Tuần 30. Chí khí anh hùng

CHÍ KHÍ ANH HÙNG
Trích Truyện Kiều – Nguyễn Du
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Vị trí đoạn trích
Thuộc phần: Gia biến và lưu lạc
Đoạn trích từ câu 2213-2230/ 3254 câu
Sau khi cứu Kiều ra khỏi lầu xanh, hai người sống hạnh phúc. Từ Hải muốn có sự nghiệp lớn nên từ biệt Kiều ra đi.
2. Nhan đề
Chí: Mục đích cần hướng tới.
Khí: Nghị lực để đạt tới mục đích.
Chí khí anh hùng: Lí tưởng, mục đích và nghị lực lớn của người anh hùng.
3. Bố cục
Phần 1: 4 câu đầu -> Bối cảnh dẫn đến cuộc chia ly giữa Thúy Kiều và Từ Hải ; Khát vọng, chí khí và tư thế của người anh hùng
Phần 2: 12 câu tiếp theo -> Cảnh tiễn biệt của Thúy Kiều và Từ Hải
Phần 3: 2 câu cuối -> Từ Hải dứt áo ra đi
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Khát vọng, chí khí và tư thế của người anh hùng Từ Hải
Thời điểm chia tay: Nửa năm hương lửa đương nồng -> cuộc sống đang hạnh phúc
Hình ảnh Từ Hải:
+ Trượng phu: người đàn ông có chí lớn -> thái độ trân trọng, cảm phục của Nguyễn Du
+ Thoắt: dứt khoát, mau lẹ, nhanh chóng
+ Động lòng bốn phương: Khát vọng tạo lập công danh, sự nghiệp thỏa chí nam nhi
+Thanh gươm yên ngựa: một mình một ngựa lên đường
+Lên đường thẳng rong: đi liền một mạch, đi nhanh
=> Từ Hải không phải là con người của những đam mê thông thường mà là con người của sự nghiệp anh hùng, là người anh hùng lí tưởng theo quan niệm phong kiến.
2. Cảnh tiễn biệt của Thúy Kiều và Từ Hải
Nhân vật Thúy Kiều:
Xưng hô: Chàng – thiếp: tình cảm vợ chồng mặn nồng, tha thiết.
Phận gái chữ tòng: bổn phận của người vợ phải theo chồng.
Một lòng xin đi: quyết tâm theo Từ Hải dù có vất vả, gian nan.
=> Ý thức bổn phận người vợ, thể hiện tình yêu với chồng. Xứng đáng là tri kỉ của bậc anh hùng.
Nhân vật Từ Hải:
Từ rằng: Tâm phúc tương tri
Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?
Tâm phúc tương tri: hiểu hết lòng dạ nhau một cách sâu sắc
Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?
+ Từ chối mong muốn của Kiều
+ Trách Kiều là người tri kỉ mà không hiểu mình, khuyên Kiều vượt lên tình cảm thông thường để sánh với anh hùng
=> Phản ứng tất yếu của người anh hùng
Bao giờ mười vạn tinh binh
Tiếng chiêng dậy đất bóng tinh rợp đường
Làm cho rõ mặt phi thường
Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia
Mười vạn tinh binh: Thế lực lớn mạnh.
Rõ mặt phi thường: Sự nghiệp xuất chúng.
-> Niềm tin sắt đá vào sự nghiệp bản thân.
Rước nàng nghi gia: Trở về đón Kiều cùng hưởng hạnh phúc.
Người anh hùng có chí khí, sự thống nhất giữ khát vọng phi thường và tình cảm sâu đậm với người tri kỉ.
=> Người chồng yêu thương, thủy chung, có trách nhiệm với người vợ, đó là tình cảm đáng quý.


Bằng nay bốn bể không nhà
Theo càng thêm bận biết là đi đâu
Đành lòng chờ đó ít lâu
Chầy chăng là một năm sau vội gì
Bốn bể không nhà: vất vả, gian nan của buổi đầu lập nghiệp
Một năm sau: mốc thời gian cụ thể, khẳng định với bản lĩnh, sự tự tin sẽ làm nên sự nghiệp trong thời gian ngắn
-> Lời hẹn ước ngắn gọn, dứt khoát, tự tin
=> Từ Hải không chỉ là người anh hùng có khát vọng, chí khí lớn mà còn rất tự tin vào tài năng của mình
3. Từ Hải dứt áo ra đi

Quyết lời dứt áo ra đi
Gió mây bằng đã đến kì dặm khơi
Hành động của Từ Hải:
+ Quyết lời
+ Dứt áo ra đi
-> Dứt khoát, không do dự
Hình ảnh chim bằng: Ẩn dụ tượng trưng cho người anh hùng có lí tưởng đẹp, hùng tráng, tầm vóc vũ trụ. Ví Từ Hải như chim bằng cưỡi gió bay cao, bay xa
=> Ước mơ người anh hùng lí tưởng của Nguyễn Du
III. TỔNG KẾT
Nội dung
Qua nhân vật Từ Hải, Nguyễn Du thể hiện quan niệm về người anh hùng lí tưởng và gửi gắm ước
mơ công lí
2. Nghệ thuật
Sử dụng điển tích, điển cố
Ngôn ngữ ước lệ, tượng trưng
Hình ảnh kì vĩ, mang tầm vũ trụ
=> Khuynh hướng lí tưởng hóa người anh hùng
Câu 1: Đoạn trích “Chí khí anh hùng” nằm ở vị trí nào trong Truyện Kiều?
Từ câu 1299 đến câu 1248
Từ câu 2213 đến câu 2230
Từ câu 723 đến 756
Từ câu 431 đến 452
Câu 2: Qua đoạn trích “Chí khí anh hùng”, Từ Hải hiện lên như thế nào?
Là con người của sự nghiệp phi thường
b. Là con người có chí khí, có sự thống nhất giữa khát vọng phi thường và tình cảm sâu nặng với người tri kỉ
c. Là người rất tự tin vào tài năng của bản thân
d. Cả ba đều đúng
Câu 3: Nét đặc sắc trong nghệ thuật xây dựng nhân vật Từ Hải là:
Hoàn toàn sáng tạo, không dựa theo khuôn mẫu
Bút pháp hiện thực
Bút pháp lí tưởng hóa, kết hợp dùng hình ảnh ước lệ và cảm hứng vũ trụ
Giữ lại những nét tính cách của Từ Hải trong Kim Vân Kiều truyện
Câu 4: Tâm trạng của nàng Kiều ra sao trong đoạn trích này?

Chấp thuận và vui vẻ để Từ Hải ra đi
Mong muốn được đi cùng để chia sẻ những gian nan vất vả
Ngăn cản Từ Hải và khuyên chàng nên ở lại
Ý kiến khác
DẶN DÒ
Học bài và ghi nhớ ý chính của bài
Viết đoạn văn ngắn nêu cảm nhận của em về Từ Hải
Chuẩn bị bài mới: Truyện Kiều (tiếp theo – Đọc thêm: Thề nguyền)