Tuần 30. Phát biểu tự do

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VÀ
CÁC EM ĐÃ ĐẾN DỰ BUỔI HỌC
PHÁT BIỂU TỰ DO
Tiết:
Trường: THPT Phú Bình
Giáo viên:
Tổ: Văn – Sử
Chủ đề:
Những yếu tố giúp phát biểu tự do thành công
Nhu cầu phát biểu tự do của con người
Luyện tập
03
02
04
Khái niệm
01
Khái niệm
1
Anh (chị) hãy tìm một vài ví dụ từ đời sống và của bản thân để chứng tỏ rằng: Trong thực tế không phải lúc nào con người cũng chỉ phát biểu những ý kiến mà mình đã chuẩn bị kĩ càng, theo những chủ đề định sẵn.
- Phát biểu tự do là trong những tình huống mà mình phát biểu không theo các nội dung đã chuẩn bị kĩ càng từ trước.
Phân biệt giữa phát biểu tự do và phát biểu theo chủ đề?
Theo chủ đề
định sẵn, nội dung
được dự kiến trước
và đuợc sắp xếp
thành một
đề cương.
Tự tìm cho mình chủ đề
cũng như nội dung
phát biểu; chủ đề,
nội dung phát biểu,
có khi nảy sinh
một cách bất ngờ
ngoài dự định.
Phát biểu tự do
Phát biểu theo chủ đề
Nhu cầu phát biểu tự do của
con người
Đêm nay mưa dầm, trung đội lái xe được dịp trở về gần đông đủ. (…) Không biết trên đời còn có cảnh gì vui và náo nhiệt hơn đêm nay, những chiến sĩ lái xe sau nhiều chuyến rong ruổi trên các ngả đường nay trở về gặp mặt nhau. Sau hàng chục đêm thức chong bên tay lái, tưởng như họ cứ nằm xuống là con mắt sẽ díp lại, vậy mà chẳng ai buồn ngủ cả. – Xong chưa nào, đến lượt tớ kể nhé?- Người này chưa nói hết, người khác đã dọn trước như thế bằng giọng hết sức háo hức. Hình như trong đầu từng người đang xôn xao vô vàn hình ảnh trên dọc đường, và chính lúc này, những hình ảnh ấy đang chen lấn nhau đòi sống lại…
(Mảnh trăng cuối rừng – Nguyễn Minh Châu)
Anh (chị) hãy trả lời câu hỏi: Vì sao con người lại có nhu cầu phát biểu tự do?
Xét tình huống sau để trả lời được đầy đủ và xác đáng:
Nhu cầu phát biểu tự do của
con người
- Trong quá trình sống, học tập và làm việc,
con người có rất nhiều điều say mê (hay buộc phải tìm hiểu). Tri thức là vô cùng mà hiểu biết của mỗi người có hạn nên chia sẻ và được chia sẻ là điều vẫn thường gặp.
- "Con người là tổng hoà các mối quan hệ xã hội".
Vì vậy, phát biểu tự do là một nhu cầu (muốn người khác nghe mình nói) đồng thời là một yêu cầu (người khác muốn được nghe mình nói). Qua phát biểu tự do, con người sẽ hiểu người, hiểu mình và hiểu đời hơn.
Những yếu tố giúp
phát biểu tự do thành công
- Phát biểu tự do là dạng phát biểu trong đó người phát biểu trình bày với mọi người về một điều bất chợt nảy sinh do mình thích thú, say mê hoặc do mọi người yêu cầu.
- Vì bất ngờ, ngẫu nhiên, ngoài dự tính nên người phát biểu không thể tức thời xây dựng lời phát biểu thành một bài hoàn chỉnh có sự chuẩn bị công phu.
- Người phát biểu sẽ không thành công nếu phát biểu về một đề tài mà mình không hiểu biết hoặc thích thú. Vì có hiểu biết mới nói đúng, có thích thế mới nói hay. Nhưng hứng thú không dễ đến, hiểu biết thì có hạn, càng không thể đến một cách bất ngờ. Muốn tạo hứng thú và có vốn hiểu biết, không có cách gì hơn là say mê học tập, tìm hiểu, sống nhiệt tình và say mê với cuộc đời.
- Phát biểu dù là tự do cũng phải có người nghe. Phát biểu chỉ thực sự  thành công khi thực sự hướng tới người nghe. Người phát biểu phải chọn đề tài phù hợp, có cách nói phù hợp với người nghe. Trong quá trình phát biểu cần quan sát nét mặt, cử chỉ,…của người nghe để có sự điều chỉnh kịp thời. Thành công của phát biểu tự do chỉ thực sự có được khi hứng thú của người nói bắt gặp và cộng hưởng với sự hứng thú của người nghe. Dĩ nhiên, không người nghe nào hứng thú với những gì đã làm cho họ nhàm chán trừ khi điều không mới được phát biểu bằng một cách nói mới.
Như vậy, trong tất cả các phương án trên, chỉ có phương án (d) là không lựa chọn, còn lại đều là những cách khiến phát biểu tự do thành công.
Luyện tập
4
Bài tập 1: Sưu tầm những lời phát biểu tự do mà anh (chị) đánh giá là đặc sắc, đáng để cho mình học tập.
Có thể sưu tầm, chẳng hạn, những lời phát biểu tự do ngắn, nhưng rất có giá trị sau đây của V. I. Lênin về văn hào vĩ đại người Nga
L. Tôn-xtôi, qua lời kể lại của M. GO-rơ-ki.
Một lần, tôi đến gặp Vla-đi-mia và tôi thấy trên bàn của Người một cuốn sách: "Chiến tranh và hoà bình".
- Phải rồi, đó là của Tôn-xtôi. Tôi vừa định đọc các đoạn nói về cuộc đi săn (...) .
- Thật là một bậc vĩ nhân, phải không? Một con người vĩ đại! Này bạn, đó mới thật là một nghệ sĩ, ... . Và bạn có biết còn điểm nào kì lạ nữa không? Việc kì là là trước thời bá tước này, ta chưa từng thấy có một người nông phu chính cống nào được đưa vào trong văn chương cả.
Rồi, nhìn tôi với cặp mắt lim dim, Người hỏi tôi:
- Có thể lấy ai ở châu Âu đặt ngang hàng với Tôn-xtôi được nhỉ?
Người tự trả lời cho mình:
- Không có ai cả.
Thế rồi, xoa xoa bàn tay, Người liền cười, sung sướng như một con mèo sưởi nắng.
Luyện tập
4
Bài tập 2:
Tham khảo bài viết sau:
Giả sử anh(chị) tham gia cuộc thảo luận về một cuốn sách đang được giới trẻ quan tâm, yêu thích và đã phát biểu tự do những ý kiến của riêng mình. Hãy ghi lại lời phát biểu đó và tự đánh giá xem so với những yêu cầu đặt ra thì lời phát biểu của anh (chị) có những ưu điểm và hạn chế gì.
Tôi tên là Đỏ - tiểu thuyết của Orhan Pamuk
Mi Linh
Tôi tên là Đỏ có thể lay động gì tới đông đảo độc giả Việt Nam? Một câu trả lời thật khó mà cặn kẽ. Bởi bản thân cuốn tiểu thuyết này đã chứa đựng những thách thức. Không phải bề dày đồ sộ của gần 600 trang sách khổ lớn. Cũng không phải một câu chuyện vụ án li kì có tới ba án mạng bi thảm xảy ra. Các chương sách sẽ kéo độc giả hướng về Istanbul của bốn trăm năm về trước, để lắng nghe lời thì thầm sâu thẳm của đô thành này, để thấu hiểu những mâu thuẫn trong quá khứ và hiện tại của Istanbul, cùng vẻ đẹp vĩnh hằng của nó.
Tùy theo hành trình khám phá của độc giả, có nhiều câu chuyện đan xen trong cuốn sách đa tầng ý nghĩa này. Nhưng ấn tượng nhất là Istanbul, với đủ góc độ từ kinh thành tráng lệ cho tới những con phố nhỏ tối tăm. Đô thành ấy chứa đựng một bề dày văn hóa mà tiêu biểu là những cuốn sách của các nhà tiểu họa đạo Hồi, những người nhìn cuộc sống từ trên đỉnh cao của Thượng Đế, dày công lặp lại hình thái nghệ thuật truyền thống, với họ "cái Đẹp của thế giới thuộc về Allah".
Một trong những chương sách gây sức hút nhất trong cuốn tiểu thuyết là chương 51. Trong đêm khuya thanh vắng, giữa một đêm mùa đông buốt giá, nhà tiểu họa già Osman đắm mình trong Quốc khố, lật giở những trang sách mình mơ ước suốt mấy chục năm qua. Một họa sĩ bậc thầy với những ngón tay già nua bị tê cóng vì lạnh đang hào hứng bước vào thế giới của những xúc cảm tinh tế và đẹp đẽ của hàng nghìn trang sách quý. Ông không hay biết rằng say mê của mình đang đánh thức cả một bề dày quá khứ nhỏm dậy, và trong khoảnh khắc vui sướng tột độ ấy, Osman đã lấy cây kim từng đâm chọc mắt một nhà tiểu họa bậc thầy để ấn vào mắt mình, với thái độ can đảm, bình tĩnh và kiên quyết. Các nhà tiểu họa Hồi giáo giờ cũng ẩn giấu trong mình khao khát được mù, sau nhiều năm cống hiến ...
Bài học đến đây là kết thúc
Cảm ơn thầy cô và các em đã
chú ý lắng nghe