Tuần 34. Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận

Nhiệt liệt chào mừng
quý thầy cô giáo và các em
gv: ngô đức nam - trường ptthdt nội trú quế phong
Mục đích, yêu cầu của việc tóm tắt văn bản nghị luận
*Yêu cầu: Bản tóm tắt phải giữ đúng nội dung cơ bản, các ý được sắp xếp theo trình tự như trong văn bản gốc..
Cách tóm tắt
-Đọc kĩ văn bản cần tóm tắt, ghi lại những câu thể hiện tư tưởng chủ yếu của văn bản đó.
-Lược bỏ những chi tiết và lời giải không quan trọng
-Lâp. dàn bài trình bày hệ thống luận điểm ..
- dùng lời để thuật lại nội dung cơ bản của VB được tóm tắt.
Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận
Bài tập 1:
Chủ đề nghị luận: mấy suy nghĩ về thơ.
Bố cục: 3 phần : + Phần 1: Từ đầu -> nhưng không phải là thơ.-> bác bỏ ba suy nghĩ chưa thoả đáng về thơ.
+ Phần 2: Tiếp đó -> "sự xúc động" -> nói về tình cảm, tư tưởng, hình ảnh, nhạc điệu ............trong thơ.
+ Phần 3 : Còn lại-> ý kết lại bài viết: thơ khác văn xuôi, thơ đòi hỏi sự toàn bích.
Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận
a. Tìm ý:
+ Đoạn 1,2,3,4: Từ đầu đến "nhưng lại không phải là thơ".
- Câu chủ đề: "Từ trước đến nay đã có nhiều định nghĩa về thơ, nhưng lời định nghĩa nào cũng vẫn không đủ"
ý -> Tác giả bác bỏ ba định nghĩa về thơ
+ Đoạn 5,6,7: Tiếp đó đến "mà cảm xúc thành hình được".
-Câu chủ đề: "Đầu mối của thơ có lẽ ta đi tìm bên trong tâm hồn con người chăng"
ý-> Đầu mối của câu thơ là tâm hồn con người.
Luyện tập tóm tắt
văn bản nghị luận
+ Đoạn 8: Tiếp đó đến "xung quanh ngọn lửa".
ý ->các định nghĩa về làm thơ,bài thơ, đọc thơ.
+ Đoạn 9: tiếp -> `đời sống tâm hồn``
ý -> nói về hình ảnh trong thơ
+Đoạn 10,11,12. Tiếp -> "và âm vang theo"
Câu chủ đề "Thơ phải có tư tưởng có ý thức..."
ý-> Nói về tư tưởng trong thơ.




Luyện tập tóm tắt
văn bản nghị luận
+Đoạn 13: tiếp đó đến "khao khát biển rộng".
ý-> hình ảnh trong thơ gắn với tâm trạng.
+ Đoạn 14,15,16 Tiếp -> "bằng ý niệm, bằng ý thức".
ý -> Khi tâm hồn nhà thơ gặp sự kiện bên ngoài, bật lên hình ảnh.
+ Đoạn 17,18 : tiếp đó đến "Thi tại ngôn ngoại".
ý -> Bàn về chữ trong thơ
Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận
+ Đoạn 19,20. Tiếp-> "nơi trú ngụ kín đáo của sự xúc động".
ý -> nói về nhạc điệu trong thơ.
+ Đoạn 20,21: còn lại
-ý -> sự khác giữa thơ với văn xuôi.
Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận
b.Lập dàn bài
Sự bác bỏ của tác giả về ba suy nghĩ về thơ
Đầu mối của thơ là trong tâm hồn con người
Hình ảnh, tư tưởng, chữ nghĩa, nhạc điệu trong thơ.
Sự khác giữa thơ và văn xuôi
=> Bài tiểu luận của Nguyễn Đình Thi thể hiện những suy nghĩ của mình về thơ-
Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận
c. Đọc kĩ các đoạn để hiểu được tư tưởng của Nguyễn Đình Thi về thơ
HS hoạt động nhóm
Nhóm 1: Đọc kĩ cácđoạn 5,6,7
Nhóm2: Đọc kĩ các đoạn 10,11,12
Nhóm 3: Đọc kĩ các đoạn 17,18
Nhóm 4: Đọc kĩ các đoạn 19,20
Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận
Cách đọc:
Từ luận điểm đã xác định các em hãy tìm luận cứ (ý nhỏ), luận chứng(dẫn chứng)
Nhận xét về cách lập luận và cách sử dụng từ ngữ hình ảnh diễn đạt..... của tác giả -> hiểu sâu về văn bản, làm cơ sở tóm tắt.

Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận
Gợi ý
+ ở các đoạn 5,6,7
Luận điểm: Đầu mối của thơ là ở tâm hồn con người.
Thơ gắn với niềm vui nỗi buồn của con người.
"lòng chúng ta mang một nỗi niềm vui buồn nào mà muốn làm thơ"
Thơ tạo cho tâm hồn cao hơn bản năng.
Tâm hồn chúng ta rung động thơ khi nó ra ngoài tình trạng bình thường.
Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận
Đoạn 10,11,12.
Thơ phải có tư tưởng
Vì cảm xúc tự tình nào của con người cũng dính với sự suy nghĩ.
Tư tưởng trong thơ gắn liền với cuốc sống
Thơ tìm nói với một sự suy nghĩ toàn diện.
Luyện tập tóm tắt
văn bản nghị luận
d. Văn bản tóm tắt.
Nguyễn Đình thi bác bỏ những ý kiến cho rằng thơ là lời đẹp, đề tài đẹp, thơ là in vào lí trí. Nhà thơ đưa ra những quan điểm của mình. Đó là đầu mối của thơ là ở sự rung động tâm hồn con người. Thơ gắn với buồn, vui, nỗi nhớ của con người. Thơ giúp cho tâm hồn con người vượt khỏi bản năng. Tâm hồn ta lại thức tỉnh, soi vào nó để thấy sự rung chuyển khác thường. Thơ mượn hình ảnh, tư tưởng để thể hiện tâm trạng, đời sống tình cảm của con người.
Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận
Thơ phải tìm tòi suy nghĩ, đem lại tình cảm, đi thẳng vào suy nghĩ của con người. Thơ nói về cảnh thực ra là để nói tình. Khi nhà thơ gặp sự kiện bên ngoài, tâm hồn nảy lên bao hình ảnh. Hình ảnh không phải là dùng nhiều ví von, như thơ xưa ví trúc với quân tử, chim sẻ với tiểu nhân. Hình ảnh cuả thơ phải nảy sinh từ tâm hồn .Nguyễn Đình Thi bàn về chữ trong thơ. Mỗi chữ tiếng không chỉ mang tên khái niệm mà nó có sức gợi "Chim hôm thoi thót về rừng"đọc lên ta có cảm giác buổi chiều như hơi thở tắt dần. Mỗi chữ phải đảm bảo "Thi tại ngôn ngoại". Nhà thơ còn bàn về nhạc điệu trong thơ. Cái kì diệu của thơ là nhạc điệu.
Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận
Nhạc điệu không phải là lên bổng xuống trầm nó còn là nhạc điệu của tâm hồn .
Sau cùng mấy ý kiến về thơ dừng lại ở chổ văn xuôi và thơ . Con đường của thơ là con đường đi thẳng vào tình cảm . Trong hki đó văn xuôi như dòng nước đưa người ta lần lượt từ điểm này qua điểm khác . Thơ là tổng hợp là kết tinh là sự toàn bích còn văn xuôi không được phép không.
Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận
Một số kĩ năng cần thiết khi tóm tắt một văn bản nghị luận:
Nắm được chủ đề, bố cục của văn bản.
Đọc nắm được hệ thống ý trong bài văn.
Đọc kĩ để nắm được tư tưởng của bài văn.
Lập dàn ý
Dùng lời văn của mình để tóm tắt rút gọn văn bản.
Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận
Hướng dẫn HS thực hiện bài tập 2 (HS về nhà tóm tắt)
Hệ thống ý
Thơ mới không nói đến đấu tranh c/m.
Bao trùm thơ mới là nỗi buồn, song không uỷ mị
Thơ mới thiếu khí phách c/m, nhưng thơ mới thể hiện tình yêu quê hương đất nước, yêu sự sống, yêu con người....
Thơ mới đóng góp nhiều về nghệ thuật
Nên được mệnh danh là "một thời đại trong thi ca"
Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận
Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận