. 
"tòa thành cổ nhất, quy mô lớn vào bậc nhất, cấu trúc cũng thuộc loại độc đáo nhất trong lịch sử xây dựng thành lũy của người Việt cổ"
 Lũy cao trung bình từ 4-5 m, có chỗ 8–12 m. Chân lũy rộng 20–30 m, mặt lũy rộng 6–12 m
Xây thành:
+“hễ đắp đến đâu lại lở tới đấy”. Vua lập đàn, trai giới, cầu đảo bách thần.
+ đến tận cửa đông đón sứ Thanh Giang, dùng xe bằng vàng rước vào trong thành.

+ Rùa Vàng cho vua vuốt làm lẫy nỏ.
+ Vua sai Cao Lỗ làm nỏ, gọi là nỏ “Linh Quang Kim Quy thần cơ”
Chế nỏ
Đánh ngoại xâm
+ Triệu Đà dấy binh xâm lược
+ Vua lấy nỏ thần ra bắn, quân Triệu An thua lớn, bèn xin hoà




* “Cơ đồ đắm biển sâu” bi kịch nước mất nhà tan
- ADV phạm nhiều sai lầm trong quá trình giữ nước:
+ Nhận lời cầu hòa và cầu hôn của kẻ thù
+ Cho Trọng Thủy ở rể, không dám sát
+ Giặc đến chân thành vẫn điềm nhiên đánh cờ “Đà không sợ nỏ thần sao”
Nguyên nhân nào dẫn đến những sai lầm ấy của An Dương Vương?
Chém đầu Mị Châu:

+ Sự thức tỉnh, ý thức được sai lầm của bản thân



->Tuy muộn nhưng là hành động đúng đắn, sáng suốt, hợp lòng dân
+ Hi sinh tình riêng, nhân danh nhân dân và đất nước để trừng phạt kẻ có tội, cũng là một hình thức tự trừng phạt mình
-> Thái độ dũng cảm, kiên quyết đặt nghĩa nước lên trên tình nhà




Bạn có suy nghĩ gì về ý nghĩa chi tiết An Dương Vương theo Rùa vàng xuống thủy phủ? So với hình ảnh Thánh Gióng bay về trời bạn cảm nhận như thế nào? Từ đó có thể thấy thái độ của nhân dân với An Dương Vương như thế nào
> Một cái chết bất tử
> So với Thánh Gióng hình ảnh không hào hùng, rực rỡ bằng
=> Trong trong tâm thức nhân dân, An Dương Vương vẫn mãi là một nhà vua yêu nước, có công với đất nước, được nhân dân đời đời mến phục, ngợi ca.




Mị Châu đã phạm những sai lầm nào? Từ đó bạn có nhận xét gì về nhân vật?
Những hành động sai lầm liên tiếp:
Lén cho Trọng Thủy xem nỏ thần
Mất cảnh giác trước những lời chai tay đầy ẩn ý của Trọng Thủy
Rắc lông ngỗng đưa đường cho giặc
b) Mị Châu
Có ý kiến cho rằng:
- Mị châu làm theo ý chồng là lẽ tự nhiên, hợp đạo lí?
- Mị Châu làm vậy là chỉ thuận theo tình cảm vợ chồng mà quên nghĩa vụ với nước?

* Đáng thương:
+ Quá ngây thơ, thật thà, trong sáng.
+ Quá tin và yêu chồng
* Đáng trách:
+ Là một người công dân, Mị Châu phạm trọng tội đối với đất nước
+ Là đứa con Mị Châu phạm tội bất hiếu với cha dù là vô tình.
+ Chỉ nghĩ đến hạnh phúc cá nhân, mù quáng khi yêu.
+ Đặt tình cảm lên trên lí trí
* Xét về Mị Châu trong 2 ý kiến trên:
Bạn có suy nghĩ gì về nhân vật Trọng Thủy: Tại sao sau khi xâm chiếm được nước Âu Lạc, Trọng Thủy lại tự vẫn ở giếng thành?Bạn đánh giá hành động này như thế nào?
Lí trí:
Nhận nhiệm vụ làm nội gián
Đánh tráo nỏ thần
-> Lựa gạt, lợi dụng Mị Châu để đạt được mục đích
Tình cảm
Để lộ sơ hở trong lời tiễn biệt
Ôm xác vợ khóc rồi tự vẫn ở giếng thành
c) Trọng Thủy
d) Chi tiết ngọc trai giếng nước
THEO EM CHI TIẾT NGỌC TRAI – NƯỚC GIẾNG CÓ PHẢI HÌNH ẢNH KHẲNG ĐỊNH TÌNH YÊU THUỶ CHUNG KHÔNG?
* Chi tiết Ngọc Trai – Nước Giếng không phải hình ảnh khẳng định tình yêu chung thủy:
*Hình ảnh Ngọc Trai – Nước Giếng là một sáng tạo nghệ thuật đẹp tới mức hoàn mĩ nhưng nó không giành để ca ngợi mối tình Mị Châu – Trọng Thủy. Vì Trọng Thủy đã lừa dối gây nên cái chết của An Dương Vương và Mị Châu, hắn phải tìm đến cái chết trong ân hận.
=>Ngọc trai – Giếng nước là hình ảnh thể hiện oan tình của Mị Châu được hóa giải. Đồng thời cho thấy thái độ bao dung, vị tha của nhân dân đối với Mị Châu.
2: Ý nghĩa văn bản:
Truyện An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy giải thích nguyên nhân việc mất nước Âu Lạc và nêu bài học lịch sử về việc giữ nước, tinh thần cảnh giác với kẻ thù, cùng cách xử lí đúng đắn mối quan hệ giữa riêng với chung, nhà với nước, cá nhân với cộng đồng.
3: Nghệ thuật văn bản
*Cốt truyện
Cốt lõi lich sử: xây thành, chế tạo vũ khí, chiến thắng giặc, mất nước, bi kịch bi thảm
+ cốt lỏi hư cấu: Xứ thần Thanh Giang, móng rùa Vàng làm lẫy nỏ thần, sự hóa thân của các nhân vật,...
-> Sự đan xen tạo yếu tố li kì, hấp dẩn cho câu truyện.
*Hình ảnh:
Giàu chất tư tưởng thẩm mĩ
Có sưc sống bền lâu
Lông ngỗng tình em như bay suốt quãng đường dài
Chỉ đường để tìm nhau thì có gì đáng tội
Đã có sách nào đâu dạy em phải yêu chồng một nửa
Để nửa kia được cảnh giác bao giờ
(Ngô Trí Đương)
Một đôi kẻ Việt, người Tần
Nửa phần ai oán, nửa phần xót thương
Vuốt rùa chàng đổi móng
Lông ngỗng thiếp đưa đường
Tình phu phụ
Nghĩa quân vương ( Tản Đà)
III: LUYỆN TẬP
MỘT SỐ BÀI THƠ VỀ MỊ CHÂU- TRỌNG THỦY
Giá như trên đời còn có một Mị Châu
Vừa say đắm yêu thương, vừa luôn luôn cảnh giác!
Không sơ hở mắc lừa mẹo giặc,
Một Mị Châu như ta vẫn hằng mơ!...

Anh cũng như em đều muốn nhắc Mị Châu
Đời còn giặc xin đừng quên cảnh giác
Nhưng nhắc sao được hai ngàn năm trước
Nên em ơi ta đành tự nhắc mình… (Anh Ngọc)
Thì hẳn Mị Châu không sống đến bây giờ
Để chung thủy với tình yêu hai ngàn năm có lẻ
Như anh với em dẫu yêu nhau chung thủy
Đến bạc đầu bất quá chỉ trăm năm