Tuần 30. Truyện Kiều (tiếp theo - Chí khí anh hùng)

CHÍ KHÍ ANH HÙNG
(Trích Truyện Kiều)
NGUYỄN DU
KẾT QUẢ CẦN ĐẠT
Hiểu được chí khí anh hùng của Từ Hải dưới ngòi bút sáng tạo của Nguyễn Du.
Thấy được tài năng sử dụng ngôn ngữ của tác giả trong việc diễn tả chí khí, khát vọng tự do của nhân vật.
I. GIƠI� THIỆU CHUNG
1/ Vị trí đoạn trích :
Từ câu 2213 đến 2230 của Truyện Kiều.
Bị bán vào lầu xanh lần thứ hai, Kiều gặp Từ Hải. Hai người tâm đầu ý hợp. Từ Hải bỏ tiền ra chuộc Kiều về làm vợ. Đoạn trích nói về việc Từ Hải dứt áo ra đi lập sự nghiệp anh hùng.
2/ Đối chiếu với Kim Vân Kiều truyện
"Lúc ấy có một hảo hán tên Hải họ Từ, tự là Minh Sơn, có tính khoáng đạt rộng rãi, giàu sang coi nhẹ, tì thiếp coi thường, lại còn tinh cả lục thao tam lược, nổi danh cái thế anh hùng. Trước cũng theo nghề nghiên bút, thi hỏng mấy khoa, sau mới xoay ra thương mại, tiền của có thừa, lại thích kết giao với những giang hồ hiệp khách".
? Đây là đoạn do Nguyễn Du sáng tạo, không có trong Kim Vân Kiều truyện.
Sau khi đưa Thuý Kiều ra khỏi lầu xanh, "Từ Hải sắm một căn nhà cùng ở với Thuý Kiều. Được năm tháng bèn từ biệt ra đi. Chưa biết sau khi đi như thế nào, hãy xem hồi sau phân giải".
II. ĐỌC - HIỂU
1- Hình töôïng nhaân vaät Töø Haûi
a. Moät traùng só, moät con ngöôøi coù chí khí maïnh meõ.
- “Tröôïng phu” (chæ duøng 1 laàn noùi veà Töø Haûi)
 toân xöng, chæ ngöôøi ñaøn oâng coù chí khí lôùn.
- “höông löûa ñöông noàng”“ñoäng loøng boán phöông”
 
Haïnh phuùc vôï choàng Lí töôûng lôùn lao, cao caû
Öôùc leä con ngöôøi mang taàm voùc vuõ truï.
- “thoaét”  döùt khoaùt, mau leï, kieân quyeát.
? Hai câu đầu cho thấy Từ Hải không phải là một con người có những đam mê thông thường, mà là con người của sự nghiệp anh hùng
* Hoaøi Thanh nhaän xeùt :
Töø Haûi “khoâng phaûi laø ngöôøi moät nhaø, moät hoï, moät xoùm, moät laøng, maø laø ngöôøi cuûa trôøi ñaát, cuûa boán phöông”
"Trông vời trời bể mênh mông"? Không gian ước lệ nâng tầm vóc vũ trụ của Từ Hải.
 Hai caâu 3,4 theå hieän chí khí anh huøng cuûa Töø Haûi : moät mình vôùi “thanh göôm yeân ngöïa” saün saøng leân ñöôøng ñi thaúng.
Hoaøi Thanh bình : “Qua caâu thô hình aûnh cuûa con ngöôøi “thanh göôm yeân ngöïa” töôûng nhö che ñaày trôøi ñaát”.
b. Moät anh huøng coù chí khí phi thöôøng, quyeát taâm, töï tin
- Cảnh tiễn biệt :
Kiều xin đi theo, Từ ngồi trên mình ngựa nói những lời tiễn biệt
? Từ Hải đã ở tư thế sẵn sàng lên đường, mạnh mẽ, dứt khoát.
So sánh cảnh tiễn biệt khác trong Truyện Kiều
+ Kieàu – Kim Troïng :
Duøng daèng chöa nôõ rôøi tay,
Vaàng ñoâng, troâng ñaõ ñöùng ngay noùc nhaø.
Ngaïi nguøng moät böôùc, moät xa,
Moät lôøi traân troïng chaâu sa maáy haøng
Buoäc yeân, quaûy gaùnh voäi vaøng,
Moái saàu seû nöûa, böôùc ñöôøng chia hai.
Buoàn trong phong caûnh queâ ngöôøi
Ñaàu caønh quyeân nhaët, cuoái trôøi nhaïn thöa
Naõo ngöôøi cöû gioù tuaàn möa,
Moät ngaøy naëng gaùnh töông tö moät ngaøy.
+ Kieàu – Thuùc Sinh :
Ngöôøi leân ngöïa, keû chia baøo
Röøng phong thu ñaõ nhuoám maøu quan san
Daëm hoàng buïi cuoán chinh an
Troâng ngöôøi ñaõ khuaát maáy ngaøn daâu xanh
Ngöôøi veà chieác boùng naêm canh
Keû ñi muoân daëm moät mình xa xoâi.
Vaàng traêng ai xeû laøm ñoâi
Nöûa in goái chieác, nöûa soi daëm tröôøng
- Lời Từ Hải nói với Kiều thể hiện rõ tính cách của nhân vật anh hùng này :
+ Con người có chí khí phi thường.
Không chút bịn rịn, không có những lời than vãn lúc tiễn biệt.
Lời trách Kiều "Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình" ? khuyên Kiều hãy vượt lên tình cảm thông thường để làm vợ của một anh hùng.
+ Con người rất mực tự tin, quyết tâm.
- Hình aûnh “möôøi vaïn tinh binh” vôùi aâm thanh “daäy ñaát”, hình aûnh “rôïp ñöôøng”
 Khaùt voïng lôùn lao, taàm voùc vuõ truï cuûa ngöôøi anh huøng xöa.
- “Maët phi thöôøng”  Caùch mieâu taû öôùc leä hình töôïng kì vó, nhö “loøng boán phöông”, “tröôïng phu”, “chim baèng”.
- Khaúng ñònh quyeát taâm, taát yeáu thaønh coâng :
“Chaày chaêng laø moät naêm sau voäi gì”.
Lôøi heïn öôùc ngaén goïn, döùt khoaùt, chaéc nòch.
2- Ngheä thuaät xaây döïng nhaân vaät Töø Haûi
Khuynh hướng lí tưởng hoá nhân vậ�t.
Thể hiện qua :
- Cách dùng từ ngữ đậm chất ước lệ : trượng phu, lòng bốn phương, mặt phi thường .
Hình ảnh chia tay nhanh, dứt khoát : thoắt, thẳng dong, dứt áo ra đi .
? Nguyễn Du đã gửi gắm lí tưởng anh hùng của mình vào nhân vật Từ Hải. Đó là ước mơ lãng mạn của đời ông , cũng là của những con người bị áp bức trong xã hội xưa.
III. TỔNG KẾT
Người anh hùng Từ Hải là một sáng tạo đặc sắc của Nguyễn Du về các phương diện cảm hứng sáng tạo và nghệ thuật miêu tả.
DÀN BÀI
I. GIƠI� THIỆU CHUNG
1/ Vị trí đoạn trích
2/ Đối chiếu với Kim Vân Kiều truyện
II. ĐỌC - HIỂU
1- Hình tượng nhân vật Từ Hải
a. Một tráng sĩ, một con người có chí khí mạnh mẽ.
b. Một anh hùng có chí khí phi thường, quyết tâm, tự tin
2- Nghệ thuật xây dựng nhân vật Từ Hải
III. TỔNG KẾT
LUYỆN TẬP
Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật của Nguyễn Du qua các đoạn trích đã học

- Trực tiếp thể hiện trước các tình huống.
- Diễn biến tâm lí tự nhiên có qui luật, phù hợp tình huống.
- Trạng thái tâm lí mang tính cá thể rất rõ.
Chân thành cảm ơn