Tuần 31. Phong cách ngôn ngữ chính luận (tiếp theo)

Trong Tiếng Việt có những loại
phong cách ngôn ngữ nào?
PHÂN
LOẠI
VĂN
BẢN
THEO
PCNN
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ SINH HOẠT
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ KHOA HỌC
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ BÁO CHÍ
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ NGHỆ THUẬT
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ HÀNH CHÍNH
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN
Tiếng Việt - 102
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN
Tiết 1:
(PPCT – tiết 102)
I- VĂN BẢN CHÍNH LUẬN VÀ
NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN
Tiết 2:
(PPCT – tiết 105)
II- CÁC PHƯƠNG TIỆN DIỄN ĐẠT VÀ
ĐẶC TRƯNG CỦA NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN
I- Văn bản chính luận và ngôn ngữ chính luận
1- Tìm hiểu một số văn bản chính luận:
* Đọc các văn bản
- Văn bản 1:
- Văn bản 2:
- Văn bản 3:
* Yêu cầu:? Hãy xác định thể loại của từng văn bản
? Mục đích viết văn bản
? Thái độ, quan điểm của người viết đối với những vấn đề được đề cập đến.
Trả lời
Thể loại
Mục đích viết
Thái độ, quan điểm người viết
Bình luận thời sự
Xã luận
Đánh giá , bình luận tình hình: Pháp đầu hàng Nhật và thời cơ, nhiệm vụ của ta.
Thái độ dứt khoát.
Quan điểm chính trị rõ ràng.
Trình bày về quyền sống, quyền mưu cầu hạnh phúc của con người.
P. tích tình hình nước ta: vận hội mới, thế và lực mới, tự tin đi tới.
Tuyên ngôn
KHÁI NIỆM
Là loại văn bản trực tiếp bày tỏ tư tưởng, lập trường, thái độ… đối với những vấn đề thiết thực, nóng bỏng của đời sống (chính trị, xã hội…) với một quan điểm chính trị nhất định.
Bài phát biểu của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng
trước Phiên thảo luận cấp cao của Đại Hội đồng LHQ khoá 68
"Thưa quý vị,
Đã phải trải qua những cuộc chiến tranh ngoại xâm tàn bạo và đói nghèo cùng cực nên khát vọng hòa bình và thịnh vượng của Việt Nam chúng tôi càng cháy bỏng. Chúng tôi luôn nỗ lực tham gia kiến tạo hòa bình, xóa đói giảm nghèo, bảo vệ hành tinh của chúng ta. Việt Nam đã  sẵn sàng tham gia các hoạt động gìn giữ hòa bình của LHQ. Chúng tôi sẵn lòng đóng góp nguồn lực, dù còn nhỏ bé, như sự tri ân đối với bạn bè quốc tế đã giúp chúng tôi giành và giữ độc lập, thống nhất đất nước, thoát khỏi đói nghèo. Việt Nam đã và sẽ mãi mãi là một đối tác tin cậy, một thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế."... (trích)
Nội dung: Việt Nam đã  sẵn sàng tham gia các hoạt động gìn giữ hòa bình của LHQ.
Cách lập luận:
Dẫn nhập giới thiệu vấn đề: khát vọng hòa bình và thịnh vượng của Việt Nam chúng tôi càng cháy bỏng
Lập luận khẳng định vấn đề:
Chúng tôi luôn nỗ lực ……chúng ta
Chúng tôi sẵn lòng đóng góp nguồn lực
Việt Nam đã và sẽ mãi mãi là một đối tác tin cậy
Hội ý 5 phút:
- Nhóm 1,3 (tổ) BT 1; Nhóm 2,4 làm BT 2
Cách thức:
+ Đại diện nhóm lên trình bày trên bảng
+ Nhóm khác nhận xét: nội dung và cách trình bày


* Ghi nhớ (SGK tr 99)
3. Luyện tập
3/ Luyện tập:
* Bài tập 1: Phân biệt khái niệm nghị luận
và chính luận (tổ 1,3)
* Bài tập 2: Vì sao có thể khẳng định đoạn văn
sau đây thuộc phong cách chính luận? ( tổ 2,4)
Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước.
(Hồ Chí Minh, Tinh Thần yêu nước của nhân dân ta)
Bài tập 2
Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước.
(Hồ Chí Minh, Tinh Thần yêu nước của nhân dân ta)
Chú ý:
Về từ ngữ?
Về câu văn?
Về biện pháp tu từ?
Về cách lập luận?
Quan điểm chính trị
của Bác ?
Tổ 2
Tổ
4
Nghị luận
- L� m?t phuong ph�p tu duy d? trình b�i nh?ng � ki?n, lí l?, l?p lu?n v? m?t v?n d? n�o dĩ (di?n gi?ng, b�n b?c, l?p lu?n.).
Chính luận
- L� m?t phong c�ch ngơn ng? d?c l?p v?i c�c phong c�ch ngơn ng? kh�c.
- Sử dụng ở tất cả mọi lĩnh vực khi cần trình bày, diễn đạt.
- Chỉ thu hẹp trong phạm vi trình bày những vấn đề theo một quan điểm chính trị .
Bài tập 2 – SGK.tr99
Dùng nhiều từ ngữ chính trị: yêu nước, xâm lăng, bán nước, cướp nước,…
Câu từ: ngắn gọn, đanh thép.
Biệt pháp tu từ: so sánh cụ thể
Lập luận chặt chẽ, mạch lạc, hình ảnh so sánh cụ thể  Sức hấp dẫn và truyền cảm
- Quan điểm chính trị : đánh giá cao lòng yêu nước của nhân dân ta
1/ Soạn phần II:
Các phương tiện diễn đạt và đặc trưng của ngôn ngữ chính luận


2/ Chuẩn bị bài: "Ba cống hiến vĩ đại của Các Mác”


HƯỚNG DẪN HỌC BÀI
Quay lại
a/ Tuyên ngôn
TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP
"Tất cả mọi người sinh ra đều có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc."
Lời bất hủ ấy ở trong bản tuyên ngôn độc lập năm 1776 của Mĩ. Suy rộng ra, câu ấy có nghĩa là: Tất cả các dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng, dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do.
Bản tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Cách mạng Pháp năm 1791 cũng nói:
"Người ta sinh ra bình đẳng về quyền lợi, và phải luôn được tự do và bình đẳng về quyền lợi"
Đó là những lẽ phải không ai chối cãi được. (Hồ Chí Minh)
Quay lại
b/ Bình luận thời sự
CAO TRÀO KHÁNG NHẬT, CỨU NƯỚC
Ngày 9-3-1945, ở Đông Dương, phát xít Nhật quật thực dân Pháp xuống chân đài chính trị. Không đầy 24 tiềng đồng hồ, trong các thành phố lớn, thực dân Pháp đều hạ súng xin hàng. Nhiều quân đội ở Pháp nhằm biên giới cắm đầu chạy. Riêng ở Cao Bằng và Bắc Cạn, một vài đội quân của Pháp định thống nhất hành động với Quân giải phóng Việt Nam chống Nhật. Ở Bắc Cạn, họ cũng đã tổ chức "Ủy ban Pháp - Việt chống Nhật". Nhưng không bao lâu họ cũng bỏ ta chạy sang Trung quốc. Có thể nói là quân Pháp ở Đông Dương đã không kháng chiến và công cuộc kháng chiến ở Đông Dương là công cuộc duy nhất của nhân dân ta.(...)
(Trường Chinh, Cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân Việt Nam, tập I, NXB Sự thật, 1976)
Quay lại
c/ Xã luận
VIỆT NAM ĐI TỚI
Khắp non sông Việt Nam đang bừng dậy một sinh khí mới. sinh khí ấy đang biểu hiện trên khuôn mặt của từng người dân, trong từng thôn bản, ngõ phố, trên từng cánh đồng, công trường, trong từng viện nghiên cứu, trên các chốt tiền tiêu đầu sóng ngọn gió...
Rạo rực đất trời, rạo rực lòng người!(...)
Đất nước đang căng tràn sức xuân trong ý chí khát vọng vươn tới của 80 triệu người con đất Việt. Nguồn sinh lực mới được kết tụ và nhân lên trong xuân Giáp Thân đang hứa hẹn tạo ra một sức băng lướt mới trên con đường dài xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Xuân mới, thế và lực mới, chúng ta tự tin đi tới!
(Theo quân đội nhân dân, số Tết 2004)
Quay lại