Tuần 30. Truyện Kiều (tiếp theo - Chí khí anh hùng)

CHÍ KHÍ ANH HÙNG
NGUYỄN DU
( TRÍCH “ TRUYỆN KIỀU”)
Bị bán vào lầu xanh lần thứ hai, Kiều gặp Từ Hải. Hai người tâm đầu ý hợp. Từ Hải đã đưa Kiều thoát khỏi cảnh ô nhục.
Đoạn trích từ câu 2213 đến câu 2230, nói về việc Từ Hải dứt áo ra đi lập sự nghiệp anh hùng.


Bố cục:

4 câu đầu: Cuộc chia tay giữa Từ Hải và Thuý Kiều.
12 câu tiếp theo: Cuộc đối thoại của Thuý Kiều và Từ Hải .

2 câu cuối: Hình ảnh Từ Hải dứt áo ra đi.
 Là con người của sự nghiệp lớn, không phải là người có những đam mê thông thường.

“Nửa năm hương lửa đương nồng,
Trượng phu thoắt đã động
lòng bốn phương”
Hoài Thanh nhận xét :

Từ Hải “không phải là người một nhà, một họ, một xóm, một làng, mà là người của trời đất, của bốn phương”
“Trông vời trời bể mênh mang,
Thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong”
Tư thế hiên ngang, thái độ dứt khoát, quyết tâm lập nên sự nghiệp lớn.
Không gian ước lệ rộng lớn  Nhấn mạnh tính chất phi phàm, mang tầm vóc vũ trụ.
Ánh mắt
Dáng dấp
Hành động
“Hoành sóc giang sơn…”
Tư thế người trai thời Trần trong
Thuật hoài (Phạm Ngũ Lão)
+ Lời lẽ của Kiều: dựa vào đạo phu thê
Nàng rằng: “Phận gái chữ tòng,
Chàng đi thiếp cũng một lòng xin đi.”

 Vẻ đẹp nhân cách của người vợ.
Từ rằng: “Tâm phúc tương tri Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?”
Lời đáp
Không cho Kiều đi theo.
Khuyên nhủ Kiều.
Tính cách anh hùng của Từ Hải.
Trách Kiều
“Bao giờ mười vạn tinh binh,
Tiếng chiêng dậy đất bóng tinh rợp đường”
Hình ảnh
Âm thanh
Phạm trù không gian
Khát vọng lớn lao
mang tầm vóc vũ trụ
Lời hứa
→ Thống nhất giữa khát vọng phi thường và tình cảm sâu nặng với người tri kĩ.
“Làm cho rõ mặt phi thường,
Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia.”
“Bằng nay bốn bể không nhà,
Theo càng thêm bận biết là đi đâu.
Đành lòng chờ đó ít lâu,
Chầy chăng là một năm sau vội gì!”
+ Hoàn cảnh thực tại:
+ Lời hẹn ước:
 Người anh hùng xuất chúng, người chồng chân thành, gần gũi.
còn nhiều khó khăn
ngắn gọn, dứt khoát, tự tin.

“Lúc ấy có một hảo hán tên Hải họ Từ, tự là Minh Sơn, có tính khoáng đạt rộng rãi, giàu sang coi nhẹ, tì thiếp coi thường, lại còn tinh cả lục thao tam lược, nổi danh cái thế anh hùng. Trước cũng theo nghề nghiên bút, thi hỏng mấy khoa, sau mới xoay ra thương mại, tiền của có thừa, lại thích kết giao với những giang hồ hiệp khách.”


(Hồi 17- “Kim Vân Kiều truyện)
Thái độ

Cử chỉ
Dứt khoát,
mạnh mẽ,
không để
tình cảm
lung lạc
ý chí.
“Quyết lời dứt áo ra đi”
Khát vọng tự do
Khát vọng xây dựng sự nghiệp lớn
Cánh chim bằng
Miêu tả nhân vật theo hướng lí tưởng
hoá  lí tưởng anh hùng của Nguyễn Du.
“Gió mây bằng đã đến kì dặm khơi”

Cảnh chia tay của Thúy Kiều và Kim Trọng

“Dùng dằng chưa nỡ rời tay
Vầng đông trông đã đứng ngay nóc nhà.
Ngại ngùng một bước một xa,
Một lời trân trọng châu sa mấy dòng.”
Kiều chia tay với Thúc Sinh

“Người lên ngựa, kẻ chia bào,
Rừng phong thu đã nhuốm màu quan san.
Dặm hồng bụi cuốn chinh an,
Trông người đã khuất mấy ngàn dâu xanh.”
Sự tương hỗ giữa các hình thức ngôn ngữ
“Trời bể mênh mang”, “tiếng chiêng dậy đất”, “bốn bể”, chim “bằng”, “gió”, “mây”,…
Bút pháp ước lệ và cảm hứng vũ trụ.
Lí tưởng hóa người anh hùng.
Nhân vật lí tưởng truyền thống của Văn học trung đại.
Các từ ngữ: Trượng phu, thoắt, lòng bốn phương,
mặt phi thường,hình tượng cánh chim bằng,…
=>Tấm lòng trân trọng, kính phục của tác giả.
Bằng bút pháp lí tưởng hoá, tác giả xây dựng chân dung Từ Hải là một anh hùng chí khí, bản lĩnh, tài năng phi thường. Qua đó thể hiện quan niệm và ước mơ của Nguyễn Du về người anh hùng, về công lí.