Tuần 31. Phong cách ngôn ngữ hành chính

Tiết 88 Tiếng Việt
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ HÀNH CHÍNH
I. Văn bản hành chính và ngôn ngữ hành chính
1/ Văn bản hành chính
* Các ví dụ
Văn bản 1
CHÍNH PHỦ CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
Số: 58/1998/NĐ-CP
Hà Nội, ngày 13 tháng 8 năm 1998

NGHỊ ĐỊNH CỦA CHÍNH PHỦ
Ban hành Điều lệ Bảo hiểm y tế
CHÍNH PHỦ
- Căn cứ Luật Tổ chức Chính phủ ngày 30 tháng 9 năm 1992;
- Theo đề nghị của Bộ trưởng Bộ Y tế,
NGHỊ ĐỊNH:
Điều 1. Nay ban hành kèm theo Nghị định này Điều lệ Bảo hiểm y tế.
Điều 2. Nghị định này có hiệu lực thi hành sau 45 ngày kể từ ngày ký. Nghị định này thay thế Nghị định số 299/HĐBT ngày 15 tháng 8 năm 1992 của Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ) ban hành Điều lệ Bảo hiểm y tế và Nghị định số 47/CP ngày 06 tháng 6 năm 1994 của Chính phủ sửa đổi một số Điều của Điều lệ Bảo hiểm y tế.
Điều 3. Bộ trưởng các Bộ: Y tế, Tài chính, Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ trưởng - Trưởng Ban Tổ chức Cán bộ Chính phủ chịu trách nhiệm hướng dẫn thi hành Nghị định này.
Điều 4. Các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và Chủ tịch ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chịu trách nhiệm thi hành Nghị định này.
TM. CHÍNH PHỦ
Nơi nhận THỦ TƯỚNG
{…..} (Đã ký)
Văn bản 2
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀOTẠO HÀ NỘI CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
TRƯỜNG THPT LÊ LỢI Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
Số:…../2007
GIẤY CHỨNG NHẬN
TỐT NGHIỆP TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
(Tạm thời)
- Được phép của Bộ trưởng Bộ giáo dục và Đào tạo trong công văn số 1838/THPT
ngày 1 – 4 – 1995
- Được sự ủy quyền của Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội
HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG THPT LÊ LỢI
Chứng nhận học sinh: TRẦN VĂN TUẤN Nam/Nữ: Nam
Sinh ngày: 3-9-1989 Nơi sinh: Hà Nội
Là học sinh trường THPT Lê Lợi, đã dự kì thi tốt nghiệp THPT khóa
ngày 31 – 5- 2007
Tại Hội đồng coi thi Trường THPT Lê Lợi Số BD: 060029 Phòng thi số: 30
Đạt tổng điểm thi: 44,5. trong đó điểm từng môn thi là:
1. Ngữ văn: 7 2. Vật lí: 8,0 3. Lịch sử: 7,5 Điểm TBXLTN: 7,41
4. Hóa học: 7 5. Toán: 7 6. Tiếng Anh (3N): 8 Điểm XTN: 7,66
Diện ưu tiện: Điểm KK: 1,5 (NK)
Đủ điều kiện công nhận tốt nghiệp THPT (THCB) theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào
tạo
Xếp loại tốt nghiệp: KHÁ
Giấy chứng nhận tạm thời có giá trị trong thời gian 1 năm chờ cấp bằng tốt nghiệp THPT
(THCB) chính thức
Hà Nội, ngày 30 tháng 6 năm 2007
Họ tên, chữ kí học sinh HIỆU TRƯỞNG
(Đã kí)
Ảnh 3x4 cm
Văn bản 3 CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

ĐƠN XIN HỌC NGHỀ
Kính gửi: Ông Hiệu trưởng Trường Công nhân kĩ thuật điện tử M.I.G
Tôi tên là: Nguyễn Thị Hương
Sinh ngày: 20-10-1986
Chỗ ở hiện nay: Thị trấn Cầu Diễn, Từ Liêm, Hà Nội
Họ tên cha: Nguyễn Văn Vi Tuổi:50 Nghề nghiệp: Công nhân cơ khí
Đơn vị công tác: Xưởng cơ khí nông nghiệp Từ Liêm
Họ tên mẹ: Lê Thị Mai Tuổi: 48 Nghề nghiệp: Kĩ thuật viên điện tử
Đơn vị công tác:Trường Công nhân kĩ thuật điện tử M.I.G
Nay làm đơn này xin được học nghề:Kĩ thuật điện tử
Nếu được thu nhận, tôi xin cam đoan:
1. Tuyệt đối chấp hành nội quy học tập và lao động.
2. Tuyệt đối phục tùng sự phân công học tập, bố trí công tác của nhà trường.

Lời cam đoan và ý kiến của cha mẹ Hà Nội, ngày 30 tháng 6 năm 2004
Tôi xin cam đoan và chịu trách nhiệm hoàn Người viết đơn
toàn về những lời con tôi đã viết trong đơn (Kí tên)
Ngày 30 tháng 6 năm 2004
(Kí tên)



* Nhận xét các văn bản trên qua các phương diện
Nghị định của chính phủ
Giấy chứng nhậnTNTHPT
Đơn xin học nghề
Ban hành điều lệ BHYT
Xác nhận 1 hs đã tốt nghiệp
Nguyện vọng học nghề của 1 cá nhân
Cơ quan nhà nước
Cá nhân với cơ quan nhà nước
Cá nhân với cơ quan nhà nước
Văn bằng, chứng chỉ, giấy khai sinh
Bản khai, báo cáo, biên bản
Pháp lệnh, nghị quyết, chỉ thị...
? Nhận xét điểm giống và khác nhau giữa 3 văn bản
=> Điểm giống và khác nhau giữa 3 vb :
- Đều có tính pháp lí là cơ sở để giải quyết những vấn đề mang tính hành chính, công vụ
- Cách trình bày cơ bản giống nhau, đều có kết cấu 3 phần
- Mỗi loại vb thuộc phạm vi, quyền hạn khác nhau, đối tượng thực hiện khác nhau


=> Qua phân tích các đặc điểm như trên ta thấy 3 văn bản trên đều là các loại văn bản thuộc văn bản hành chính

2. Ngôn ngữ hành chính:

? Từ phân tích 3 văn bản trên em hãy rút ra các đặc điểm của ngôn ngữ hành chính
* Đặc điểm của ngôn ngữ hành chính
? Phân tích cách trình bày, cách dùng từ ngữ, kiểu câu trong các văn bản trên ?
Văn bản 1
CHÍNH PHỦ CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
Số: 58/1998/NĐ-CP
Hà Nội, ngày 13 tháng 8 năm 1998

NGHỊ ĐỊNH CỦA CHÍNH PHỦ
Ban hành Điều lệ Bảo hiểm y tế
CHÍNH PHỦ
- Căn cứ Luật Tổ chức Chính phủ ngày 30 tháng 9 năm 1992;
- Theo đề nghị của Bộ trưởng Bộ Y tế,
NGHỊ ĐỊNH:
Điều 1. Nay ban hành kèm theo Nghị định này Điều lệ Bảo hiểm y tế.
Điều 2. Nghị định này có hiệu lực thi hành sau 45 ngày kể từ ngày ký. Nghị định này thay thế Nghị định số 299/HĐBT ngày 15 tháng 8 năm 1992 của Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ) ban hành Điều lệ Bảo hiểm y tế và Nghị định số 47/CP ngày 06 tháng 6 năm 1994 của Chính phủ sửa đổi một số Điều của Điều lệ Bảo hiểm y tế.
Điều 3. Bộ trưởng các Bộ: Y tế, Tài chính, Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ trưởng - Trưởng Ban Tổ chức Cán bộ Chính phủ chịu trách nhiệm hướng dẫn thi hành Nghị định này.
Điều 4. Các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và Chủ tịch ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chịu trách nhiệm thi hành Nghị định này.
TM. CHÍNH PHỦ
Nơi nhận THỦ TƯỚNG
{…..} (Đã ký)
CHÍNH PHỦ CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
Số: 58/1998/NĐ-CP
Hà Nội, ngày 13 tháng 8 năm 1998

NGHỊ ĐỊNH CỦA CHÍNH PHỦ
Ban hành Điều lệ Bảo hiểm y tế
CHÍNH PHỦ
- Căn cứ Luật Tổ chức Chính phủ ngày 30 tháng 9 năm 1992;
- Theo đề nghị của Bộ trưởng Bộ Y tế,
NGHỊ ĐỊNH:
Điều 1. Nay ban hành...........
Điều 2. Nghị định này có hiệu lực thi hành sau 45 ngày.....
Điều 3. Bộ trưởng các Bộ: Y tế, Tài chính, Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ trưởng ........chịu trách nhiệm hướng dẫn thi hành Nghị định này.
Điều 4. Các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ.......................................chịu trách nhiệm thi hành Nghị định này.
TM. CHÍNH PHỦ
Nơi nhận THỦ TƯỚNG
{…..} (Đã ký)
* khái niệm
? Em hãy cho biết thế nào là ngôn ngữ hành chính
II. Đặc trưng của Phong cách ngôn ngữ hành chính
1/ Tính khuôn mẫu
? Em hãy cho biết tính khuôn mẫu của PCNN hành chính thể hiện ở điểm nào ?
* Phần đầu:
CHÍNH PHỦ CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Số: 58/1998/NĐ-CP Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
Hà Nội, ngày 13 tháng 8 năm 1998
* Phần chính:
NGHỊ ĐỊNH CỦA CHÍNH PHỦ
Ban hành Điều lệ Bảo hiểm y tế
CHÍNH PHỦ
- Căn cứ Luật Tổ chức Chính phủ ngày 30 tháng 9 năm 1992;
Theo đề nghị của Bộ trưởng bộ y tế,
NGHỊ ĐỊNH
Điều 1: Nay ban hành kèm theo nghị định này Điều lệ Bảo hiểm y tế.
Điều 2: Nghị định này có hiệu lực thi hành sau 45 ngày kể từ ngày kí. Nghị định này thay thế Nghị định số 299/ HĐBT ngày 15/8/1992 của Hội đồng Bộ trưởng ban hành điều lệ Bảo hiểm y tế và Nghị định số 47/CP ngày 6/6/1994 của Chính phủ sửa đổi một số điều của Điều lệ Bảo hiểm y tế......
* Phần cuối:

TM. CHÍNH PHỦ
-Nơi nhận: THỦ TƯỚNG
(…) (Đã kí)
2/ Tính minh xác
? Tính minh xác của văn bản hành chính biểu hiện như thế nào ?

* Lưu ý :
- Văn bản hành chính có nhiều loại nên cách trình bày cũng có thể có nhiều điểm khác biệt nhất định. Kết cấu trên có thể thay đổi ít nhiều ở các loại văn bản khác nhau
3/ Tính công vụ
? Tính công vụ của văn bản hành chính biểu hiện như thế nào ?
? Vẽ sơ đồ thể hiện các dặc trưng của ngôn ngữ hành chính
Kết cấu 3 phần: Phần đầu
Phần chính
Phần cuối
Tính khuôn mẫu

Nhiều loại VB có mẫu chung, in sẵn

- PCNNHC

Tính minh xác 1 từ/1nghĩa, 1câu/1ý, ko dùng bptt
hoặc hàm ý
Chính xác ko thể tùy tiện xóa bỏ,
thay đổi, sữa chữa
ND có căn cứ pháp lý rõ ràng,
trình bày minh bạch

Tính công vụ: Ở ND, pdiện ngôn ngữ của văn bản mang tính chất công việc chung của cả cộng đồng hay tập thể

III. Luyện tập
Bài 1. Kể tên một số loại VBHC liên quan đến công việc học tập trong nhà trường:
Giấy khai sinh,
Đơn xin phép,
Giấy chứng nhận tốt nghiệp,
Biên bản họp lớp,
Bản kiểm điểm,
Đơn xin vào Đoàn …
Bài 2. Nhận xét các đặc điểm tiêu biểu của văn bản “Quyết định của Bộ trưởng Bộ giáo dục và đào tạo”:

*Cách trình bày: kết cấu theo khuôn mẫu chung gồm 3 phần
Phần đầu: Bộ giáo dục và đào tạo......
Phần chính: Quyết định của ....
Phần cuối: KT.....
* Về từ ngữ:
Dùng nhiều từ hành chính: quyết định, ban hành, căn cứ, nghị định, quyền hạn, trách nhiệm, quản lí nhà nước, thi hành….
* Kiểu câu:
Ngắt dòng, ngắt ý, đánh số rõ ràng: điều 1,2,3, mạch lạc.
1. Cách viết như sau có phù hợp với phong cách ngôn ngữ hành chính không ? Tại sao ? Nếu không hãy chữa lại cho đúng ?
Trong đơn xin nghỉ học một học sinh viết :
Thưa cô giáo chủ nhiệm kính mến !
Em bị ốm quá, không đi học được. Mong cô thông cảm, cho em nghỉ một vài bữa. Em hứa sẽ chép bài đầy đủ và đến trường đúng hạn.
Bài tập bổ sung
Dặn dò
Về nhà:
Dựa vào kiến thức đã học trong hai tiết về văn bản hành chính, hãy viết một biên bản cuộc họp theo phong cách ngôn ngữ hành chính.