Tuần 34. Tổng kết phần Văn học

TIẾT 92 - 93
TỔNG KẾT
PHẦN VĂN HỌC
I. TỔNG KẾT VĂN HỌC NƯỚC NGOÀI.
- Chiến đấu chống cái ác, cái xấu, vì cái thiện, cái đẹp, đề cao danh dự và bổn phận đối với gia đình
- Biểu tượng sức mạnh trí tuệ, tinh thần chinh phục thiên nhiên để khai sáng văn hoá, mở rộng giao lưu.
- Chủ đề: những biến cố lớn của cộng đồng,
- Nhân vật: anh hùng, đại diện cho sức mạnh và khát khao của cộng đồng
- Ngôn ngữ trang trọng, các biện pháp nghệ thuật phóng đại, so sánh , ẩn dụ
1. Sử thi
Hi Lạp
Ô- đi- xê
Uy lít xơ trở về
Ấn Độ
Ramayana
Ra ma buộc tội
Đặc điểm riêng
Đặc điểm chung

- Thơ Đường (Trung Quốc):



- Hai cư (Nhật Bản): Ba Sô, Y. Bu son…
Mặt so sánh
Thơ Đường
Thơ Hai - cư
-Đề tài chủ yếu là thiên nhiên, yêu cuộc sống
- Hòa nhập với thiên nhiên
-Ngôn ngữ cô đọng
-Tứ thơ hàm súc
- Ẩn dụ, hoán dụ, so sánh
Đề tài chủ yếu là thiên nhiên, chiến tranh, tình yêu, tình bạn, người phụ nữ.
2/3 khoảng trống
Tả cảnh ngụ tình
ước lệ tượng trưng
Điển tích điển cố
Ẩn dụ, hoán dụ, so sánh
Nội dung
Nghệ thuật
2. Thơ
+ Tác giả: Lí Bạch, Thôi Hiệu, Vương Xương Linh, Đỗ phủ …
+ Tác phẩm: Hoàng Hạc lâu tống Mạnh Hạo Nhiên chi Quảng Lăng,
Thu hứng, Hoàng Hạc lâu, Khe chim kêu, Khuê oán…
3. Tiểu thuyết Minh Thanh
* Tác phẩm: Tam quốc diễn nghĩa
+ Nội dung: Cục diện chính trị cuối thời Hán: chia ba  Phản ánh tình trạng cát cứ phân tranh, khát vọng của nhân dân về một nện hòa bình, đức vua nhân nghĩa
+ Nghệ thuật: Xây dựng nhân vật điển hình
Kết cấu chương hồi…
* Đoạn trích: “ Hồi trống Cổ Thành”- Trích hồi 28
Nội dung chính: Cuộc gặp gỡ của Trương Phi – Quan Công
 tính cách nhân vật Trương Phi
Nghệ thuật
+ Khắc họa tính cách nhân vật: Thông qua hành động, ngôn ngữ.
+ Mang không khí chiến trận
+ Đề cao tình nghĩa huynh đệ: Vườn đào
+ Tấm lòng trung nghĩa

Nội dụng
II. TỔNG KẾT BỘ PHẬN VĂN HỌC DÂN GIAN
Khái quát nội dung
Đặc trưng
Thể loại
Nghệ thuật
































Tính truyền miệng
Tính tập thể
Gắn với hoạt động diến xướng
Thần thoại, sử thi, truyền thuyết, truyện cổ tích, truyện ngụ ngôn, truyện cười, truyện thơ, ca dao, tục ngữ, câu đố, chèo,…
Kho tàng tri thức …,
có giá trị giáo dục …,
giá trị thẩm mĩ…,
Hư cấu, thần kì. Sử dụng từ phiếm chỉ, từ láy, vần, nhịp,…
Ngôn ngữ giàu hình ảnh
2. Các tác phẩm dân gian đã học
Ca ngợi con người mang lí tưởng cao đẹp của cộng đồng
Cuộc đấu tranh Thiện >< ác, các mâu thuẫn xã hội
Lí giải nguyên nhân mất nước  Bài học lịch sử.
Thói hư, tật xấu của con người, xã hội,...
Anh hùng
Con người lương thiện, con vật
Con người lịch sử
Quan lại, thầy đồ, nhân dân…
*Ca dao: Ca dao than thân, ca dao yêu thương tình nghĩa

- Nôi dung:
+ Diễn tả thế giới nội tâm, giáo dục tình yêu thiên nhiên, đất nước, con người…
+ Tiếng cười giải trí, châm biếm, phê phán,..
- Nghệ thuật:
+ Ngôn ngữ giàu hình ảnh, đậ̣m màu sắc dân tộc, dân dã
+ Từ phiếm chỉ , từ láy, thay đổi vần, nhịp thơ,...
+ Cấu trúc quen thuộc.
Con cò lặn lội bờ sông
Gánh gạo đưa chồng, tiếng khóc nỉ non,
Nàng về nuôi cái cùng con,
Để anh đi trẩy nước non Cao Bằng,
Chân đi đá lại dùng dằng,
Nửa nhớ Cao Bằng, nửa nhớ vợ con.
Em như con hạc đầu đình
Muốn bay không nhấc nổi mình mà bay
Mẹ em tham thúng xôi rền
Tham con lợn béo, tham tiền Cảnh Hưng.
Em đã bảo mẹ rằng đừng
Mẹ hấm mẹ hứ mẹ bưng ngay vào
Bây giờ chồng thấp vợ cao
Như đôi đũa lệch so sao cho bằng
Thân em như ớt chín cây,
Càng tươi ngoài vỏ càng cay trong lòng.

Bà già đã tám mươi tư,
Ngồi trông cửa sổ gửi thư kén chồng.

Chồng người đi ngược về xuôi
Chồng em ngồi bếp sờ đuôi con mèo.
Chồng người đánh Bắc dẹp Đông
Chồng em ngồi bếp giương cung bắn gà.
Ngồi Buồn đốt một đống rơm
Khói bay nghi ngút chẳng thơm chút nào
Khói bay lên tận thiên tào
Ngọc Hoàng phán hỏi:thằng nào đốt rơm.
Bước xuống ruộng sâu lỡ sầu tấc dạ,
Tay ôm bó mạ nước mắt hai hàng.
Ai làm lỡ chuyến đò ngang,
Cho sông cạn nước hai hàng biệt ly.
Cất tiếng than hai hàng lụy nhỏ,
Anh nói thương em rồi lại bỏ em đây.


Một thương tóc bỏ đuôi gà,
Hai thương ăn nói mặn mà có duyên.
Ba thương má lúm đồng tiền,
Bốn thương răng nhánh hạt huyền kém thua.
Năm thương cổ yếm đeo bùa,
Sáu thương nón thượng quai tua dịu dàng.
Bảy thương nết ở khôn ngoan,
Tám thương ăn nói lại càng thêm xinh.
Chín thương cô ở một mình,
Mười thương con mắt có tình với ai.
* BÀI TẬP
Chọn phân tích một tác phẩm văn học để làm nổi bật đăc trưng thể loại
Sử thi Ra-ma-ya-na , trích đoạn “Ra-ma buộc tội”
Sử thi I-li-at , trích đoạn “Uy-lit-xơ trở về”
Sử thi Đăm Săn, trích đoạn “Chiến thắng Mtao- Mxây”
Trích đoạn “Hồi trống Cổ Thành”- Tam quốc diễn nghĩa
Thơ Đường : Hoàng Hạc lâu tống Mạnh Hạo Nhiên chi Quảng Lăng
Thu hứng
Thơ Hai cư:
Ca dao, truyện cười, truyện cổ tích, truyền thuyết, … VHDG Việt Nam