Tuần 30. Truyện Kiều (tiếp theo - Chí khí anh hùng)

Giáo viên : Võ Văn Đại
Tổ : Ngữ văn, tiết TG.
Lớp 10 C1, tiết 117.
thứ 7, ngày 19/4/08
Chào mừng quý thầy cô giáo tham dự tiết dạy học hôm nay!
Đọc văn
Chí khí anh hùng
(Trích: "Truyện Kiều"-Nguyễn Du)
1. Nội dung phần trước và vị trí đoạn trích.
- Vào lầu xanh lần 2, Kiều gặp và được Từ Hải cảm mến, cứu ra. Hai người thành vợ chồng.
Dựa vào phần tiểu dẫn trong sgk, em hãy nêu nội dung phần trước và vị trí của đoạn trích?
- Trích từ câu 2213 - 2230.
2. Đọc hiểu.
- Bất ngờ : "thoắt động lòng..."
a. Đặc điểm cuộc chia li giữa Kiều và Từ Hải.
- Nhanh chóng, ít cảm xúc: TH ngồi sẵn trên ngựa, nói với Kiều mấy lời rồi đi ngay.
Cuộc chia tay Kim- Kiều
(Kim) "Trăng thề còn đó trơ trơ,
Dám xa xôi mặt, mà thơ thớt lòng.
...Gìn vàng giữ ngọc cho hay,
Cho đành lòng kẻ chân mây cuối trời.
(Kiều) Ông tơ ghét bỏ chi nhau,
Chưa vui sum họp, đã sầu chia phôi!
Cùng nhau trót đã nặng lời,
Dẫu thay mái tóc, dám dời lòng tơ!
Quản bao tháng đợi, năm chờ,
Nghĩ người ăn gió, nằm mưa xót thầm;
Đã nguyền dôi chữ đồng tâm,
Trăm năm thề chẳng ôm cầm thuyền ai";
"Còn non, còn nước, còn trời,
Còn về, còn nhớ đến người hôm nay!
Dùng dằng chưa nỡ rời tay...
...Ngại ngùng một bước một xa
Một lời trân trọng châu sa mấy hàng."
Cuộc chia tay Thúc Sinh - Kiều
"Cầm tay dài vắn thở than
Chia phôi ngừng chén, hợp tan nghẹn lời.
...Thương nhau xin nhớ lời nhau
Năm chầy tháng chẳng bao lâu mà chầy!
Chén đưa xin nhớ hôm nay
...............
Nửa in gối chiếc, nửa soi dặm trường."
Đọc văn
Chí khí anh hùng
(Trích: "Truyện Kiều"-Nguyễn Du)
b. Từ Hải.
*Tư thế.
- "thanh gươm, yên ngựa"; trông "trời bể mênh mang".
Hiên ngang, uy nghiêm.
- H/a so sánh - ẩn dụ: TH = chim bằng tung cánh giữa biển trời cùng mây gió.
Lớn lao, hào hùng, phóng khoáng.
*Khát vọng:
- "Động lòng bốn phương":
Ra đi tung hoành 4 biển, không chịu sống bằng phẳng.
Những hình ảnh nào thể hiện tư thế của TH lúc ra đi? Đó là tư thế ntn?
Tìm và phân tích các chi tiết thể hiện khát vọng của TH?
Đọc văn
Chí khí anh hùng
(Trích: "Truyện Kiều"-Nguyễn Du)
b. Từ Hải.
- "mười vạn tinh binh"; "tiếng chiêng ...rợp đường"
- Làm "rõ mặt phi thường "
Thành danh, khẳng định mình.
*Tính cách:
- Vừa nặng tình, vừa mạnh mẽ, dứt khoát:
Mong Kiều hiểu, không theo làm mình thêm vướng bận; quyết "dứt áo ra đi".
- Tự tin cao độ:
1 mình 1 ngựa ra đi, khẳng định sau 1 năm sẽ thành công lớn.
Đọc văn
Chí khí anh hùng
(Trích: "Truyện Kiều"-Nguyễn Du)
b. Từ Hải.
Một người anh hùng với khát vọng lớn lao, chí khí phi phàm; con người của trời đất, bốn biển.
c. Nghệ thuật xây dựng nhân vật.
- Dùng nhiều từ Hán việt có tính trang trọng; các hình ảnh ẩn dụ mang tính ước lệ chỉ sự vật, không gian rộng lớn, thể hiện rõ bản lĩnh, khát vọng, chí khí, tầm vóc phi thường của Từ Hải.
Nhân vật Từ Hải được khắc họa như thế nào?
Đọc văn
Chí khí anh hùng
(Trích: "Truyện Kiều"-Nguyễn Du)
c. Nghệ thuật xây dựng nhân vật.
- Vừa miêu tả trực tiếp, vừa dùng lời thoại để khắc họa tính cách nhân vật.
- Sử dụng cả bút pháp hiện thực và bút pháp lí tưởng hóa để xây dựng nhân vật.
TH vừa phi thường, vừa chân thực, gần gũi, sinh động.
3. Kết luận.
- Sự sáng tạo và sắc sảo trong khắc họa nv.
- Ca ngợi, cảm phục người anh hùng; gửi gắm khát vọng về lẽ công bằng xã hội.
"Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương.
Trông vời trời bể mênh mang
Thanh gươm, yên ngựa trên đường thẳng rong
...Bao giờ mười vạn tinh binh
Tiếng chiêng dậy dất, bóng tinh rợp đường
Làm cho rõ mặt phi thường
...Bằng nay bốn biển không nhà
...Quyết lời dứt áo ra đi
Gió mây bằng đã đến kì dặm khơi"